به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، جایگاه و شأن معلم آنقدر بالا و ارزشمند است که باید آنها را پدر و یا مادر دوم نامید، همانقدر اثرگذار، قابل احترام و حق دار در برابر شاگردانشان. تا جایی که همواره در زندگی تحصیلی و کاری در قامت شاگرد، احترام به تعلیم دهنده در کسوت معلم و دبیر و استاد یک اصل غیرقابل انکار است.
به یادبود فرا رسیدن ۱۲ اردیبهشت ماه و شهادت استاد مرتضی مطهری که روز معلّم نامیده شده، با عزیزانی از این حرفه هم صحبت شدیم که در ادامه می خوانید.
اولین آموخته های هر فرد تا پایان عمر همراه انسان می ماند
فرشته از آن معلم‌های اهل دل است، از او خواستیم تا هم از معلمان اثرگذار زندگی‌اش بگوید و هم از نقش آفرینی‌های خودش در برابر دانش آموزانش. این معلم باتجربه می‌گوید: با احترام به تمام معلمان زندگی‌ام، فکر می‌کنم اثرگذارترین آنها معلم کلاس اول ابتدایی‌ام سرکار خانم خاوری بود، زیرا اولین آموخته‌های من همچون صداقت، مهربانی، کمک به همنوع و... را از ایشان یاد گرفتم.
فرشته ادامه می دهد: اعتقاد دارم اولین آموخته‌های هر فردی می تواند تا پایان عمر همراه انسان بماند و مسیر زندگی او را مشخص کند.
معلم امروز و شاگرد دیروز با یادآوری گذشته و زمان تحصیل خود گفت: این آموزگار مهربان با اینکه تنبیه بدنی در آن زمان مرسوم بود، هیچگاه کسی را تنبیه نمی کرد و مادرانه با همه رفتار می کرد.
محمد گوشه‌گیر یک روز دستش را در دستانم حلقه کرد و گفت خانم مایلی با هم قدم بزنیم!
فرشته از نقش‌های مهم خودش در این سال‌ها نیز می گوید: من همیشه سعی کرده‌ام با دانش آموزانم تعامل داشته باشم، آن هم در وهله اول از نوع مادر و فرزندی و بعد معلم و شاگردی.
وی ادامه می دهد: در کنار لطف و محبتی که همواره دانش آموزانم نسبت به من داشته اند، اما سال ها پیش در یک مدرسه ابتدایی پسرانه، معاون آموزشی بودم، و یکی از دانش اموزان کلاس دومی ام بیماری اوتیسم داشت، او با کسی ارتباط برقرار نمی کرد و همیشه زنگ تفریح گوشه حیاط، تنها می ایستاد. من به طور ویژه به محمّد توجه داشتم و همه زنگ تفریح ها را کنار محمد می ایستادم، نیمه های سال تحصیلی بود که یک روز دستانش را دور دستم حلقه کرد و گفت خانم مایلی با هم قدم بزنیم؟! باورم نمی شد که محمد با من حرف زده است و از آن مهمتر راغب بود با من در حیاط مدرسه قدم بزند.
فرشته می‌گوید این جریان زنگ تفریح ما تا آخر سال ادامه داشت به گونه ای که اگر یک زنگ تفریح کمی با تاخیر می رفتم خودش درب دفتر دنبالم می آمد.
تدریس آنلاین، دشواری‌های خاص و مزایای بیشمار
فرشته از تدریس و شرایط خاص آن به دلیل شیوع ویروس کرونا در دو ماه اخیر عنوان می کند: این شیوه هم محاسنی دارد و هم معایبی، بر همگان واضح است که تدریس به صورت مجازی و یا آنلاین مثل هر پدیده جدیدی دشواری های خاص خود و نیز مزایای بیشمار دارد.
وی می افزاید: از خوبی هایش، تغییر شکل کلی در نحوه تدریس، یادگیری مهارت های جدید، استفاده از متدهای متفاوت، صرفه جویی در زمان و هزینه رفت و آمد، کاهش ترافیک، کاهش مصرف انرژی، فراگرفتن مهارت های مربوط به فضای مجازی، و استفاده از برنامه های متنوع تدریس است، همچنین در آموزش آنلاین و مجازی می توان بارها یک فیلم تدریس را دید و اشکالات آن را برطرف کرد.
فرشته با اشاره به دیگر مزایای تدریس آنلاین به ایسنا گفت: برگزاری کلاس در ساعات غیر اداری، راحتی و آرامش در حین تدریس به گونه ای که می توان روی مبل راحتی نشست و با نوشیدن چای به تدریس پرداخت نیز از دیگر خوبی های آن است.
عملا از صبح تا شب درگیر تدریس هستیم
این معلم از معایب تدریس آنلاین نیز می گوید: بسیاری از همکاران از جمله خودم، بدون دانش فناوری کافی، با ابزارهای نامناسب و بدون امکانات کافی، اینترنت ضعیف وارد آموزش آنلاین شده ایم.
فرشته درباره معایب تدریس آنلاین عنوان می کند: گاهی اوقات باید شخصی دیگر از ما فیلم بگیرد و شاید آن موقع کسی در دسترس نباشد، معلمان تا پاسی از شب باید مشغول آماده کردن محتوای آموزشی برای روز بعد باشند، در حالی که قبل آن فقط در ساعات حضورمان در مدرسه مشغول تدریس بودیم، اما اکنون عملا از صبح تا شب درگیر تدریس هستیم. مشکلات چشمی و خستگی هم از سایر معایب آن است.
علاقه و جدیت معلمم در تدریس، مرا به درس علاقمند کرد
مرضیه معلم دیگری است که از تجربیاتش برای مخاطبان ایسنا می گوید. او از الگوی خود یاد می کند و ادامه می دهد: اگر بخواهم معلم های سال های تحصیلم را نام ببرم شاید معلم زیست دبیرستانم، اثرگذارترین معلمی بوده که داشتم، اتفاقا رابطه معمولی هم با او داشتم اما وقتی می دیدم که چقدر به درس و علمی که به خاطرش تحصیل کرده و برای دانش آموزاش با تمام وجود مایه می گذارد، لذت می بردم. دوست داشتم اگر من هم زمانی معلم شوم همانقدر به کار و حرفه ام تسلط داشته باشم. همین تسلط و علاقه به درس ایشان، من را به کتاب زیست بیش از پیش علاقه مند کرد.
سعی می‌کنم رفتارم الگوی مناسبی برای دانش آموز باشد
مرضیه عنوان می کند: زمانی که در دبستان تدریس داشتم متوجه می شدم که دانش آموز به ظاهر و لبخند معلم خیلی اهمیت می دهد، و برایش مهم است که معلمش نسبت به سایر معلم ها، خوشگل تر، شیک تر و مهربانتر باشد. اما از وقتی که وارد مقطع متوسطه دوم شدم، متوجه شدم دانش آموزان، نحوه برخورد و علم و صمیمیت معلم را به ظاهر ترجیح می دهند، و از آنجایی که من نسبت به معلم های دیگر جوان‌تر بودم می توانستم ارتباط بهتری با دانش آموزانم برقرار کنم، و همین که می دیدم می توانم با آنها وارد یک رابطه دوستانه پخته شوم برایم جالب بود و احساس می کنم به اندازه ای که من از دانش آموزانم تاثیر می گرفتم آنها هم از من تاثیر می گرفتند. همیشه سعیم بر این بود رفتاری داشته باشم تا دانش آموز بتواند به عنوان یک الگوی مناسب از رفتار من استفاده کند.
اپلیکیشن شاد و دردسرهای معلم و دانش آموز
مرضیه در زمینه تدریس مجازی اظهار می کند: بعد از ظهور و بروز کرونا، وقفه ای در آموزش به وجود آمد که این تا حدی کار را سخت کرد. اداره آموزش و پرورش قصد ارائه انجام کاری خلاقانه و جدید را داشت ولی متاسفانه به سمت تکرار مکررات رفته و اقدام به ساخت اپلیکیشنی کرده که نه تنها کار راه انداز نبوده بلکه دردسرهای زیادی را برای معلم و دانش آموز به همراه آورده است.
وی افزود: اینکه تک تک دانش آموزان باید در این اپلیکیشن عضو شوند، خود دردسر عدم پشتیبانی آموزش و پرورش را به همراه داشته به گونه‌ای که هنوز تعدادی از دانش آموزانی که من سراغ دارم نتوانسته اند احراز هویت کنند.
این معلم ادامه می‌دهد: علاوه بر آن قدرت کم اداره آموزش پرورش در بارگذاری آثار معلم نیز یکی از دردسرهایی است که در طول زمان تدریس گریبان معلم و دانش آموز را می گیرد. شاید اگر اجازه می دادند هر معلم به شیوه ای که دانش آموزان و شرایط آن ها را می شناسد، عمل می کرد، نتیجه بهتری از تدریس آنلاین حاصل می شد. فعلا تمام انرژی معلم صرف سر و کله زدن با اپلیکیشن می شود تا دانش آموز!
دانش آموز تهدید شده به اخراج را جزو شاگردان رتبه اول کردم
سارا معلم دیگری است که از دبیر ادبیات دوره راهنمایی اش آقای معتمدی یاد کرده و عنوان می کند: با تدریس وی، عشق و علاقه به درس در وجودم عمیق تر شد.
او از رابطه اثرگذار خودش بر دانش آموز نیز می گوید: یک دانش آموز پسر در مقطع ششم ابتدایی داشتم که به درس علاقه نداشت و همیشه در حال شیطنت بود و از طرف مسئولان مدرسه تهدید به اخراج شده بود. بنده با رفتار مهربان و توجه بیشتر توانستم به درس علاقمندش کنم، به گونه ای که جزء رتبه های اول کلاس شد.
ارزشیابی با شیوه تدریس مجازی، بسیار مشکل است
سارا درباره شرایط خاص تدریس اخیر نیز می گوید: از خوبی هایش برای من این است که در کنار همسر و فرزندانم هستم چون قبل آن باید مسافتی را از شهری به شهر دیگر طی می کردم، و همین امر باعث آشفتگی ذهنی و همچنین صرف هزینه زیادی جهت رفت و آمدم بود. برای دانش اموزان نیز فایده اش این است که اطلاعات همیشه در دسترس آنهاست.
این معلم ادامه می‌دهد: بدی و سختی تدریس این روزهای ما نیز این است که فشار و مشکلات بیشتری برای چشم، سر و گردن ما پیش می آید، چرا که مدام با لپ تاپ و تلفن همراه سر و کار داریم. اینکه این روزها حافظه گوشی ها از فایل های تدریس و تکالیف دانش آموزان پر شده و یا اینکه دانش آموز در دسترس ما نیست، از مشکلات دیگر تدریس مجازی است، زیرا برخی دانش آموزان یا تلفن همراه مناسب ندارند و یا اینترنت! همچنین به نظر می رسد برخی دروس بدون تعامل حضوری قابل تفهیم نیستند، و مهمتر از آن ارزشیابی با این شیوه تدریس بسیار مشکل است.
معلمی که زمان خستگی دانش آموزان داستان و معما می‌گفت
لاله نیز معلم دیگری است که با ما هم صحبت می شود. او درباره معلم تاثیرگذار زندگی اش به ایسنا می گوید: اثرگذارترین معلم من، معلم کلاس پنجم بود. او همیشه زنگ -ساعت کلاسی- هایی که می دانست ما خسته ایم برایمان داستان های زیبا تعریف کرده و معماهای جالبی طرح می کرد، و همه ما را به یک چشم نگاه می کرد.
به جای سرزنش راه تشویق را در پیش گرفتم
لاله در زمینه تجربه های خوب معلمی خودش نیز اظهار می کند: کلاس اول دانش آموزی داشتم که خیلی حساس بود، برخی اوقات به دلیل اینکه کلمه ای را نمی توانست بنویسد خیلی ناراحت می شد و گریه می کرد. اما من به جای سرزنش راه تشویق را در پیش گرفتم و وی را به خاطر خط زیبایش تشویق می کردم، این امر اثر بسیار مثبتی بر او داشت، به گونه ای که همیشه زیباترین و تمیزترین مشق ها مربوط به او بود.
او اضافه می کند: همچنین دانش آموزی داشتم که مدتی گوشه گیر شده بود، وقتی با خانواده اش صحبت کردم متوجه شدم، خواهر این دانش آموز به واسطه اقوام مورد توجه بیشتری قرار می گرفته، و این دانش آموز نیز ناراحت به گوشه اتاقش پناه می برده است، من تمام سعیم را کردم که توجهم را به وی زیاد کرده و او را مورد تشویق قرار دهم و کلمات زیبا برایش به کار می بردم که همین امر روحیه اش را بهتر کرد و در درس هایش نیز تاثیر مثبت گذاشت.
مدام باید تکالیف تک تک دانش آموزان را بررسی کنیم
لاله بدی‌های تدریس آنلاین را درد چشم می‌داند، و می گوید: مدام باید تک تک تکالیف دانش آموزان را در تلفن همراه بررسی کرده و اشکالات آنها را بهشان بگویی و بازخورد بدهی، و این امر وقت زیادی نیز از معلم می گیرد. همچنین هزینه اینترنت و ضعیف بودن سرعت آن از دیگر مشکلاتی است که گریبان گیر این روزهای معلمان است و بدتر از آن اینکه برخی دانش آموزان نیز امکاناتی مثل گوشی اندروید ندارند.
از ابتدای اسفندماه سال گذشته و با مشاهده اولین موارد مثبت بیماری کووید ۱۹ مدارس کشور تعطیل شد و کار تدریس به شکل مجازی و در بستر اینترنت و با استفاده از فضای شبکه های اجتماعی انجام می شود.
معلمان در این دو ماه اخیر نقش خود را به خوبی ایفا کرده و جزء کسانی بودند که در این شرایط حساس و بحرانی و با وجود تمام مشکلات زیرساختی لحظه ای آموزش و دانش آموزان را به حال خود رها نکردند. فرا رسیدن روز معلم را صمیمانه به آنها تبریک گفته و آرزوی روزهایی خوب برایشان داریم.