به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایلنا، «امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل آمریکا درباره موضع‌گیری آمریکا پیرامون نزدیک شدن به پایان تحریم تسلیحاتی ایران و فشار برای فعال شدن «مکانسیم ماشه» علی‌رغم خروج یک طرفه آن از برجام و واکنش روسیه و چین در پاسخ به این سوال که آیا کشورهای اروپایی حاضر در برجام آمریکا را همراهی خواهند کرد، گفت: روسیه و چین اعلام کردند که قویا با تحریم تسلیحاتی ایران مخالف هستند، این یعنی اینکه اگر آمریکایی‌ها بخواهند پیش‌نویس قطعنامه را که تدوین کرده‌اند، به رای بگذارند، روسیه و چین این قطعنامه را وتو می‌کنند اما موضع اروپا با این صراحت بیان نشده است.
وی ادامه داد: البته اروپاییها نسبت به اینکه برجام از بین برود به شدت ابراز نگرانی کرده‌اند و پیشتر نیز هشدار داده‌اند به طوریکه مقام‌هایشان بدون اشاره به بحث تحریم تسلیحاتی عنوان کردند که نباید اقدامی صورت بگیرد که نتیجه آن نابودی برجام باشد. تحلیل آنها این است که اگر آمریکا تحریم تسلیحاتی ایران یا همه تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را برگرداند، ایران به طور کامل از برجام خارج می‌شود و بحث نظارتی را هم کنار می‌گذارد.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی ایران با بیان اینکه موضعی که آقای «جوزپ بوررل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گرفته است، مقداری این مساله که آیا اروپاییها با آمریکا در فعال کردن مکانیسم ماشه همراهی خواهند کرد یا نه را با تردید مواجه کرده است، اظهار داشت: او گفته که ما در حال بررسی هستیم، این در حال بررسی بودن یعنی اینکه ممکن است اروپاییها در نهایت به خواسته آمریکا تن بدهند.
وی افزود: اگر آمریکا نتواند بر اساس برجام عمل کند که البته همین طور هم هست؛ چرا که خودش به مشارکت در برجام پایان داده است، سراغ نقشه بعدی می‌روند و آن این است که یکی از کشورهای حاضر در برجام موضوع حل اختلافات و بند ۳۷ برجام را مطرح کند و بگوید که ایران تعهدات برجامی خودش را نقض کرده و موضوع را به جلسه وزرای خارجه و در نهایت به شورای امنیت بکشانند؛ در این فرایند مکانیزم ماشه بدون اینکه روسیه و چین حق وتو داشته باشند فعال شده و همه تحریم‌ها بازمی‌گردد.
این کارشناس مسائل غرب با بیان اینکه آمریکایی‌ها امیدشان این است که یکی از سه کشور اروپایی که در برجام‌اند و عضو شورای امنیت هم هستند این کار را بکنند، یادآور شد: شاید بریتانیا این مسیر را در پیش بگیرد به هر حال این کشور به تازگی از اتحادیه اروپا خارج شده و مشکلاتش با آنها روز به روز افزایش پیدا می‌کند، همین موضوع باعث می‌شود که بیش از هر زمانی نیاز به حمایت‌های آمریکا داشته باشد.
وی افزود: یک موضوعی که می‌تواند رابطه بین لندن و واشنگتن را محکم‌تر کند، این است که در نهایت انگلیسی‌ها مکانیزم ماشه را مطرح کنند اما هنوز نشانه‌ای از اینکه آنها بخواهند چنین مسیری را در پیش بگیرند وجود ندارد اما حدس و گمان‌هایی زده می‌شود؛ اگر در نهایت این راهکار هم جواب ندهد، آمریکایی‌ها قطعنامه ۲۲۳۱ را مطرح می‌کنند اما اینکه می‌توانند این کار را انجام دهند یا نه محل تردید است.
این کارشناس مسائل اروپا و آمریکا در پاسخ به اینکه آیا نیت آمریکا از این اقدامات کشاندن ایران پای میز مذاکره بوده یا فقط تلاش بیشتر برای تحت فشار بیشتر قرار دادن ایران است، تصریح کرد: هدف اولیه از نظر آمریکایی‌ها این است که تحریم تسلیحاتی روی ایران برداشته نشود؛ چرا که حتی وقفه کوتاه چندماهه هم می‌تواند قراردادهای تسلیحاتی را به اجرا بگذارد که توان دفاعی ایران را افزایش می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن به ویژه عربستان، امارات و اسرائیل به شدت نسبت به این قضیه نگران هستند، بنابراین هدف فوری این است که تحریم تسلیحاتی ایران ادامه پیدا کند، اما هدف نهایی این است که با ایران وارد مذاکره شوند و تا زمانی که برجام به هر شکل آن حتی برجام اروپایی وجود داشته باشد و ایران به هر شکلی در برجام حضور داشته باشد و به بخش‌هایی از برجام عمل کند، امکان مذاکره وجود ندارد.
به گفته ابوالفتح آمریکا معتقد است که به همان شکل که ایالات متحده از برجام خارج شد، بقیه کشورهای حاضر در برجام و حتی ایران نیز باید از آن خارج شوند، اگر هیچ توافقی وجود نداشته باشد، می‌توانند توافقی جدید داشته باشند، حال اینکه این توافق در موضوع هسته‌ای یا فراهسته‌ای باشد بحث دیگری است.
وی یادآور شد: آمریکا طی دو سال گذشته تمام توجه‌اش به این بود که برجام نابود شود و امیدشان این بود که ایران بعد از خروج آمریکا برجام را کنار بگذارد که این اتفاق نیفتاد که دلایل خاص خودش را داشت.
ابوالفتح اضافه کرد: اکنون نیز تلاش می‌کند با این کار به برجام شلیک کند و در نهایت آن را به کام مرگ بفرستد اما اگر تحریم‌ها بازگردد و ایران همچنان در برجام بماند باز هم آن هدفی که مدنظر آمریکایی‌ها است حاصل نمی‌شود البته اکنون نمی‌توان واکنش ایران را پیش‌بینی کرد.
این کارشناس مسائل آمریکا درباره واکنش ایران در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، گفت: ایران اکنون فعالیت‌های هسته‌ای خود را در حوزه تولید سانتریفیوژ، افزایش خلوص اورانیوم، تولید آب سنگین و ذخیره آن تغییر داده و تمام جداول و محدودیت‌هایی که برایش وجود داشت را کنار گذاشته است؛ تنها بخش‌هایی که از برجام باقی مانده و ایران آن را اجرا می‌کند، پروتکل الحاقی، بخش‌های نظارتی و دسترسی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. اگر ایران بخواهد در مقابل تحریم‌ها بخش‌های دیگر برجام را هم کنار بگذارد و کاملاً از آن خارج شود نه تنها نگرانی اروپا و آمریکا را ایجاد می‌کند بلکه کشورهایی مثل روسیه و چین هم نسبت به اجرای دقیق مقررات بین‌المللی که بر عدم اشاعه توسط کلیه کشورها از جمله ایران حساس هستند، واکنش نشان خواند داد.
وی با بیان اینکه اگر ایران بخش‌های نظارتی را کنار بگذارد و هیچ مکانیزمی برای نظارت و راستی آزمایی وجود نداشته باشد می‌تواند مواضع روسیه و چین را به ضرر ایران تغییر دهد و شرایط به دورانی برگردد که قطعنامه۰های شورای امنیت بدون وتوی روسیه و چین تصویب می‌شد. ممکن است این اتفاق دوباره تکرار شود اما فعلا حدس و گمان است.
این کارشناس مسائل مربوط به توافقنامه برجام اظهار داشت: ایران می‌بایست برای کنارگذاشتن بخش‌های نظارتی برجام با درایت عمل کرده احساسی رفتار نکند با احتمال بسیار کم اما ممکن است ایران علی‌رغم بازگشت تحریم‌ها، بخش نظارتی‌اش را تغییر ندهد که البته حتماً در آنجا اهم و فی‌الاهم می‌کند، معایب و مضرات را می‌سنجد و شاید تشخیص دهند که به مصلحت است که ایران همچنان دسترسی‌هایی به نظارت بدهد اما باید دید که چنین چیزی اتفاق خواهد افتاد یا نه.