ولی خوب امسال زیاد افسوس نمی‌خورم، چون برخلاف سال‌های قبل خیلی گرفتار آفت تنبلی نشدم. از همان ابتدای سال سعی کردم با برنامه‌ای منظم درس‌ها را مطالعه کنم. برای همین هم الان زیاد کاری ندارم، جز مرور کوتاه و بررسی برگه‌های امتحانی. خلاصه برای اولین بار طعم نظم و انضباط را چشیدم . کاش سال‌های قبل هم همین کار را می‌کردم.»
وضعیت این دانش‌آموز، وصف حال بسیاری از دانش‌آموزان است. آنهایی که با پشتکار و تلاش و دور بودن از آفت‌ها با خوب درس خواندن یک‌سال را پشت سر گذاشتند. ولی ، آنهایی که چنین وضعیتی ندارند، هنوز هم فرصت دارند که بخشی از کم‌کاری خود را جبران کنند. فقط کافی است که ابتدا بدانند کجای کار هستند و چه وضعیتی دارند و از کجا باید شروع کنند. برای هر دانش‌آموز، با توجه به پایه تحصیلی، چگونگی تعیین وضعیت و شروع کار متفاوت است.
برای دانش‌آموزان راهنمایی
ابتدا باید درس‌های ضعیف خود را مشخص کنید. دانش‌آموزان این دوره بیشتر در درس‌های ریاضی، علوم، زبان، ادبیات و عربی ضعیف هستند.
برای رفع اشکال در درس ریاضی، بررسی برگه‌های امتحانی در تشخیص نقطه ضعف‌ها کمک زیادی می‌کند.
هنگام بررسی برگه‌های خود با مشکل های زیر روبه‌رو می‌شوید:
- ممکن است پرسشی را پاسخ نداده باشید. یعنی راه‌حل آن را ندانید. در بررسی این پرسش باید دقت کنید، ببینید که آیا موضوع کلی آن را نمی‌دانید، یا اینکه مفهوم کلی را آموخته‌اید ولی روی تمرین‌های متنوع تسلط ندارید. در این صورت بهتر است که ابتدا مروری بر نکته‌های مهم درس داشته باشید و سپس با تمرین‌های متنوع روی موضوع بیشتر کار کنید.
- در باره درس‌های علوم، زبان و ادبیات، آموختن مفهوم درس ها ضروری است؛ به‌طوری که بدون یادگیری مفهوم، حل تمرین و پاسخ‌گویی به پرسش‌ها میسر نیست. بنابر این در بررسی برگه‌های امتحانی خود به این نکته توجه داشته باشید که کدام بخش از مفهوم درسی را خوب یاد نگرفته‌اید.
و اما در باره درس زبان انگلیسی و عربی؛ بخش عمده مطلب به تسلط شما در ترجمه لغت‌ها و متن درس‌ها مربوط است. اگر در این زمینه ضعف داشته باشید، قسمت قواعد و گرامر هم برای شما دشوار است.
برای دانش‌آموزان سال اول و دوم دبیرستان
تمام دانش‌آموزان سال اول، جدای از رشته‌ای که برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند، لازم است که درس‌های فیزیک، ریاضی، شیمی و زیست را با موفقیت بگذرانند. به عبارت دیگر، با آنکه برخی از این درس‌ها در رشته‌های دبیرستانی ادامه داده نمی‌شوند، ولی باید دانش‌آموزان سال اول تمام تلاش خود را برای کسب نتیجه مطلوب در این درس‌ها به کار گیرند و درس‌های مهم رشته دلخواه خود را شناسایی و از همین حالا نسبت به تقویت پایه علمی خود در این درس‌ها اقدام کنند.دانش‌آموزان سال دوم هم با توجه به رشته تحصیلی خودشان، پس از بررسی وضعیت درسی و تعیین میزان ضعف، با توجه به نوع درس و محتوای آن، براساس برنامه‌ای منظم اشکال های خود را برطرف کنند.
در این باره دانش‌آموزان رشته تجربی لازم است که توجه ویژه‌ای به درس‌های زیست‌شناسی و شیمی داشته باشند. دانش‌آموزان رشته ریاضی باید درس‌های ریاضی و فیزیک خود را بیشتر جدی بگیرند. برای دانش‌آموزان انسانی درس‌های ادبیات و عربی جایگاه ویژه‌ای دارند.
درس‌هایی که نام‌برده شد درس‌هایی هستند که در کلاس‌‌های بالاتر با محتوای تخصصی‌تری ادامه دارند، پس یادگیری دقیق و عمیق آنها کار را در کلاس‌‌های بالاتر آسان‌تر می‌کند.
سایر درس‌های پایه دوم در رشته‌های مختلف در اولویت دوم قرار دارند. با این حال دقت در شیوه یادگیری این درس‌ها می‌تواند در افزایش معدل و کسب موفقیت در سال تحصیلی تأثیر زیادی داشته باشد.
برای دانش‌آموزان سال سوم دبیرستان
شنیدن نام امتحان نهایی کمی نگران کننده است و به همین دلیل دانش‌آموزان سوم تلاش جدی‌تری دارند؛ به خصوص که در چند سال اخیر طرح پرسش‌های مفهومی در برخی درس‌ها از جایگاه ویژه این امتحان‌ها در ارزشیابی آموزشی دانش‌آموزان حکایت دارد.
دانش‌آموزان سال سوم حتماً به اندازه کافی اهمیت معدل در امتحان پایان سال را می‌دانند، چرا که تأثیر معدل در نتیجه آزمون کنکور هم بسیار ارزشمند است. از سوی دیگر، آمادگی هرچه بیشتر در این امتحان‌ها، با توجه به بودجه‌بندی مطالب پرسش‌های کنکور، که تعداد قابل توجهی از محتوای درس‌های سال سوم را شامل می‌شود، می‌تواند کمک مؤثری در کسب نتیجه مطلوب در آزمون کنکور باشد.
از آنجا که زمان قابل توجهی برای هر درس در امتحان‌های نهایی در نظر گرفته می شود و تمام درس‌ها برای به دست آوردن معدل بالا از ارزش یکسان برخوردار هستند، پس برنامه مطالعاتی را باید به گونه‌ای تنظیم کرد که تمام درس‌ها را با حداکثر توان مطالعه کنند و یاد بگیرند.
استفاده از نمونه سؤال‌های سال‌های قبل می‌تواند چگونگی مطالعه و تمرکز روی مطالب درسی را تعیین کند. به عبارتی نکته‌هایی که هر سال مورد سؤال بوده و یا مطلبی که کمتر به آنها پرداخته شده، به مراتب بیشتر از سایر موضوع‌ها امکان مطرح شدن را دارند.
برای دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی
دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی می‌دانند که بخش عمده پرسش‌های کنکور از درس‌های پیش دانشگاهی است و آزمون پایان سال بهترین فرصت برای ارزیابی عملکرد دانش‌آموز از درس‌های ترم دوم است. همچنین نتیجه امتحان پایان سال تعیین کننده فعالیت دانش‌آموز در روزهای قبل از کنکور است.
در صورتی که دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی به رشته یا رشته‌های خاصی علاقه دارند، لازم است که از ضریب‌های درس‌های مختلف در آن رشته‌ها مطلع باشند تا تمرکز بیشتری در مطالعه خود نسبت به آنها داشته باشند.
بد نیست این نکته را یاد‌آور شویم که بالاترین نمره در زیر گروه‌ها در هر گروه آزمایشی به عنوان نمره کل داوطلب در آزمون سراسری منظور می‌شود که این نمره کل معیار رتبه کشوری است و در انتخاب رشته‌های کشوری بسیار مؤثر است. با توجه به این موضوع نادیده گرفتن برخی از درس‌ها، شاید چندان به سود شما نباشد. پس از همین حالا نسبت به شرایط آزمون سراسری، اطلاعات خود را کامل کنید و براساس آن برای امتحان‌های پایان سال مطالعه کنید و آماده شوید.
نکته‌های مهم برای همه
به عبارت زیر توجه کنید:
خوب درس‌خواندن + رعایت نکته‌های زیر = معدل خوب
پس به نکته های مهم زیر توجه کنید:
1 - مکان ثابت و آرامی را برای مطالعه در طول امتحان‌ها انتخاب کنید.
2 - از هرگونه تنش با خانواده جداً پرهیز کنید و با آرامش کار خود را دنبال کنید.
3 - تمام فعالیت‌های غیر درسی را تعطیل کنید و تمام نیرو و وقت خود را برای امتحان متمرکز کنید.
4 - تا جایی که می‌توانید از خوردن غذاهای غیر خانگی پرهیز کنید.
5 - مراقب سلامت بدنی خود باشید. حرکت‌های عجیب و غریب و شوخی‌های نابجا می‌تواند زحمت یک سال شما را به باد دهد.
6 - استراحت بین مطالعه؛ یعنی هیچ کاری نکنید و به تمام عضوهای بدن خود مخصوصاً چشم‌ها استراحت بدهید.
7 - صبحانه، بخصوص در روزهای امتحان فراموش نشود. مغز شما در ابتدای صبح به مواد قندی نیاز دارد؛ یک استکان چای شیرین یا هر چیز دیگر می‌تواند این انرژی را تامین کند.
8 - رفتن به مهمانی یا پذیرایی از مهمان‌ها را با یک عذرخواهی به دیگران واگذار کنید.
9 - از روبه‌روبه‌شدن با افراد منفی‌باف و کسانی که اصطلاحاً مخ شما را می‌خورند پرهیز کنید.
10 - در نوشتن پاسخ پرسش‌ها اصلاً عجله نکنید. هیچ کس در بیرون جلسه منتظر شما نیست.
11 - یقین داشته باشید که در برگه امتحان پرسش‌هایی هست که شما بلد هستید. نگران پرسش‌هایی که پاسخش را نمی‌دانید نباشید.