همشهری آنلاین-مریم ورشوئی: به‌جرات می‌توان گفت که موزه میراث روستایی گیلان یکی از موزه‌های منحصر به فرد کشورمان است. موزه‌ای که خانه‌های روستایی از دیگر موزه‌های ایران متفاوتش کرده است. وقتی برای بازدید وارد موزه می‌شوید خانه‌های روستایی شما را ناخودآگاه به یاد گذشتگان می‌اندازد. چه بازدیدکننده بومی باشید و چه نباشید، این احساس دست می‌دهد که گیله‌مردان و گیله‌زنان شما را از روی «تلار» یا همان ایوان به خانه‌هایشان دعوت می‌کنند. وقتی پایتان را درون این خانه‌های روستایی می‌گذارید هنوز بوی زندگی به‌مشام می‌رسد؛ آن‌قدر که در پایان بازدید دلتان می‌خواهد خانه‌ای شبیه همین خانه‌ها داشته باشید.
در اردیبهشت سال ۸۴ اولین کارگاه موزه‌خانه‌های روستایی در گیلان راه‌اندازی شد و یک سال بعد هم به بهره‌برداری رسید. سال ۸۷ نیز فاز دوم پروژه افتتاح و به این ترتیب هر سال یک فاز به ۹ فاز این پروژه اضافه شد. این روستاها شامل روستای جلگه شرق، جلگه مرکز، جلگه غرب، کوهپایه‌غرب، کوهستان غرب، کوهپایه شرق و کوهستان شرق است که بر اساس تنوع فرهنگی و معماری گیلان از یکدیگر متمایز شدند.
در این موزه فقط خانه‌های روستایی به‌محل موزه انتقال داده نشده است، بلکه همه سازه‌های جانبی مانند مرغ‌دانی، انبار برنج و بسیاری دیگر از اشیای کاربردی زندگی روستاییان با استفاده از روش دوباره‌چینی یا واچینی در محل موزه بازسازی شده است. بازدیدکنندگان از همه استان‌ها به‌خصوص در روزهای تعطیل به موزه می‌آیند.
این موزه در مسیر ۲ جاده اصلی بزرگاه رشت- قزوین و کمربندی سراوان قرار دارد، بنابراین مکان موزه در جای مناسبی انتخاب شده است تا گردشگران بیشتری به موزه سر بزنند؛ باوجود این‌که موزه‌گردی چندان در برنامه‌های سفر مردم جای ندارد و این موضوع در شمال کشور به‌دلیل طبیعت زیبا بیشتر مشهود است، با این حال موزه میراث روستایی گیلان به‌نسبت سایر موزه‌ها بازدیدکنندگان خوبی دارد.
البته گیلان چندان مقصد توریست‌های خارجی نیست، زیرا طبق آمار، گردشگران خارجی بیشتر به استان‌هایی مانند اصفهان، شیراز و ... سفر می‌کنند، بنابراین طبیعی است که این موزه هنوز به‌دلیل تبلیغات کم در بین گردشگران خارجی شناخته شده نباشد.
شاید هیچ موزه‌ای به اندازه موزه میراث روستایی گیلان نتوانسته با بازدیدکنندگان خود ارتباط برقرار کند. از هر جای کشور که به این موزه سری بزنید می‌توانید بخشی از گذشته نیاکان خود را در آن ببینید، همچنین موزه میراث روستایی می‌تواند در پدیده جهانی‌شدن نقش داشته باشد و یک میراث ناشناخته را معرفی کند.
از سویی دیگر آشنایی مردم با معماری خانه‌ها در گذشته سبب می‌شود آنها را کمی به‌فکر فرو ببرد تا شاید در ساخت و سازهای خود برای حفظ معماری گذشته در دنیای مدرن اقدام کنند و کمی از این بلبشو و ناهنجاری در معماری این روزها کم شود. این موزه به‌دلیل ویژگی منحصر به‌فردش حتی ظرفیت ثبت جهانی را هم دارد و از این ظرفیت برای توسعه گردشگری گیلان و ایران گام چندان محکمی برداشته نشده است.
بنابراین باید قابلیت ساخت موزه میراث روستایی در استان‌های دیگر نیز ایجاد شود؛ استان‌های بسیاری مانند گلستان و مازندران این ظرفیت را دارند که باید به آنتوجه شود.