به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، کودکانی که به هر دلیلی در زمره دانش‌آموزان استثنایی‌اند، بازهم از حساب جامانده‌اند. نه آموزش درستی می‌بینند و نه امکانات خوبی دارند، دلشان هم از شبکه شاد و شبکه آموزش خون است.
دانش‌آموزان استثنایی معمولاً از خانواده‌های کم‌درآمد یا متوسط اجتماع هستند که بار درمان و دشواری‌های زندگی کمر خانواده‌هایشان را خم کرده است، برخی چنان روزگاری را می‌گذرانند که امان از پدر و مادر بریده، طبیعی است.
در خانه ماندن طولانی کودکان آن‌ها را عبوس و بهانه‌گیر و شیطنت‌هایشان را بیشتر می‌کند؛ حال اگر کودکی معلول هم باشد و دور از آموزش‌ها و خدمت‌رسانی‌های ضروری نگهداری شود، رنج در خانه ماندن بیشتر خواهد شد.
والدین و فشارهای روانی
اولین جمله‌ای که پدر دو کودک مبتلابه اوتیسم که فرزندانش روزهاست با تعطیلی مدارس و مراکز توان‌بخشی در خانه منزوی‌شده می‌گوید، این است: «باور نمی‌کنید که خانواده‌ها در این وضعیت دیوانه شده‌اند و به‌صورت اورژانسی به روان‌شناس نیاز دارند!» بچه‌های اوتیسم بیش از دیگر معلولان در فشار و ناراحتی‌اند.
محسن گنجوَر، خود یکی از اعضای هیات مدیره انجمن اوتیسم شیراز استان فارس است، می‌گوید دو فرزند دانش‌آموز دارد و هر دو اوتیسم دارند.
اوتیسم نوعی بیماری است که فرد مبتلا از ارتباط با دیگران عاجز است و یکی از نشانه‌های آن درخودماندگی و گوشه‌گیری است.
گنجور گفت: نمی‌توانیم بچه‌ها را بیرون ببریم، نمی‌توانیم کاری کنیم که موارد بهداشتی را رعایت کنند، نمی‌توانیم یکی‌یکی و مرتب تذکر بدهیم که دستشان را به در نزنند و به دیوار هم نباید بزنند و به ماسک هم؛ همین‌طور همه اشیایی که در خارج از خانه وجود دارد.
خلاصه سخنان عضو انجمن اوتیسم شیراز این است: بچه‌های اوتیسم را نمی‌توان از مدام دست زدن به دهانشان باز داشت، تنها راهش این است که در خانه بمانند، در خانه هم یا جیغ می‌زنند یا کلیشه‌هایشان بیشتر می‌شود، مطب پزشکان هم تعطیل است و دارو به آن‌ها نمی‌رسد. داروی آرام‌بخش فرزندم تمام‌شده است و هیچ‌کس هم نیست که دارو را به نحوی دیگر، مثلاً اینترنتی تایید کند.
این‌ها تنها گوشه‌ای از دشواری‌هایی است که پدران و مادران دانش‌آموزان استثنایی با بحران کرونا با آن مواجه شده‌اند.
عذاب تعطیلات برای استثنایی‌ها
کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان اوتیسم هم متوقف‌شده است، گنجور می‌گوید که پدران و مادران ماه‌ها زحمت‌کشیده‌اند که فرزندانشان مراحل درمان را طی کنند؛ میلیون‌ها تومان هزینه کرده‌اند؛ اما انگار در خانه‌های بالایی بازی مار و پله، نیش خورده‌اند و دوباره افتاده‌اند به خانه‌های اول. با طولانی شدن تعطیلی مدارس استثنایی، آستانه تحمل خانواده‌ها، کاهش می‌یابد.
این پدر می‌گوید که اصلاً کاری ندارم فرزندانم در مدرسه استثنایی چه یاد می‌گیرند و چه یاد نمی‌گیرند، آن‌ها خانه نبودند و کمی خسته می‌شدند، حالا خسته نمی‌شوند و شبانه‌روز بیدارند، صدای جیغ‌هایشان امان خودمان را بریده، چه رسد به همسایه‌ها.
گنجور با لحنی آمیخته با ناراحتی عنوان کرد:هیچ‌کس نمی‌داند خانواده‌های کودکان استثنایی چه رنجی را تحمل می‌کنند.
از بسته‌های فرهنگی و آموزشی محرومیم
او ادامه می‌دهد: مدرسه استثنایی تاکنون هیچ خدمتی ارائه نکرده است، چه مجازی و چه به‌صورت ارسال وسایل کمک‌آموزشی و بسته حمایتی فرهنگی. کاش حتی یک پیام می‌دادند و می‌گفتند باید با بچه‌های استثنایی در خانه چه کنیم، وقتی خوابشان نمی‌برد چطور باید با آن‌ها بازی کنیم.
عضو هیات مدیره انجمن اوتیسم شیراز درباره آمار دانش‌آموزان مبتلابه این بیماری می‌گوید: حتی علوم پزشکی هم آماری از تعداد کل مبتلایان به اوتیسم ندارد؛ زیرا بسیاری از خانواده‌ها به دلیل خدمات ضعیف آموزش‌وپرورش فرزندانشان را به مدرسه نمی‌فرستند و به‌جای آن، آن‌ها را به کلاس‌های مختلف می‌فرستند. حتی در مدارس عملکرد رسیدگی به کودکان اوتیسم بسیار ضعیف است، چه رسد به این کودکان بازمانده از تحصیل که در آمار جایی ندارند و کسی هم تعهدی به آن‌ها ندارد.
در پیچ‌وخم عضویت در شاد
طیف معلولیت‌ها محدود به اوتیسم نیست، دانش‌آموزان ناشنوا نیز وضعیتی دشوار دارند. گرچه در اخبار آمده است که ۷۰درصد معلمان استثنایی به محتوای شبکه شاد دسترسی یافته‌اند، دانش‌آموزان همچنان در پیچ‌وخم‌های اولیه گرفتارند. این موضوع را می‌توان از صحبت‌های مدیر مدرسه ناشنوایان کاشف شیراز دریافت.
فریده خوش‌نیت می‌گوید: سهم دانش‌آموزان ناشنوا در آموزش‌های مجازی به‌درستی لحاظ نشد، زیرا هنوز تعدادی از دانش‌آموزان موفق نشده‌اند عضو شبکه شاد شوند.
او ادامه می‌دهد: آن‌ها از برنامه‌های شبکه آموزش هم بهره چندانی نمی‌برند و ناچارند لب‌خوانی کنند؛ زیرا برای این برنامه‌ها رابط ناشنوایان در نظر گرفته نشده است.
این فرهنگی ابراز می‌کند که معلمان کار آموزش را در وسایل ارتباط‌جمعی پی می‌گیرند، تک‌به‌تک با زبان اشاره به آن‌ها می‌آموزند و از بچه‌ها درس می‌پرسند و فیلم‌های آموزشی تهیه می‌کنند.
خوش‌نیت می‌افزاید: تاکنون بسته آموزشی یا کمک‌آموزشی خاصی از سوی آموزش‌وپرورش استثنایی به مدارس یا خانواده‌ها ارائه نشده است، بااین‌حال معلمان ناشنوا، در این زمینه ابتکاراتی به خرج داده‌اند؛ البته بیشتر در مقطع ابتدایی خدمات ارائه‌شده است، اما دانش‌آموزان مقطع متوسطه از امکانات بی‌بهره بوده‌اند و کار آموزش هم دشوار شده است.
مدیر دبیرستان کاشف اظهار می‌کند: خانواده دانش‌آموزان استثنایی عمدتاً سواد آنچنانی ندارند یا از نحوه آموزش به فرزندانشان سر درنمی‌آورند، آن‌ها در مقایسه با خانواده دانش‌آموزان معمولی بسیار کم می‌توانند در تعطیلی مدارس به فرزندانشان کمک کنند، عده‌ای اصلاً گوشی هوشمند ندارند و به‌تناسب، بچه‌ها هم از آموزش بهره‌مند می‌شوند و کسی پاسخگوی نیاز بچه‌های استثنایی نیست.
ضعف سیستم ایمنی، خطری برای آزمون حضوری
شیوه برگزاری امتحانات دانش‌آموزان استثنایی هم موجب نگرانی این مدیر است. دلیل این نگرانی به گفته او ضعف سیستم ایمنی این دانش‌آموزان است و اگر قرار باشد مانند کودکان عادی به‌صورت حضوری در امتحانات حضور یابند با خطر مواجه‌اند.
نابینایان، در مقایسه با دو گروه اوتیسم و ناشنوا امکانات بهتری دارند؛ اما فقط در عرصه مقایسه؛ درواقع آن‌ها هم دچار مشکلات بسیاری‌اند.
لیلا غزنوی، مدیر داخلی موسسه نابینایان توانگر است، همچنین به‌عنوان رابط این دانش‌آموزان در آموزش و پرورش فعالیت دارد، او درباره معضلات آموزش مجازی آن‌ها می‌گوید: امکانات آموزشی برای کودکان نابینا در دوره ابتدایی بسیار ضعیف است، شاید بهتر باشد بگویم نمی‌توان برای آن‌ها کاری کرد.
صفحه خوان‌ها شاد را نمی‌خوانند
او می‌افزاید: جز این‌که بچه‌ها می‌بایست گوشی هوشمند داشته باشند، باید نرم‌افزارهای خاصی هم نصب کنند که در اصطلاح به آن‌ها صفحه‌خوان می‌گویند، این نرم‌افزارها به نابینا امکان می‌دهد از رایانه یا گوشی استفاده کند، متأسفانه صفحه خوان‌ها با نرم‌افزارهای تولیدشده برای آموزش مجازی همچون شبکه شاد مطابقت ندارد و همین امر، باعث محدودیت بسیاری برای دانش‌آموزان نابینا شده است.
غزنوی اظهار می‌دارد: معلمان معمولاً تلفنی با خانواده‌ها و دانش‌آموزان نابینا در ارتباط هستند، که این روش برای مربیان به‌صرفه نیست و دایره آموزش برای این گروه، محدودشده و کیفیت آن نیز برای کودکان استثنایی کاهش‌یافته است.
این فعال حوزه آموزش نابینایان می‌گوید: موسسه نابینایان توانگر با بهره‌گیری از سامانه‌ای بانام "تیم تاک" که قابلیت ارائه کلاس‌های گروهی به‌صورت صوتی و تصویری را هم‌زمان فراهم می‌کند، کلاس‌های کمک‌آموزشی برای دانش‌آموزان نابینا برگزار می‌کند که اندکی از حجم معضلات آن‌ها کاسته است.
این سخنان، تنها بخشی از درد دل‌ها و معضلات دانش‌آموزان، خانواده‌ها و معلمان معلولان و کم‌توانان است.
در پاسخ به این مسائل رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی فارس اذعان کرد که تعطیلی مدارس برای گروه‌های استثنایی، به‌ویژه دانش‌آموزان مبتلابه اوتیسم، ناشنوایان و نابینایان مشکلات عدیده‌ای ایجاد کرده است.
محسن بهشتی‌پور اما تأکید می‌کند گروه آموزش فرهنگیان فعال در حوزه استثنایی از همان روزهای نخست بسیج شده‌اند تا با روش‌های مختلف امر آموزش را تسهیل بخشند.
به گفته او برای نابینایان کتاب‌های صوتی تهیه‌شده است و حتی کادر توان‌بخشی و گفتار درمان فایل آموزش تصویری برای خانواده‌ها ارسال کرده‌اند.
این مقام مسئول اظهار می‌کند که آموزش‌وپرورش استثنایی اجازه نداده است وقفه‌ای در ارائه خدمات ایجاد شود؛ چنانکه در مناطق سخت گذر معلمان به‌صورت چهره به چهره و با رعایت فاصله اجتماعی و ایمن به سراغ دانش‌آموزان می‌روند و مستندات این فعالیت نیز موجود است.
بهشتی‌پور ادامه می‌دهد: تمام سعی‌مان را کرده‌ایم که دشواری‌ها را جبران کنیم؛ اما آموزش این کودکان سخت است و مهم‌ترین موضوع مشارکت خانواده‌ها در امر آموزش است که البته شاید بتوان گفت تنها حسن این روزها این است که خانواده‌ها بیشتر بر آموزش به کودکانشان مسلط شده‌اند و در دوران پساکرونا نیز با این تجربه می‌توانند مسیر پیشرفت دانش‌آموزان را هموارتر کنند.
او همچنین از تجربه آزمایشی آموزش‌وپرورش استثنایی فارس یاد می‌کند که پیش از شیوع بیماری کرونا اعمال‌شده است و می‌گوید: قبل از اتفاقات طرح آموزش مجازی دانش‌آموزان به‌صورت متمرکز در خانه با مشارکت ۶ دانش‌آموز استثنایی انجام شد، به هر یک از دانش‌آموزان یک لپ‌تاپ و یک مودم به همراه هزینه‌های اینترنت از سوی سازمان آموزش استثنایی کشور ارائه شد که الگویی بسیار خوب برای آموزش به شمار می‌رود.
شادِ دانش‌آموزان استثنایی هم خواهد آمد
رئیس آموزش‌وپرورش استثنایی فارس عنوان کرد: در حال حاضر نیز با بهره‌گیری از تجربه یادشده و با پیگیری‌های سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی کشور، قسمت مجزایی برای این دانش‌آموزان در نرم‌افزار شاد در نظر گرفته‌شده است که به‌زودی به آن اضافه خواهد شد.
بر اساس آمار رسمی، در استان فارس درمجموع ۱۶هزار دانش‌آموز استثنایی شناسایی‌شده‌اند که ۶هزار نفر آن‌ها در مدارس خاص تحصیل می‌کنند و مابقی به‌صورت تلفیقی و در مدارس عادی، همراه با دیرآموزان تحصیل می‌کنند.
روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد:تا ظهر شنبه ۱۳ اردیبهشت ۹۹ شمار مبتلایان به کرونا در کشور ۹۶ هزار و ۴۴۸ نفر بود و تعداد جان‌باختگان از این بیماری در ایران به ۶ هزار و ۱۵۶ نفر رسید.
در استان فارس، علاوه بر شیراز، در شهرستان‌های فسا، نی‌ریز، اقلید، خرم بید، استهبان، داراب، خفر، فراشبند، خرامه، لامرد، ارسنجان، لارستان، کازرون، آباده، اوز، خنج، مرودشت، سپیدان، قیروکارزین، فیروزآباد، جهرم، گراش، بوانات، زرقان، بیضا، کوهچنار و سرچهان بیماران مبتلای به کرونا شناسایی‌شده‌اند.
بیمارستان حضرت علی‌اصغر (ع) و سه بیمارستان شهید چمران، شهید فقیهی و شهید بهشتی در شیراز به‌عنوان مراکز پشتیبان در کنار معرفی ۹ مرکز در شیراز و ۳۶ مرکز در دیگر شهرستان‌های استان فارس برای مراجعه افراد مشکوک به کرونا به این بیماران خدمات می‌دهند، همچنین نقاهتگاه بیماران مبتلابه کرونا با ظرفیت ۲۰۰ تخت نیز در ورزشگاه شهید آیت‌الله دستغیب شیراز تجهیز شده و مورداستفاده قرار می‌گیرد.