به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، کشاورزی یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی فارس محسوب می‌شود که سهم قابل توجهی از تولید این منطقه را به خود اختصاص داده و مواردی از جمله کمبود آب، افزایش بهره‌وری و منافع ملی، کشاورزی را به سمت کشت گلخانه‌ای سوق داده اما به نظر می‌رسد که ناتوانایی در تامین وثیقه مدنظر بانک‌ها به غول شکست ناپذیر این حوزه در استان فارس تبدیل شده است.
این چالش در فارس به‌گونه‌ای است که به گفته رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی این استان در خوشبینانه‌ترین حالت کمتر از ۳۰ درصد مجوزات صادر شده در حوزه گلخانه به بهره‌برداری منجر می‌شود و بیش از ۷۰ درصد آن پشت درب بانک‌ها معطل‌مانده تا متقاضی از خواسته خود منصرف شود.
پشیمان و منصرف
تراب حسینی یکی از سرمایه‌گذاران استان فارسی است که مجوز تاسیس گلخانه خود را دریافت کرده اما کار او برای ایجاد گلخانه در مرحله تامین وثیقه بانکی متوقف مانده است.
حسینی که اکنون از تصمیم خود برای تاسیس گلخانه علیرغم اخذ مجوزات لازم منصرف شده است، گفت: بانکی که برای اخذ تسهیلات احداث گلخانه به آن مراجعه کردم سند زمین کشاورزی‌ام را به‌عنوان وثیقه قبول نکرد.
وی ادامه داد: قصد ساخت گلخانه تولید گل رز به وسعت ۵ هزار مترمربع در حسین‌آباد شهرستان بیضا داشتم که به دلیل سختگیری بانکی و عدم دریافت تسهیلات منصرف شدم.
این سرمایه‌گذار اضافه کرد: حدود سه سال پیش برای ساخت گلخانه اقدام کردم که بعد از طی روند اداری و اخذ مجوزهای لازم در مرحله دریافت تسهیلات بانکی کار متوقف شد.
حسینی عنوان کرد: بعد از اینکه با در بسته دریافت تسهیلات بانکی مواجه شدم دوباره از پا ننشسته و با تامین شخصی بخشی از هزینه‌ها دوباره قصد ساخت گلخانه کردم که با تورم زیاد و گرانی آهن و سایر مصالح برخورد کردم و بار دیگر کار متوقف شد.
گلخانه پشت دیوار وام ایستاد
غزال سعیدی یکی دیگر از کسانی است که مجوزهای لازم برای احداث گلخانه در روستای دهنو شهرستان پاسارگاد را اخذ کرد ولی کارش ماه‌ها است که در مرحله دریافت تسهیلات متوقف مانده است.
سعیدی گفت: فوندانسیون و زیرسازه گلخانه را با هزینه شخصی اجرا کردم و همچنین اشتراک گاز و برق نیز با هزینه سنگین علم کردن ستون برق و ... نیز با اعتبارات شخصی انجام شده است.
وی اظهار کرد: علیرغم اینکه درخواست تسهیلات خود را در بهمن ماه ۹۸ به بانک ارایه داده بودم اما بعد از شیوع کرونا اعطای تسهیلات یارانه‌ای ساخت گلخانه از محل صندوق توسعه ملی با کارمزد ۷ درصد متوقف شده و در حال حاضر کارکنان بانک عامل اظهار می‌کنند که دیگر این نوع وام به سازندگان گلخانه تعلق نخواهد گرفت و متقاضیان باید از وام‌های با کارمزد بالاتر و ۱۵ درصدی استفاده کنند.
سعیدی بیان کرد: مبلغی که اکنون برای ساخت گلخانه نیاز دارم حدود دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است که به دلیل عدم توانایی در تامین وثیقه مورد نیاز برای جذب تسهیلات علیرغم هزینه کرد شخصی بیش از ۳۰۰ میلیون تومان کار را تعطیل کردم.
وی ادامه داد: افزایش سود تسهیلات ساخت گلخانه از ۷ به ۱۵ درصد هم در شرایط کنونی کار را برای سازندگان بخش خصوصی سخت کرده بگونه ای که دیگر سرمایه‌گذاری در این حوزه مقرون به صرفه نخواهد بود.
وی اضافه کرد: بانک عامل اکنون حتی زیربار ارائه وام‌های تاسیس گلخانه با سود ۱۵ درصد هم نمی‌رود.
سعیدی بیان کرد: به دلیل همین سختگیری‌های بانکی و علیرغم اینکه تمام دارایی خود را صرف ایجاد زیرساخت آن کردم اما در حال حاضر قید ساخت گلخانه را زده‌ام.
وثیقه‌هایی که موجب دلسردی می‌شود
فیاض میان نیز یکی دیگر از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و متقاضی تاسیس گلخانه گیاهان دارویی، سبزی و صیفی در شیراز است، گفت: به دلیل عدم توانایی در تامین وثیقه مورد درخواست بانک برای ارایه تسهیلات بانکی قریب به ۸ ماه است که روند ساخت گلخانه‌ام متوقف شده است.
میان ادامه داد: مجوز تاسیس گلخانه‌ام را دو سال پیش اخذ کردم و به دلیل عدم توانایی در اخذ تسهیلات بار دیگر سال گذشته آن را با وسعتی کمتر تمدید کردم اما نتوانستم کار را دنبال کنم.
وی اضافه کرد: بار اول و حدود ۲ سال پیش تقاضای ساخت گلخانه در وسعت ۹ هکتار دادم که در ادامه به دلیل اینکه نتوانستم ضمانت بانکی مورد نیاز را تامین کنم و همچنین به دلیل افزایش هزینه‌ها و تورم بالا حدود ۸ ماه پیش وسعت آن را به حدود ۲ هکتار کاهش دادم که تاکنون هم در این خصوص نتیجه‌ای نگرفته‌ام.
این سرمایه‌گذار بخش خصوصی اظهار کرد: این تقاضا از سوی من و بسیاری دیگر از فعالان بخش خصوصی متقاضی ساخت گلخانه وجود دارد که بانک‌ها اسناد زمین کشاورزی و محل ساخت گلخانه را به عنوان ضمانت تسهیلات قبول کنند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر با توجه به گرانی تجهیزات مورد نیاز ساخت گلخانه به نظر درآمد حاصل از راه‌اندازی گلخانه نمی‌تواند جوابگوی پرداخت اقساط بانکی باشد مگر اینکه زمینه صادرات تولیدات گلخانه‌ای بیش از گذشته فراهم باشد.
ناتوانی برای تامین وثیقه
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس به چالش‌های پیش رو توسعه گلخانه در فارس پرداخت و گفت: کشاورزان این استان برای احداث گلخانه و استفاده از تسهیلات بانکی در خصوص وثیقه با مشکلات جدی روبه‌رو هستند.
محمدباقر میری اضافه کرد: اغلب بانک‌های عامل برای پرداخت تسهیلات گلخانه‌ای اسناد ملکی روستایی را نمی‌پذیرند یا اینکه ارزش وثیقه‌های کشاورزان با مبلغ وام دریافتی سازگاری ندارد و در نتیجه دریافت تسهیلات گلخانه‌ای در فارس کار هر کسی نیست و امری دشواری محسوب می‌شود.
او اظهار کرد: در سال ۹۸، ۴۷۰ فقره مجوز تاسیس گلخانه از سوی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس صادر شده که از این تعداد تنها ۳۴ مورد آن تاکنون به بهره‌برداری رسیده است.
وی ادامه داد: بزرگترین چالش پیش روی توسعه گلخانه در استان فارس عدم توانایی لازم برای ارایه وثیقه کافی برای دریافت تسهیلات بانکی است.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس اظهار کرد: در بسیاری موارد بانک‌های عامل فقط ۳۰ درصد تا ۴۰ درصد ارزش زمینی که قرار است گلخانه در آن احداث شود را به‌عنوان وثیقه تسهیلات می‌پذیرند.
وی بیان کرد: دولت اعتبارات بسیار خوبی برای توسعه گلخانه در کشور و استان فارس اختصاص داده و هیچ مشکلی در تامین آن نیست و این وام‌ها سقف مشخصی نیز ندارد و تنها مشکلی که در این خصوص وجود دارد سختگیری بانک‌ها در پذیرش وثیقه است.
میری بیان کرد: به دلیل وجود همین چالش در بهترین حالت تنها کمتر از ۳۰ درصد از پروانه‌های صادر شده برای تاسیس گلخانه در استان فارس به مرحله اخذ تسهیلات و تاسیس و بهره‌برداری می‌رسد و بیش از ۷۰ درصد از این پروانه‌ها که صادر شده به دلیل عدم توانایی در تامین وثیقه از گرفتن وام محروم و در نتیجه متقاضیان از ایجاد گلخانه منصرف می‌شوند.
او عنوان کرد: سالانه پروانه بهره‌برداری برای حدود ۷۰۰ هکتار گلخانه در استان فارس صادر و تحویل متقاضیان می‌شود اما به دلیل سختگیری بانکی و عدم توانایی بهره‌برداران در تامین وثیقه حدود ۳۰ درصد از این میزان گلخانه به بهره‌برداری می‌رسد.
کمبود منابع آبی همچنان مهمترین چالش کشاورزی فارس
وی گفت: فارس در حوزه کشاورزی، منابع طبیعی و سایر تولیدات دامی یکی از پتانسیل‌های کشور بشمار می‌رود.
میری با تاکید بر وجود چالش‌هایی در بخش تولیدات کشاورزی فارس افزود: کمبود منابع آبی مهمترین دغدغه حوزه کشاورزی این استان است بگونه ای که اکنون برای آبیاری اراضی کشاورزی از آبهای زیر زمینی استفاده می‌شود و به همین دلیل باید حتما برای منابع تولید از جمله آب، خاک، سایر عناصر غذایی و مواد آلی برنامه‌ریزی و با مدیریت پایدار کشاورزی به پیش رویم.
وی عنوان کرد: توسعه گلخانه یکی از اهدافی است که سیاست‌های کلان دولت در حوزه کشاورزی بر مبنای آن تعریف شده که نتیجه آن بهره‌وری بیشتر و افزایش عملکرد در یک واحد سطح خواهد بود.
گلخانه بهترین راه حل
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس ادامه داد: اگر هدف افزایش راندمان آبیاری و میزان تولید و همچنین کاهش مصرف آب باشد باید صنعت گلخانه در این استان توسعه یابد تا بتوان از ظرفیت موجود اشتغال در بخش کشاورزی استفاده و عملکرد را نیز بالا برد.
وی آفتابی بودن هوای این استان و شدت تابش نور را جزو مولفه های مناسب برای توسعه گلخانه دانست و گفت: سیاست‌های خوبی در حوزه گسترش کشت گلخانه‌ای در دستور کار دولت فعلی قرار دارد که از جمله آن می‌توان به اعطای تسهیلات به متقاضیان این بخش اشاره کرد.
میری افزود: در حال حاضر نزدیک به ۵۶۰ هکتار گلخانه در فارس ایجاد شده، با احداث گلخانه محدودیت زمان کاشت برداشته می‌شود که این فرصت بسیار مناسبی برای افزایش سطح تولید است و قطعا جهش تولید با برنامه‌ریزی و بکارگیری سرمایه انسانی متخصص در این بخش محقق خواهد شد.
او با تاکید بر وجود دانش، مهارت فنی و نیروی انسانی متخصص کافی در حوزه گلخانه در فارس، بیان کرد: قریب به ۱۶ هزار و ۷۰۰ نفر در این استان عضو سازمان نظام مهندسی کشاورزی فارس هستند که حدود ۶ هزار نفر از این اشخاص در حوزه گلخانه تخصص دارند.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص دلیل عقب ماندگی فارس در حوزه گلخانه به نسبت بعضی از استان‌های کشور، گفت: صنعت گلخانه در بعضی مناطق جنوبی کشور مانند شهرستان عنبرآباد در استان کرمان برای اضافه کردن زمان کشت به مدت یک ماه ایجاد شده که این کار به دلیل برداشت زودتر محصولات و قیمت مناسب‌تر در بازار انجام شده است.
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس موضوع آب را خصوصا در شهرستان‌های جنوبی استان فارس چالش بسیار جدی دانست و افزود: فارس یک دوره خشکسالی به مدت حدود ۲۲ سال بصورت مداوم را تجربه کرده که امیدواریم با ایجاد ترسالی‌های مستمر، بهره از آبهای سطحی و افزایش سطح زیر کشت گلخانه در این استان را شاهد باشیم تا فرصتی برای تقویت منابع آبی زیرزمینی ایجاد شود.
تسهیل درروند صدور مجوز تاسیس گلخانه
رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس بیان کرد: به دلیل اعتقاد راسخ دولت به توسعه کشت گلخانه‌ای روند صدور مجوز در این بخش بسیار تسهیل شده بگونه ای که در استان فارس هیچگونه استعلامی در این مسیر وجود ندارد و به شرطی که سند بنام متقاضی باشد و پروانه تامین آب اعم از قنات، چشمه و چاه نیز داشته باشد پروانه تاسیس گلخانه ظرف ۴۸ ساعت صادر و تحویل متقاضی خواهد شد.
وی گفت: پیش‌بینی می‌شود در سال ۹۹ میزان صدور پروانه بهره‌برداری از گلخانه رشد ۷۰ تا ۸۰ درصدی را به نسبت سال قبل شاهد باشد، مشکلی در زمینه دریافت مجوز تاسیس گلخانه در استان فارس وجود ندارد و تنها در مسیر توسعه این نوع کشت مشکل عدم تامین وثیقه بانکی وجود دارد.
میری عنوان کرد: وظیفه سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، نظام‌مند کردن تخصص‌ها و نیازهای تولید در گرایش‌های متفاوت کشاورزی و دام و طیور است.
توسعه گلخانه ضرورت است نه انتخاب
استاد بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شیراز گفت: ایجاد و توسعه کشت گلخانه‌ای اثرگذارترین اقدامی است که نقش موثری در تولید، اشتغالزایی و بهره‌وری آب در حوزه کشاورزی دارد و در شرایط کنونی امری ضروری و نه یک انتخاب است.
محمد بخشوده افزود: توسعه گلخانه نقش بسیار پررنگی در رونق تولید و ایجاد اشتغال پایدار دارد.
وی اضافه کرد: ویژگی‌های اقلیمی کشور خصوصا جنوب ایران و استان فارس نیازمند اصلاح الگو کشت است و به همین دلیل باید در روش تولید محصولات کشاورزی تغییر ایجاد شود که کشت گلخانه‌ای بهترین روش جایگزین برای کشاورزی سنتی است.
استاد بخش کشاورزی دانشگاه شیراز اظهار کرد: افزایش تولید در واحد سطح، تولید بیش از یک محصول در سال، افزایش کیفیت محصول تولیدی با کنترل دقیق و بهتر آفات و بیماری‌ها و در نتیجه آن افزایش صادرات و حفظ محیط زیست، صرفه‌جویی در مصرف آب، تنظیم برنامه کشت مطابق با نیاز بازار، تداوم تولید محصول در تمام فصول سال و اشتغالزایی مناسب از جمله مزایای توسعه کشت گلخانه‌ای است.
توسعه گلخانه در راستای تحقق جهش تولید است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس توسعه گلخانه را یکی از مهمترین ضرورت‌های جهش تولید در حوزه کشاورزی دانست و گفت: محورهای کاری این سازمان در سال ۹۹ که از سوی رهبر معظم انقلاب جهش تولید نام‌گذاری شده ابتدا افزایش بهره‌وری در حوزه کشاورزی است.
محمدمهدی قاسمی افزود: جایگزینی واردات و افزایش سطح تولیدات داخلی از دیگر برنامه‌های مهم جهاد کشاورزی فارس در سال ۹۹ است که اقداماتی در این باره از جمله توسعه سطح زیرکشت گلخانه در این استان پیش‌بینی‌شده است.
وی ادامه داد: توسعه صادرات دیگر برنامه‌ریزی مهم سال ۹۹ در حوزه کشاورزی این استان است بدین نحو که محصولات تولیدی فارس به کشورهای که مراودات اقتصادی به آنها امکان‌پذیر است مانند عراق، افغانستان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس صادر شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس اضافه کرد: راه‌اندازی بنگاه‌های راکد و نیمه فعال در حوزه فرآوری بخش کشاورزی نیز موضوعی است که می‌تواند جهش اقتصادی را در این بخش رقم بزند که این مهم در دستور کار مدیران ارشد استان فارس و سازمان جهاد کشاورزی قرار دارد.
وی با اشاره به افزایش ۵ تا ۱۵ برابری بهره‌وری آب در کشت گلخانه‌ای، اظهار کرد: کشت گلخانه‌ای از طرح‌های مورد توجه در مناطق خشک و نیمه‌خشک به‌ویژه در استان فارس بشمار می‌رود که نقش موثری در رونق تولید و افزایش بهره‌وری دارد.
قاسمی بیان کرد: توسعه ۷ هزار هکتاری گلخانه در دستور کار سازمان جهادکشاورزی فارس قرار دارد و در این راستا استراتژی توسعه گلخانه‌ها تدوین شده و با اهتمام استاندار فارس حمایت‌های ویژه‌ای انجام شده که تخصیص منابع استانی بالغ بر ۱۸.۵ میلیارد تومان به عنوان یارانه سود تسهیلات به افرادی که تسهیلات ۱۵ درصدی برای احداث گلخانه گرفته‌اند از جمله این حمایت‌ها است.
وی گفت: برای اولین بار در کشور سه روستای گلخانه‌ای در فارس در حال ساخت است و علیرغم همه مشکلات و افزایش قیمت‌ها، سایر تسهیلات نظیر تسهیلات توسعه روستایی با سود ۶ درصد نیز برای تاسیس گلخانه اختصاص داده شده است.
قاسمی اضافه کرد: امیدوارم با کمک تسهیلات لحاظ شده و حمایت دولت، کشاورزان این استان قسمتی از سطوح کشت خود را به خصوص در سبزی و صیفی به گلخانه منتقل کنند.