صنعت کشتی‌سازی، یکی از اجزای اصلی و مهم صنایع دریایی به شمار می‌رود که می‌تواند عامل عمده توسعه صنعتی و اقتصادی کشورها و زمینه‌ساز مناسب برای رشد صنایع جانبی آن باشد.
شاید در نگاه نخست، این طور به نظر برسد که این صنعت، سودآور نیست و سرمایه‌گذاری در آن، نوعی ریسک به حساب می‌آید.
اما حضور کشورهایی چون ژاپن، چین و کره جنوبی در این صنعت و تلاش‌های پی‌درپی‌شان برای جذب بازارهای بزرگتر و بهتر، قطعاً پاسخی منفی به فرضیه مطرح شده دارد.
این کشورها، به این باور دست یافته‌اند که این صنعت در دنیا، مرکز تولید، اشتغال و سرمایه است و بهره‌گیری صحیح از آن، می‌تواند هزاران فرصت شغلی ایجاد کرده و درآمد ارزی در خور توجهی را نصیب کشورشان کند و این دقیقاً همان موضوعی است که ما به راحتی از کنار آن گذشته‌ایم.
نگاهی گذرا به آمارهای جذب توریست‌های دریایی درجهان، این نکته را به ما گوشزد می‌کند که، ما با داشتن 1700 کیلومتر مرز آبی در جنوب و 991 کیلومتر مرز آبی در شمال و با داشتن چندین دریاچه، تالاب، سد و صدها رودخانه قابل استفاده، از قافله پروژه‌های گردشگری آبی، عقب مانده‌ایم؛ پروژه‌هایی که قطعاً در کوتاهترین زمان ممکن، بیشترین بازدهی را برایمان به ارمغان خواهند آورد.
توریسم دریایی ایران، درگام نخست
خبر افتتاح یک مرکز توریستی- دریایی خصوصی در سواحل رامسر[جاذبه‌های گردشگری رامسر] در اردیبهشت ماه 85 ، نویدی بود براین موضوع که، ایران هم به زمره کشورهای دارای توریسم آبی پیوسته است، صنعتی که خود می‌تواند در کنار جاذبه‌های بی‌شمار طبیعی و میراث فرهنگی به جا مانده از اجدادمان، سهم بیشتری از سبد میلیاردی توریسم را به ما اختصاص دهد.
این مرکز توریستی که با هزینه یک میلیارد و 650 میلیون تومانی و به همت بخش خصوصی و با سرمایه‌گذاری‌های شخصی و با عبور از تمامی موانع و مشکلات موجود، در سواحل دریای خزر به بهره‌برداری رسید، بستری شد برای آینده صنعت گردشگری دریایی در ایران تا زمینه‌ساز حضور سایر سرمایه‌گذاران – داخلی و خارجی- در این عرصه باشد، اما...
مهندس حمید سلیمانی مقام، مدیر پروژه فرا ساحلی شرکت کیش پارس مارین در خصوص موانع اجرایی این طراح چنین اظهار می‌دارد که: «برای چنین طرحی، بیش از 14 سازمان و دستگاه باید اظهار نظر کنند که حتی در برخی از موارد، تضادهایی نیز در دستورالعمل‌های این سازمانها وجود دارد.
قطعاً صنعت توریسم دریایی در کشور، نیازمند یک متولی مشخص است که بتواند هماهنگی‌های لازم را با دستگاه‌های ذیربط به عمل آورد که در این صورت است که سرمایه‌گذار، راغب به سرمایه‌گذاری در بخش توریسم، به‌ویژه توریسم دریایی خواهد شد.»
مهندس کتایون معینی، مدیر عامل و رئیس هیأت مدیره این شرکت نیز در خصوص امکانات این مجتمع خصوصی بیان می‌دارد که «این مجتمع بزرگ تفریحی فراساحلی با صرف اعتبار میلیاردی، بدون اخذ هیچ نوع اعتبار یا وام بانکی، ساخته شده است و شامل باشگاه آبی مارین با ورزش‌های هفت‌گانه دریایی، آژانس خدمات توریستی، پیست دوچرخه‌سواری، استخرهای بادی، نمایشگاه و بازار محلی و همچنین کشتی تفریحی رامسر یک با ظرفیت 130 نفر است که درصورت حمایت از سوی سازمانها و ارگانهای مربوطه، فازهای تکمیلی و همچنین اجرای فاز دوم در منطقه باغ ملی رامسر نیز به بهره‌برداری خواهد رسید.»
رقابت سالم؛ رشد اقتصادی، بهبود کیفیت
«درفرم کارآفرینی از من پرسیده شده بود، رقیب شما در این عرصه کیست؟ و من نوشتم: متأسفانه! رقیبی وجود ندارد. هیچ کشتی‌سازی در این جا رقیب من نیست...»
کتایون معینی با بیان این جملات، می‌افزاید: «اگر کشتی‌سازی در این منطقه باشد، من قطعاً برای رقابت و استفاده از فضای آن، مجبور به طراحی کشتی‌های بهتر، لوکس‌تر و ایمن‌تر خواهم بود که این خود، بیانگر رشد اقتصادی در هر منطقه‌ای خواهد بود.»
قطعاً گردشگر سرمایه است و این سرمایه نیازمند امکانات رفاهی است.
تا رقابت سالمی در میان نباشد، کیفیت واژه‌ای خواهد بود که در این عرصه جایی نخواهد داشت و تا کیفیت مطرح نباشد، چرخ اقتصادی نخواهد گردید و اینها همه یعنی رکود، در جا زدن و هیچ سهمی از توریسم و توریست نبردن!
تبلیغات عامل بقا
تبلیغات، یکی از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه گردشگری به شمار می‌رود که متأسفانه ما به راحتی از کنار آن گذشته‌ایم.
همین بیلبوردها، کاتالوگ‌ها و یا تابلوهای راهنما، مسلماً در آگاهی دادن و جذب توریستی که وارد منطقه می‌شود، بسیار کارآمد و مؤثرتر خواهد بود، اما در این رابطه نیز، متأسفانه سیستم‌های اداری دست و پاگیر، مشکلات و موانعی ایجاد کرده‌اند تا بیش از پیش، صنعت گردشگری ایران در پیچ و خم جاده بوروکراسی، در جا بزند.
«من فکر نمی‌کردم، اگر بخواهم تابلویی برای گردشگران نصب کنم که آنها به طرف این موج شکن تفریحی، راهنمایی شوند، سه ماه تابستان با تمام مسئولان شهر، نامه‌نگاری کنم و آخر هم هیچ پاسخ منطقی دریافت نکنم. حتی اجازه نصب بیلبوردها هم به من داده نشد. پس یک گردشگر، چگونه باید از امکانات رفاهی این شهر با خبر شود!»
جزیره مصنوعی، پروژه آتی
مسلماً، دیدن نور و چراغ یک جزیره در دل تاریکی خزر، جلوه‌ای خاص به این بزرگترین دریاچه جهان خواهد بخشید که خود می‌تواند جاذبه توریستی تازه‌ای درگردشگری دریایی ایران محسوب شود.
جزیره شناور که وسعتی برابر 2500 متر مربع دارد، پروژه‌ای است که اگر سازمانها و ارگانهای مربوط همکاریهای لازم را انجام دهند، فروردین ماه سال آتی، میزبان گردشگران بی‌شماری خواهد بود.
«این جزیره شناور، در اصل سالن سرپوشیده‌ای است که می‌توان از آن برای امور فرهنگی، ورزشی و تفریحی استفاده کرد. هزینه ساخت و بهره‌برداری این پروژه 5/1 میلیارد تومان برآورد شده است و قطعاً باز خورد مثبتی در زمینه جذب توریست در این منطقه خواهد داشت.»
مهندس سلیمانی در ادامه چنین بیان می‌دارد که «با اجرای این پروژه، حضور ایران در آبهای خزر بیشتر خواهد شد و این میزان حاکمیت ما بر این آبها را افزایش خواهد داد.»
حمایت کنیم
در شرایطی که کشورهای جهان هر روز با نوسانات شدید اقتصادی مواجه هستند، قطعاً وجود سرمایه‌گذارانی خوش‌فکر برای جذب سرمایه‌های ارزی، در هر کشور غنیمتی گرانبهاست.
اما به واقع، ما به عنوان سرزمین هفت اقلیمی که جاذبه‌های بکر طبیعی و تاریخ تمدن چند هزار ساله دارد. چگونه از حضور چنین سرمایه‌گذارانی استقبال می‌کنیم؟
به راستی، ارگان‌ها و سازمانهای ذیربط چه میزان، همکاریهای لازم را با آنها و پروژه‌های سودآورشان به عمل می‌آورند؟
اصلاً، جایگاه سرمایه‌گذارانی این چنین، در کدام چارچوب و قانون قرار گرفته است؟ و به واقع، میزان حمایت‌ها و تشویق‌ها به چه اندازه است؟
کمی فکر کنیم! بازنگری‌های اساسی لازم است، از قافله صنعت سودآوری چون توریسم، عقب مانده‌ایم!