به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، نمونه بارز حادثه تلخ در سواحل دریای خزر امسال همزمان با شروع طرح سالمسازی دریا در روز پانزدهم خرداد با غرق ۲ مسافر تهرانی رقم خورد، مسافرانی که از ساحل پلاژ خصوصی و در خارج از طرح ساماندهی دریا وارد آب شدند و به دلیل عدم تسط به فنون شنا در دریا، جان خود را از دست دادند.
صحنه‌های غم‌انگیز غرق شدن در سواحل شمال، هشداری به مسافران، گردشگران و تمامی شهروندانی است که همه ساله برای شنا و استفاده از آب‌های ساحلی دریای خزر راهی این خطه می‌شوند.
خطر غرق شدن در منابع آبی بویژه سواحل مازندران عوامل زیادی دارد به همین دلیل علاوه بر ضرورت انجام شنا فقط در ۹۱ نقطه از مناطق طرح دریا؛ ضرورت توجه به هشدارهای عمومی و رعایت نکاتی مهم در شنا نیز مورد تاکید است.
به اعتقاد مسئولان و کارشناسان، مسائل زیادی در وقوع حوادث تلخ و ناگوار مرگ و میر در دریای خزر موثر بوده که عمده آن به سهل‌انگاری خانواده‌ها، رعایت نکردن نکات ایمنی و علت مهم‌تر ناشی از ناآگاهی از وضعیت سواحل دریای خزر است. آشنایی با فنون اولیه شنا، آشنایی با محدودیت‌ها و رعایت آنها از ابتدایی‌ترین الزامات قبل از شنا است که بسیاری هنگام ورود به آب‌های ساحلی دریای خزر نادیده می‌گیرند.
اهمیت دریا در حوزه گردشگری مازندران آنقدر مهم است که بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، سالانه بیش از ۹۰ درصد از مسافران و گردشگران با هدف استفاده از سواحل دریا به استان سفر می‌کنند و به همین خاطر هم طی یک دهه گذشته همه ساله طرح‌های سالمسازی دریا در نقاط مختلف اجرا می‌شود.
اگرچه یکی از اهداف مهم اجرای این طرح حفاظت از جان شناگران است، ولی به خاطر وضعیت سواحل دریای خزر و کمبود امکانات، طرح تنها در نقاطی از ۳۳۸ کیلومتر طول ساحل مازندرانی این دریا اجرایی می‌شود.
طبق اعلام استانداری مازندران حدود ۳۷۰ نقطه حادثه‌خیز در محدوده سواحل دریای خزر شناسایی شده است و برای جلوگیری از شنا علاوه بر نصب تابلوی " شنا ممنوع " حدود ۹۰۰ نفر از نجاتگران نیز برای حفظ سلامت مجاوران و مسافران در این نقاط مستقر هستند.
البته طرح ساماندهی دریای خزر به دنبال افزایش آمار مرگ ناشی از غرق شدن در آب‌های ساحلی دریای خزر در حوزه استحفاظی مازندران از سال ۹۱ به صورت آزمایشی شروع شد و از سال ۹۲ با حضور ناجیان غریق و مدیریت جمعیت هلال‌احمر استان و نظارت استانداری و دستگاه‌های چون نیروی انتظامی، تربیت بدنی و اورژانس ۱۱۵ وضعیت رسمی به خود گرفت.
اجرای این طرح باعث کاهش غریق شد به طوری که براساس آمار رسمی در سال گذشته حدود ۳۰ نفر در طرح‌های ساماندهی غرق شدند، در حالی که در سال ۹۱ تعداد غرق‌شدگان بیش از ۲۰۰ نفر بود.
اگرچه طرح سالمسازی آمار مرگ ناشی از غرق شدن را کاهش داد، ولی نتوانست پس از یک دهه آن را به صفر برساند، موضوعی که به اعتقاد کارشناسان تنها در صورت توجه مسافران و مجاروان به نکات فنی شنا قابل تحقق است.
توصیه‌های کارشناسان برای شنا در آب‌های مازندران
کارشناسان شنا کردن در دریای خزر را متفاوت دیگر آب‌ها می‌دانند و علاقه‌مندان به شنا در این دریا باید چند نکته را رعایت کنند، یعنی آگاهی از چگونگی شنا در سواحل دریا می‌تواند به افرادی که قصد شنا در دریا را دارند کمک کند تا دچار مشکل نشوند.
موج و جریان‌های ناشی از آن بویژه جریان شکافنده، یکی از دلایل اصلی تلفات انسانی ناشی از شنا در سواحل است و ذکر این نکته نیز مهم است که بیشتر جریان‌های ساحلی خزر، امواج و جریان شکننده آن است جریانی که آنقدر قوی هستند که حتی شناگران ماهر را هم غرق می‌کند.
جریان شکافنده مانند امواج معکوس دریاست. همان‌گونه که امواج دریا زمانی که به نزدیک ساحل می‌رسد خروشان‌تر می‌شود و هر مانعی را از سر راهش برمی‌دارد تا به سر به ساحل بسابد، آب‌های عمقی نیز با همان سرعت و شاید بیشتر در رفت و برگشت شن‌های کف دریا را با قدرت می‌سابند. به همین خاطر هم است که وقتی داخل آب دریا حتی در کمترین نقطه عمقی ایستاده یا نشسته‌ایم، ناگهان احساس می‌کنیم زیر پایمان خالی شده است.
این وضعیت خالی شدن زیر پا که به خاطر جریان شکافنده رخ می‌دهد، در نقاطی از آب‌های ساحلی که ارتفاع آب به بالای سینه شناگران می‌رسد، بسیار خطرناک است چون با خالی شدن زیر پا که گاهی ممکن است تا یک متر باشد، فرد تعادلش را از دست داده و دچار ترس و وحشت می‌شود. بسیاری از حوادث غرق‌شدگی در این مناطق رخ می‌دهد و به همین خاطر هم ناجیان غریق مستقر در سواحل همواره از شناگران می‌خواهند تا از محدوده معینی فراتر نروند.
به اعتقاد کارشناسان، آنچه که باعث می‌شود تا افراد در برخورد با امواج شکافنده غرق شوند، دستپاچگی آنهاست. بسیاری از قربانیان در این وضعیت تلاش می‌کنند تا با امواج شکافنده بجنگند و بر خلاف مسیر آن شنا کنند تا خودشان را به ساحل برسانند درحالی که تاکید کارشناسان این است که هیچگاه با جریان شکافنده مبارزه نکرده، خلاف جهت جریان به سوی ساحل شنا نکنید بنابراین آرام باشید و با جریان همراه شوید.
علاوه بر این نکات دیگری هم وجود دارد که رعایت آنها هنگام شنا برای حفظ سلامتی مهم است مانند:
آشنایی با فنون اولیه شنا. آشنایی با محدودیت‌ها و رعایت آنها از ابتدایی‌ترین الزامات قبل از شناست. اطلاع از وضعیت عمق آب قبل از تصمیم به شیرجه زدن و حتی قبل از ورود به آب ضروری است. چرا که شیرجه در آب‌های کم‌عمق خطر ضربه به سر و نیز شکستگی گردن را به دنبال دارد، همچنین ورود به آب‌های عمیق برای مبتدیان، خطر غرق‌شدگی را افزایش می‌دهد. بررسی دمای آب نیز ضروری است، به عنوان مثال اگر مدت زیادی در آفتاب مانده‌اید، از وارد شدن ناگهانی به آب سرد خودداری کنید، علت این توصیه پیشگیری از شوک دمایی است. به تدریج وارد آب شوید یا ابتدا گردنتان، بعد شکم و قفسه سینه را خیس کنید. به هیچ وجه تنها و در محیط‌هایی که نجات غریق حضور ندارند، شنا نکنید. در آب و موقع شنا شوخی‌های خطرناک نکنید. پس از مصرف داروهایی که موجب خواب آلودگی یا شل شدن عضلات می شوند، شنا نکنید. به هیچ وجه تشت‌های آب و لگن‌ها و یا حوضچه‌های کوچک آب را در جایی که کودک خردسال وجود دارد، بدون توجه رها نکنید. توانایی خود را در شناکردن بیش از حد در نظر نگیرید. یک سوم قربانی‌های غرق شدگی با فن شنا به طور کامل آشنا بوده‌اند. در صورت مواجه با یک غریق، اگر با فن نجات غریق آشنا نیستید، سعی کنید فقط با استفاده از چوب یا طناب یا جلیقه نجات و یا تشکیل زنجیره انسانی به وی کمک کنید. برای نجات یک غریق اول امنیت خود را در نظر بگیرید. از پشت به غریق نزدیک شوید و از او بخواهید تقلا نکند. پس از رساندن غریق به ساحل، سریع با اورژانس تماس بگیرید. مراقب شکستگی های گردن باشید. (در بسیاری از موارد شیرجه زدن در آب‌های کم عمق به دلیل شکستگی گردن مرگ فرد را به دنبال دارد)
خطر غرق شدن در رودخانه‌ها، سدها، آب‌بندها و کانال‌های آبی مازندران
در استان مازندران ۱۲۰ رشته رودخانه، ۱۰ سد، ۸۰۰ قطعه آب‌بندان و ۵۰۰کیلومتر کانال مدرن دارد که در کنار دریا برای شنا هم مورد استفاده قرار می‌گیرند که برای استفاده از این اماکن نیز محدودیت‌ها و هشدارهای عمومی وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
طبق اعلام رسمی شرکت آب منطقه‌ای استان مازندران شنا در دریاچه پشت سدهای مخزنی و همچنین کانال‌های آبیاری که یکی از تفریحات رایج مردم بومی استان مازندران و مسافران به شمار می‌رود، ممنوع است، چرا که تمامی زیر ساخت ها و تاسیسات تعبیه شده در این مناطق تنها برای انتقال آب به زمین‌های کشاورزی است و امکاناتی برای شنا کردن در آنها وجود ندارد.
کارشناسان اعلام می کنند که بسیاری از رودخانه‌ها با وجود ظاهری آرام بسیار خطرناک و عمیق هستند به نحوی که فرد بعد از چند قدم جلو رفتن در رودخانه متوجه عمق زیاد آن شده و گرفتار گردآب می‌شود، بنابراین توصیه اکید این است که بدون اطلاع از وضعیت رودخانه هرگز برای شنا در آن اقدام نکنید.
بر اساس آمار پزشکی قانونی استان مازندران سال گذشته ۱۰۹ نفر در دریا، رودخانه، استخر و کانال‌های آبی استان غرق شدند که از این تعداد ۶۲ نفر در دریا، ۳۳ نفر در رودخانه، ۲ نفر در استخر شنا، چهار نفر هم در دریاچه مصنوعی و سد، چهار نفر در کانال و سه نفر هم سایر مکان ها و یک نفر هم استخر کشاورزی جانشان را از دست دادند. نکته مه این که از ۶۲ نفر قربانی دریا، ۳۲ نفر هنگام شنا در خارج از محدوده طرح دریا جان باختند.