همشهری‌آنلاین- فاطمه کاظمی: هفته پیش تصاویری با موضوع آتش‌سوزی در مقبره اِستر و مُردخای در فضای مجازی منتشر شد و مورد توجه کاربران قرار گرفت، اما منابع رسمی در این زمینه اظهارنظر نکردند و چند ساعت بعد اعلام شد این تصاویر مربوط به سه سال پیش است و موضوع خاتمه یافت.
مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان حاضر به گفت‌وگو در این زمینه نبودند و فرماندار و استاندار نیز تلفن خبرنگاران را پاسخ نمی‌دادند.
تصاویر | وضعیت آرامگاه «اِستر و مُردخای» پس از آتش‌سوزی
آتش سوزی «استر و مردخای» عمدی بود؟ | واکنش دادستانی همدان
- پرونده در دست بررسی است
انتشار اخبار ضد و نقیض در این زمینه ادامه داشت تا اینکه دادستان همدان در گفت‌وگو با ایسنا با تایید خبر آتش‌سوزی در مقبره استر و مردخای گفت: پرونده این آتش سوزی در دست بررسی است و هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده‌ایم.
حسن خانجانی اعلام کرد: نیروی انتظامی همدان طی دو روز گذشته پیگیر این قضیه بوده اما نتیجه‌ای حاصل نشده و تاکنون فردی در رابطه با آتش سوزی دستگیر نشده است و جزئیات این پرونده هنوز مشخص نیست.
- استر و مردخای آسیب ندیده است
بعد از تایید خبر آتش‌سوزی توسط دادستان همدان، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان نیز زبان به سخن گشود و گفت: استر و مردخای آسیب ندیده است.
«علی مالمیر» در تشریح جزئیات حادثه آتش‌سوزی مرتبط با این بنای تاریخی گفت: آتش‌سوزی در ساختمان جانبی مقبره اتفاق افتاده و هیچ‌گونه آسیبی به بنای اصلی که در فهرست میراث ملی ثبت شده، نرسیده است.
وی ادعا کرد: این آتش‌سوزی بسیار محدود است و تنها باعث آسیب به سیم‌های برق و موکت کف ساختمان جانبی مقبره استر و مردخای شده که البته علت آن در دست بررسی است.
مالمیر با بیان اینکه علت حادثه در دست بررسی است و به محض مشخص شدن علت بیان خواهد شد، تأکید کرد: مرمت ساختمان جانبی آسیب دیده که شامل تعویض سیم‌های برق، موکت کف و نیز پاک‌سازی دیوارهای ساختمان است در طول هفته جاری آغاز می‌شود.
- بازدید نماینده منتخب کلیمیان از مقبره
ظهر یکشنبه ۲۸ اردیبهشت هم نیز «همایون سامه یح»، رئیس انجمن کلیمیان تهران و نماینده منتخب کلیمیان در مجلس یازدهم با همراهی فرماندار شهرستان همدان از بخش‌های مختلف مقبره «استر و مردخای» بازدید کرد.
وی در این بازدید با رد شایعه آتش سوزی گسترده و تخریب آرامگاه استر و مردخای گفت: آنچه مشاهده می‌کنیم برخلاف شایعات منتشر شده در برخی رسانه‌ها است و کوچکترین مشکل و خسارتی برای زیارتگاه استر و مردخای به وجود نیامده‌است.
رئیس انجمن کلیمیان تهران افزود: زیارتگاه استرومردخای به طور کامل سالم است و تنها در گوشه‌ای مختصری دود مشاهده شده که خارج از این مجموعه بوده و آن هم در حال بررسی است.
- هارون یشایایی: به تورات‌های تاریخی «استر و مردخای» آسیبی نرسید
هارون یشایایی، از اعضای جامعه یهودیان ایران، هم در گفت وگویی با شرق این حادثه را نه یک رویداد سازمان‌یافته بلکه نتیجه عمل فردی می‌داند.
وی در این باره گفت: مقبره استر و مردخای در همدان واقع است. در کنار این مقبره، یک کنیسه قرار دارد که یهودی‌های ایران بعد از زیارت مقبره، برای خواندن دعا به آنجا می‌روند. این کنیسه جنب مقبره قرار دارد و در خود مقبره واقع نشده است. بعدازظهر پنجشنبه، چند نفر یکی از پنجره‌های کنیسه را از جا درمی‌آورند و یک جسم شعله‌ور را داخل کنیسه می‌اندازند. بر اثر این حادثه، آتش‌سوزی رخ می‌دهد؛ ولی چون مسئول کنیسه به‌سرعت خودش را می‌رساند و مأموران آتش‌نشانی و پلیس هم به‌سرعت از راه می‌رسند، حادثه منجر به اتفاق ناگواری در کنیسه نمی‌شود.
بنا دچار آسیب شده، اما اصل مسئله تورات‌های موجود در این مجموعه است که بسیار ارزشمند و قدیمی هستند و خوشبختانه به آنها آسیبی نرسیده است. برخی از فرش‌های کنیسه سوخته‌اند و دیواره بر اثر آتش دودگرفته شده است. مقبره استر و مردخای جزء مجموعه میراث فرهنگی است و از سوی آنها حفاظت می‌شود. البته جامعه یهودی‌ها هم یک نماینده و متولی برای بنا در نظر گرفته که آنجا ساکن است و هم برای توریست‌ها درباره بنا توضیح می‌دهد و هم اینکه از بنا نگهداری می‌کند.
- امکان استفاده از دوربین مداربسته بانک سپه
مقبره استر و مردخای در مرکز شهر همدان، ابتدای خیابان دکتر شریعتی قرار دارد. این مکان جزء مهم‌ترین زیارتگاه‌های یهودیان ایران و جهان محسوب می‌شود و در فهرست آثار میراث فرهنگی ایران ثبت شده است. با توجه به اینکه این بنا در جوار یکی از بانک‌های استان قرار دارد، می‌توان با استفاده از تصاویر دوربین‌های مداربسته این بانک خاطی یا خاطیان حادثه را شناسایی کرد و به شایعات پایان داد.
- روایت فارس از اتفاق مشکوک غیرفعال شدن دوربین‌های مقبره استرومردخای
در زمینه دوربین‌های مداربسته خود بنا هم خبرگزاری فارس نوشت: اخبار و اطلاعات جدید حاکی از آن دارد که نگهبان یهودی مقبره اجازه بررسی دوربین‌ها را به بهانه خرابی نداده و ۲۴ ساعت قبل از حادثه ذخیره‌ساز دوربین‌ها غیر فعال شده است. این مطلب که از سوی یک منبع آگاه نیز مورد تأیید قرار گرفت، توسط آمنه‌سادات ذبیح‌پور نیز توئیت شد.
وی در توئیت خود نوشت:
«صهیونیستها بسیجی هارامتهم به آتش زدن مقبره استرومردخای در #همدان می کننداما نگهبان یهودی مقبره اجازه بررسی دوربین هارابه بهانه خرابی نداده و ۲۴ساعت قبل ازحادثه ذخیره سازدوربین ها غیرفعال شده. روزقدس نزدیک ومظلوم نمایی باآتش بازی شیوه دیرینه صهیونیسم،ازهلوکاست تامردخای»
- واکنش سخنگوی دولت
علی ربیعی سخنگوی دولت هم روز ۲۹ اردیبهشت با تایید تلویحی مشکوک بودن ماجرای آتش سوزی در این زیارتگاه یهودیان گفت:
حرکت مشکوکی در استان همدان نسبت به یک مقبره انجام گرفته، البته هیچ آسیبی به قسمت بیرونی بنا وارد نشده و افرادی که این کار را کرده‌اند، تحت تعقیب قرار گرفته‌اند.
در پایان باز یادآوری می‌کنیم که دوربین‌های اطراف مقبره را می‌توان بررسی کرد تا مشخص شود چه کسی عامل آتش‌سوزی و این اتفاق مشکوک بوده است؟
- تکرار تهدید توسط بسیج دانشجویی همدان
اما چرا آتش‌سوزی این ساختمانی قدیمی با پوشش گسترده رسانه‌های خارجی همراه شد؟
به گزارش ایرنا پلاس، پاسخ این پرسش را غیر از توجه رسانه های خارجی به موضوع مرتبط با یهودیان باید در اخبار مرتبط با این مقبره جست‌وجو کرد. از سال ۸۹ تاکنون، بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اقدامات اسرائیل در بیت المقدس، یک بار ایده تخریب مقبره استر و مردخای و بار دیگر تبدیل آن به کنسولگری فلسطین را مطرح کرده است؛ آن هم مقبره ای که سابقه تاریخی بسیار قدیمی درباره آن مطرح می شود.
- داستان زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی
برخی، داستان استر و مردخای را داستان هولوکاست ایرانی می‌خوانند که با دسیسه یک زن یهودی راه یافته به دربار هخامنشی، عدد قابل توجهی از ایرانیان به اصرار استر و با دستور خشایارشاه در روزهای ۱۳ و ۱۴ فروردین کشته می‌شوند.
بنا بر روایت‌های بنیادگرایان یهودی، استر با همراهی و کمک عموی خود مردخای با خشایارشاه ازدواج کرده و باعث کشتار بیش از ۷۰ هزار ایرانی در استان‌های مختلف می‌شود اما آنها علت این تلاش استر را جلوگیری از قتل عام گسترده یهودیان در زمان هخامنشیان می‌خوانند؛ چیزی که به تعبیر بسیاری ریشه در شیوه تاریخی یهودیان در مظلوم‌نمایی دارد. از سوی دیگر، بررسی‌های تاریخی دانشگاه آکسفورد و کمبریج ضمن آنکه داستان استر و مردخای را بیشتر شبیه رمان یا هرچیز دیگری می‌دانند جز یک کتاب تاریخی و قابل استناد، عنوان می‌کنند که این داستان احتمالاً ریشه در یک واقعیت دارد و در خلأ زاده نشده اما آنچه درباره استر به‌عنوان ملکه نجات دهنده یهودیان یاد می‌شود، تنها افسانه است. با این حال، مقبره استر و مردخای به‌عنوانی مکانی مقدس برای یهودیان ساکن ایران و کشورهای دیگر و فراتر از آن، مکانی تاریخی و ملی است و صرف نظر از اختلافات تاریخی درباره اصل این ماجرا، روشن است که یک مکان تاریخی و مورد احترام پیروان یک دین باید حفاظت شود و هرگونه آسیب زدن به آن محکوم است.
بهمن‌ماه سال گذشته، شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه‌های همدان در بیانیه‌ای خطاب به آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی منطقه هشدار داد در صورت هرگونه اقدام برای اجرای معامله قرن، مقبره مردخای و استر را به کنسولگری فلسطین تبدیل خواهند کرد. چندی بعد مدیرکل اداره میراث در واکنش به این تهدید تأکید کرد «بنای تاریخی «استر و مردخای» و موضوع کنسولگری هر دو متولیان خاص خود را دارند که دارای قوانین و ضوابط مشخص هستند و این دو هیچ سنخیتی با هم ندارند». طیب فریادرس، مسئول بسیج دانشجویی همدان در واکنش به اظهارات این مقام دولتی با طرح این پرسش‌ها که «میراث فرهنگی همدان توضیح بدهد آیا قدس با اسرائیلی شدن سنخیت دارد؟ چرا میراث فرهنگی همدان به اینکه قدس میراث فرهنگی جهان اسلام و خاورمیانه است، واکنش نشان نمی‌دهد؟»، به خبرگزاری ایسنا گفته بود «در برابر تعرض دیگران نباید بگوییم هیچ کاری نمی‌کنیم، ما در برابر تعرض به آرمان‌ها و اماکنمان از جمله قدس حتماً مقابله به مثل خواهیم کرد.»
این نخستین باری نبود که دانشجویان بسیجی همدان برای موضع‌گیری علیه رژیم اسرائیل پای این بنا را به میان می‌کشیدند. آذرماه سال ۸۹، گروهی از اعضای بسیج دانشگاه بوعلی همدان در واکنش به حفاری‌های تاریخی رژیم صهیونیستی در محدوده حرم شریف در بیت‌المقدس، مقابل این مقبره تجمع و طی بیانیه‌ای اعلام کردند، در صورت هرگونه صدمه احتمالی به مسجدالاقصی توسط اسرائیل، این مقبره را ویران خواهند کرد.
حالا «ایلان کار استکاتس» نماینده ویژه دولت آمریکا در رصد و مقابله با یهودستیزی، به این گزارش واکنش نشان داده و نوشته است: ما قویا حمله به مقبره «استر و مردخای» در همدان ایران را محکوم می‌کنیم. سه ماه پیش تهدیداتی علیه این مقبره مطرح شده بود. با این وصف بیانیه چندی پیش دانشجویان مورد سوء استفاده قرار گرفته است.
- مسئول بسیج دانشجویی همدان: موضوع آتش‌سوزی به بسیج دانشجویی همدان ارتباطی ندارد
طیب فریادرس، رئیس بسیج دانشجویی استان همدان در پاسخ به شائبه ارتباط آتش‌سوزی این مقبره تاریخی با بیانیه سال گذشته بسیج مبنی بر تبدیل این مکان به کنسولگری فلسطین، به ایرناپلاس می‌گوید: این موضوع به بسیج دانشجویی همدان ارتباطی ندارد؛ آن صحبتها در موقعیت دیگری مطرح شده بود، زمانی که آقای ترامپ بحث هدف قرار دادن اماکن فرهنگی ایران را مطرح کرده بودند.
وی با بیان اینکه این شائبه افکنی‌ها ساخته رسانه‌های صهیونیستی و عبری_سعودی است، اعلام می‌کند: دوستان بسیج به زودی بیانیه‌ای در راستای این حادثه منتشر می‌کنند و مواضع ما در آن بیان خواهد شد.
- چرا پمپئو برای حادثه کوچک استر واکنش نشان می دهد؟
ایسنا نیز نوشت: دکتر سیامک مره صدق، نماینده ایرانیان کلیمی در ادوار هشتم، نهم و دهم مجلس شورای اسلامی از زیارتگاه استر و مردخای در همدان بازدید کرد و گفت: تعداد زیادی اماکن مقدس مربوط به جامعه ایرانیان کلیمی در کشور ما وجود دارد و همواره این اماکن مورد احترام ملت ایران بوده و ارگانهای امنیتی و انتظامی برای حراست از این اماکن مقدس کوشش کرده اند .
مره صدق با اشاره به اینکه این اتفاق در محوطه زیارتگاه استر و مردخای به واسطه تعدد ساختمانها و ترددها کاملا طبیعی است و می تواند بر اثر اتصال سیم برق، انداختن ته سیگار یا هزاران اتفاق باشد، افزود: آنچه برای من عجیب است اینکه اتفاقی به این کوچکی چطور باعث می شود جرج پمپئو واکنش نشان دهد.
وی اضافه کرد: جرج پمپئو که خود مسئول کشتار تعداد زیادی زنان و کودکان بی گناه است و به راحتی تعداد زیادی از اماکن مذهبی را در عراق نابود کرده و کشتن آدمها را جزء وظایف خود می داند، چنین انسانی برای چنین اتفاقی واکنش نشان می دهد یک معنی بیشتر ندارد آن هم دشمنی امپریالیزم با منافع ملی ایران است.
نماینده ایرانیان کلیمی تاکید کرد: هر کسی دشمن ایران است دشمن کلیمیان ایران هم هست و همانطور که در دوران دفاع مقدس ایرانیان کلیمی هم در کنار بقیه مردم ایران در دفاع مقدس شرکت کردند و تعداد قابل توجهی تقدیم انقلاب کردند اکنون نیز اگر کسی بخواهد به منافع ملی ما حمله کند یکپارچه جلوی او می ایستیم مهم نیست آن فرد صدام، پمپئو، ترامپ یا نتانیاهو باشد.
وی تصریح کرد: هر کسی علیه منافع ملی ایران قدم بردارد دشمن همه ایرانیان محسوب می شود و همه ما باهم به او جمله خواهیم کرد. ما گوشه گوشه ایران را باهم ساختیم و از گوشه گوشه آن باهم حراست می کنیم و هیچگاه هیچ بهانه ای را نمی گذاریم کسی از ان سوء استفاده کند تا ارزشها و منافع ملی ما را مورد تهدید قرار دهد.