همشهری‌آنلاین - سمانه معظمی: حدود دو سال است که ملخ‌های مهاجم از اواسط زمستان به مزارع و باغ‌های جنوب کشور هجوم می‌آورند و تا پایان تابستان، مردم و مسئولان جهاد کشاورزی را به مبارزه می‌طلبند.
حشره‌ای که این روزها جنوب کشور را هدف قرار داده از نوع ملخ صحرایی شاخ کوتاه مهاجم یا Schistocerca gregaria است که در تیره کج‌صورتان قرار می‌گیرد.
به این ملخ‌ها چون از طریق خلیج فارس و دریای عمان وارد کشور می‌شوند، ملخ دریایی هم گفته می‌شود. این نوع ملخ، بومی ایران نبوده و کانون‌های دائمی آن آفریقا، عربستان، هند و پاکستان است.
سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) از زمستان ۹۸ درباره هجوم ملخ‌ها به مزارع شرق آفریقا و در مرحله بعد یمن، عربستان سعودی، ایران، پاکستان و هند هشدار داده بود.
قدرت تخریب این حشره آن‌قدر بالا است که می‌تواند به نابودی میلیون‌ها هکتار زمین کشاورزی و قحطی منجر شود.
این روزها، زمان اوج مبارزه با ملخ‌های مهاجم در استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان، هرمزگان، بوشهر، فارس، خراسان جنوبی و کرمان است و پیش‌بینی می‌شود این مبارزه تا آخر تابستان ادامه داشته باشد.
بالاترین سطح مبارزه با هجوم ملخ‌های صحرایی در سطح کشور مربوط به سیستان و بلوچستان است و تاکنون ۱۴۹ هزار هکتار از مراتع جنوب این استان علیه این آفت، سم‌پاشی شده‌است.
انواع ملخ
سخنگوی سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی کشور در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین اظهار کرد: ملخ‌ها در کشور ما دو گونه هستند؛ ملخ‌های صحرایی یا مهاجر و ملخ‌های بومی. ملخ‌های مهاجر خطرناک‌ترین گونه ملخ و آفت نباتی هستند. اکنون هفت استان جنوبی کشور شامل سیستان و بلوچستان، خوزستان، هرمزگان، بوشهر، فارس، خراسان جنوبی و جنوب کرمان درگیر این نوع ملخ هستند.
سیدرضا میر افزود: ملخ‌هایی که در استان‌های دیگر مشاهده می‌شوند، ملخ مهاجر نیستند، بلکه بومی کشور هستند. این ملخ‌ها ده‌ها نوع دارند؛ از جمله ایتالیایی، مراکشی و شکم‌بادمجانی و در فصل‌های مختلف سال دیده می‌شوند. ملخ‌های بومی از جمله شکم‌بادمجانی ربطی به ملخ صحرایی ندارند و نهایتا تا آخر خرداد بدون نیاز به هرگونه مبارزه و سم‌پاشی از بین می‌روند.
وی ادامه داد: ملخ‌های صحرایی که آفت خارجی هستند با ملخ‌های بومی که اخیرا برای مثال در استان تهران مشاهده شده‌اند، فرق دارند. متاسفانه گاهی به اشتباه در رسانه‌ها عنوان می‌شود که آفت‌های صحرایی از جنوب به شمال کشور آمده‌اند که اصلا درست نیست. زیرا اگر چنین اتفاقی بیفتاد امنیت غذایی کشور زیر سوال می‌رود.
به گفته میر، تعداد ملخ‌های بومی به دلیل افزایش پوشش گیاهی در استان‌های مرکزی و شمالی کشور زیاد شده است. این نوع ملخ خسارتی وارد نمی‌کند و نیازی به مبارزه شیمیایی ندارد.
هجوم بی‌سابقه
سخنگوی سازمان حفظ نباتات کشور با بیان این‌که در حال حاضر در هفت استان نامبرده به طور جدی مشغول مبارزه با آفت ملخ مهاجر هستیم، گفت: سال ۹۹ بعد از سال ۹۸، دومین سالی است که با حمله گسترده ملخ‌های صحرایی به کشور روبه‌رو هستیم. در سال‌های گذشته، حضور ملخ‌ها به این گستردگی نبود و برای مثال به جنوب کرمان می‌آمدند و نهایتا در سطح ۵ هزار هکتار مبارزه انجام می‌شد.
وی ادامه داد: حمله ملخ‌ها در دو سال اخیر نه‌تنها در کشور ما بلکه در دنیا طی ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است و حالت طغیانی دارد.
سیدرضا میر علت طغیان این آفت را وضعیت مناسب بارندگی و آب‌وهوایی در خاستگاه اصلی ملخ‌های مهاجر یعنی کشورهای شاخ آفریقا مانند یمن و سومالی عنوان کرد و افزود: بارندگی زیاد در دو سال گذشته، پوشش گیاهی مناسبی را به وجود آورده که منجر به ایجاد شرایط مناسب برای تولید مثل ملخ‌ها شده است.
سخنگوی سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی کشور بیان کرد: ملخ‌ها در هر تخم‌گذاری قابلیت تولید ۲۱۰ ملخ را دارند. ویژگی خطرناک دیگر آن‌ها این است که در دسته‌های میلیاردی حمله می‌کنند و می‌توانند دو برابر وزنشان تغذیه کنند.
وی اضافه کرد: خوشبختانه با اقدامات حفاظتی و دیده‌بانی که انجام شده، حمله ملخ‌ها به مزارع و باغ‌های کشور طی دو سال اخیر خسارتی به دنبال نداشته است. امیدواریم امسال هم تا پایان مبارزه شاهد واردآمدن خسارت به کشاورزان و باغداران نباشیم.
اوج مبارزه
اوج مبارزه با ملخ‌ها ماه‌های خرداد و تیر است. بعد از آن به تدریج کاهش می‌یابد تا آخر شهریور که به پایان می‌رسد. تاکنون مبارزه با آفت ملخ صحرایی در سطح ۳۴۰ هزار و ۵۸۸ هکتار از مزارع و باغ‌های هفت استان کشور انجام شده و پیش‌بینی می‌شود به یک میلیون هکتار برسد.
میر با بیان این مطلب افزود: امکان دارد ملخ‌ها به استان‌های مجاور هفت استان گفته شده مانند کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و خراسان رضوی هم برسند. ما تمهیدات لازم را مانند تامین ادوات مورد نیاز و سم‌پاش در همه استان‌های در معرض خطر اندیشیده‌ایم.
وی ادامه داد: هوپیماهای سم‌پاش در هر استان مستقر و آماده شده تا در صورت نیاز استفاده شود. هرچند با توجه به آلودگی زیست‌محیطی و تاثیرگذاری کم‌تر هواپیماهای سم‌پاش، بیشتر مبارزه ما یعنی حدود ۸۰ درصد، به صورت زمینی و با ادوات پشت‌وانتی و پشت‌تراکتوری است.
به گفته سخنگوی سازمان حفظ نباتات وزارت جهاد کشاورزی کشور، دو برابر سم مورد نیاز سال برای کل کشور به منظور مبارزه با همه آفات مانند ملخ تهیه و ذخیره شده و هیچ کمبودی در این زمینه وجود ندارد.
وی گفت: برآورد هزینه ما برای مبارزه با آفت ملخ صحرایی در سطح یک میلیون هکتار، حدود ۸۵۰ میلیارد تومان است که تاکنون ۳۴۰ میلیارد تومان یعنی بیش از یک‌سوم آن هزینه شده است. این هزینه در مقابل آسیبی که ملخ‌ها می‌توانند به محصولات بزنند (هزاران میلیارد تومان) رقم ناچیزی است.