همه امیدوار بودیم که سی و دومین جایزهی جهانی هانسکریستین اندرسن به نویسندهی خوب کشورمان «فرهاد حسنزاده» برسد؛ اما متأسفانه این اتفاق امسال هم نیفتاد. اما نویسنده و تصویرگری که امسال به این عنوان مهم دست پیدا کردند هم برای کودکان و نوجوانان ایرانی چندان غریبه نیستند و شاید بعضی از آثار آنها را خوانده باشید.
بهگزارش هفتهنامهی دوچرخه، در شصت و چهارمین سالگرد این جایزه، شرایط اعلام برندگان مثل قبل نبود و بهخاطر شیوع ویروس کرونا، برندگان این جایزه، بهصورت آنلاین در پایگاه اطلاعرسانی «دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان» (IBBY) اعلام شدند که وظیفهی انتخاب نامزدهای اولیه، نهایی و برندههای جایزهی جهانی هانسکریستین اندرسن را برعهده دارد و براساس این گزارش، «ژاکلین وودسن» از آمریکا (نویسنده) و «آلبرتن» از سوئیس (تصویرگر) به این مدال طلایی دست یافتند.
«ژاکلین وودسن»، در دوازدهم فوریهی سال ۱۹۶۳ میلادی در کلمبوسِ اوهایو بهدنیا آمد و از هفتسالگی بهبعد در نیویورک زندگی میکند. در دانشگاه آدلفی تحصیل و در آغاز راه کاریاش، نمایشدرمانی برای کودکان فراری را تجربه کرد.
اولین رمان نوجوانش را با نام «آخرین تابستان با مایزون» در سال ۱۹۹۰ نوشت و در آن به بحران نوجوانی بهنام «مارگارت» پرداخت که در یک تابستان، هم پدرش را از دست داده و هم دوستش «مایزون» قرار است به مدرسهی شبانهروزی برود. این اولین کتاب از سهگانهی او دربارهی دوستی دو دختر بود. او ۳۳ کتاب و ۱۳ داستان کوتاه دربارهی موضوعهایی مثل بچههای یتیم، روابط نژادی، مواد مخدر و برنامهی محافظت از شاهد نوشته، اما همهشان ویژگیهای مشترک دارند؛ زبان شاعرانه، شخصیتهایی قدرتمند و اهمیت به احساس امید.
زندگینامهی وودسن با نام «رؤیای دختر قهوهای» در سال ۲۰۱۴، برندهی جایزهی نشنالبوک اَوارد و مدال نیوبری شد. تجربیات خاص او دربارهی برخورد متفاوت مردم با آفریقاییآمریکاییها در شمال و جنوب آمریکا، جایی است که مسیر شخصی زندگیاش با داستانهایش درهم میپیچد.
او سال ۲۰۱۶ میلادی نیز در فهرست نهایی جایزهی هانس کریستین اندرسن قرار داشت و سال ۲۰۱۸ میلادی، جایزهی آسترید لیندگرن را از آن خود کرد و برای سال ۱۹-۲۰۱۸، بهعنوان سفیر ملی ادبیات نوجوانان انتخاب شد. از او آثار متعددی در ایران و به فارسی ترجمه شده است؛ از جمله کتاب «پسران معجزه» با ترجمهی «منصوره حکمی» در نشرنی (۸۸۰۰۴۶۵۸) و ترجمهی دیگر آن با نام «فرزندان معجزه» با ترجمهی «شقایق قندهاری» درمؤسسهی فرهنگی منادی تربیت (۸۸۹۳۱۸۵۲)، «خود شجاع تو» با ترجمهی «میترا امیری» و «تو تنها نیستی» با ترجمهی «فاطمه حمصیانکاشان» در نشر پرتقال (۶۳۵۶۰۰۰۰)، «زیر نور ماه شیشهای» با ترجمهی «کیوان عبیدیآشتیانی» در نشرافق (۶۶۴۰۸۱۶۱)، «روزی که مادرم برمیگردد» با ترجمهی «مریم رزاقی» درانتشارات حوا (۸۸۹۴۴۰۸۶)، «پر» با ترجمهی «بهشته خادمشریف» در انتشارات دنیای اقتصاد (۸۷۷۶۲۷۴۷) و «بروکلینی دیگر» با ترجمهی «سحر توکلی» در انتشارات کتاب کولهپشتی (۶۶۵۹۴۸۱۰).
- دنیای تصویرگران
«آلبرتن زولو» که با نام «آلبرتن» مشهور است، تصویرگر کتابهای کودکان و نوجوانان است. او یکم دسامبر سال ۱۹۶۷ میلادی در سوئیس بهدنیا آمد. تحصیلات دانشگاهی خود را سال ۱۹۹۰ میلادی در ژنو به پایان رساند و یکسال بعد بهعنوان تصویرگر مطبوعات مشغول بهکار شد. سال ۱۹۹۶ میلادی با «جرما زولو»، نویسندهی سوئیسی ازدواج کرد و همکاری مشترک این زوج هنرمند، جوایز بسیاری را برایشان بهارمغان آورد؛ از جمله جایزهی سیبطلایی دوسالانهی تصویرگری براتسیلاوا برای کتاب «مارتا و دوچرخه» در سال ۱۹۹۹، جایزهی جوانان و رسانهی سوئیس در سال ۲۰۰۹، جایزهی ادبی جادوگران فرانسه در سال ۲۰۱۱، جایزهی بهترین تصویرگری کتاب نیویورکتایمز در سال ۲۰۱۲ و حالا هم که جایزهی هانس کریستیناندرسن سال ۲۰۲۰ میلادی. آثار آلبرتن پر از حس و حال و حس شوخطبعیاند و از حرکتها و پیچوتابهای یک قلم نازک و رنگهای روشن و شاد و فضاهای باز و وسیع تشکیل شدهاند.
کتاب «شایعهی ونیز» که در فهرست افتخارات دفتر بینالمللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) در سال ۲۰۱۰ میلادی انتخاب شد، «پرندهی کوچک»، «آسمان بلند» و «خط ۱۳۵» از مشهورترین آثار او هستند. او سال ۲۰۱۸ میلادی هم در فهرست نهایی جایزهی هانس کریستین اندرسن حضور داشت، اما امسال موفق شد به این جایزهی ارزشمند دست پیدا کند.
انتشارات کودکان (۳۶۲۸۶۶۶۱-۰۳۵)، کتابهای «مارتا و دوچرخه»، «بازگشت مارتا»، «مارتا در سرزمین بالونها» و «مارتا و هشتپا» با ترجمهی «سوسن علومی»، «پرندگان» با ترجمهی «کوروش عاکف» و «غول قوطی ماکارونی» با ترجمهی «کلر ژوبرت» را از این تصویرگر سوئیسی منتشر کرده است. البته کتاب «مارتا و دوچرخه» با دو ترجمهی دیگر از «نیاز اسماعیلپور» در انتشارات بینالمللی آبرنگ (۶۶۴۰۷۵۷۵) و «مرجان حجازیفر» در نشر رازبارش (۶۶۹۰۸۱۶۱) نیز بهچاپ رسیده است.