نقش بازی‌های ویدئویی در افزایش خلاقیت، منطق و قدرت حل مسئله افراد

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از مهر، در دنیای کنونی بازی‌های ویدئویی تبدیل به یکی از تفریحات اصلی انسان‌ها شده‌اند. تحقیقات اخیر نشان داده است که روزانه یک میلیارد نفر در دنیا بر روی پلتفرم‌های مختلف مانند کامپیوتر، کنسول‌های بازی و موبایل به بازی می‌پردازند. همین محبوبیت باعث شده تا صنعت بازی‌سازی در ردیف پرسودترین و پرمنفعت‌ترین صنایع دنیا قرار گیرد. چندین سال است که صنعت بازی خود را به عنوان پرسودترین در میان صنایع سرگرمی و بالاتر از صنعت سینما جا داده است.

رشد روزافزون صنعت بازی محققان را بر آن داشته تا بیش از پیش به دنبال تحقیق در مورد بازی‌های ویدئویی و تأثیرات آن بر روی بدن انسان باشند. وقتی به این مبحث می‌پردازیم قطعاً باید از تأثیرات بازی‌های ویدئویی بر روی مغز صحبت کنیم که مستقیماً در هنگام بازی کردن درگیر است. آنچه مسلم است آن‌که بازی کردن توان تأثیرگذاری و تقویت قسمت‌های متفاوتی از مغز را دارد. قابلیت‌های زیادی در مغز نظیر تجسم فضایی، تمرکز و مشاهده به واسطه بازی‌کردن رشد می‌کند.

علاوه بر تحقیق بر روی گیمرها دانشمندان تحقیقات گسترده‌ای نیز بر روی افراد معمولی و تأثیر بازی‌کردن بر روی آنها انجام داده‌اند که در آن از افراد معمولی خواسته شده تا برای مدت معینی بازی کنند. این تحقیقات منجر به شناخت بهتر تأثیرات بازی‌های ویدئویی بر مغز شده و دستاوردهای جدیدی نیز در زمینه بازی‌های جدی و آموزشی به همراه داشته است.

به هر تقدیر در این متن قصد داریم تا جنبه‌های مختلف و تأثیرات بازی‌های ویدئویی بر مغز و کل بدن را از منظری علمی مورد بررسی قرار داده و توانایی‌هایی که بازی کردن برای گیمرها به ارمغان می‌آورد را معرفی کنیم. در این راه از تحقیقات گسترده و پرتعدادی که در این زمینه توسط مؤسسه‌های علمی و دانشگاه‌های مختلف صورت گرفته استفاده خواهیم کرد و حاصل کار محققین مختلف را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• افزایش قدرت تمرکز بچه‌ها به کمک بازی‌های ویدئویی

«دیسلکسیا»(Dyslexia) اختلالی عصبی است که ۱۰ درصد از کل کودکان دنیا به آن مبتلا هستند. این بیماری باعث می‌شود که کودکان قادر به خواندن و نوشتن و تلفظ صحیح نباشند. دلایل عصبی و شناختی بروز این اختلال تا به حال بر دانشمندان پوشیده مانده است به نحوی که یافتن درمان برای این اختلال در حال حاضر از دسترس دانشمندان بسیار دور بوده و درمان‌های کم‌اثر فعلی هزینه‌های گزافی دارند. اما در تحقیقی که توسط Cell Press بر روی تعدادی از مبتلایان به این بیماری انجام شده است، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بازی‌های ویدئویی باعث رشد قابلیت خواندن در این بیماران می‌شود. از تعدادی از کودکان مبتلا به این بیماری خواسته شد که روزانه ۸۰ دقیقه و به مدت ۹ روز بازی‌های ویدئویی را تجربه کنند. بررسی نهایی دانشمندان بر روی این نمونه‌ها نشان می‌دهد که آنها تمرکز بیشتری بر روی خواندن از خود نشان داده‌اند که منجر به رشد مشهودی در خواندن کودکان شده است. برای رسیدن به همین میزان از رشد به کمک روش‌های سنتی درمان به یک سال زمان نیاز است. از دلایل این اتفاق افزایش قدرت تمرکز بچه‌ها به کمک بازی‌های ویدئویی است. این امر به این علت مهم است که در تئوری علت اصلی به وجود آمدن دیسلکسیا کمبود توجه کودک در زمان خواندن به متون است که به کمک بازی‌ها ویدئویی بهبود پیدا می‌کند.

• دستاوردهای پزشکی

در تحقیقی که توسط نشریه Plos One انجام‌شده بازی‌های استراتژیک همزمان (Real time strategy) و تأثیر آنها بر گیمرها مورد بررسی قرار گرفته است.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که این بازی‌ها انعطاف مغز در انجام و مدیریت چند عمل مختلف را بالا می‌برند. در این بازی‌ها چندین فعالیت مختلف باید به صورت همزمان مدیریت شوند مثلاً جمع‌آوری منابع، ساخت ساز نیرو و ساختمان و حمله و درگیری مؤثر با رقیب. چنین فعالیت‌هایی علاوه بر منعطف کردن مغز آن را آماده درگیر شدن در چندین فعالیت به صورت همزمان می‌کند. این مهم می‌تواند تأثیرات بسزایی بر فعالیت‌هایی که نیاز به مدیریت چند فعالیت در مغز و انعطاف بالاتر آن دارد، بگذارد. یکی از مهمترین افرادی که نیاز به این قابلیت دارند جراحان هستند که برای انجام عمل نیاز مستقیم به مدیر فرآیندهای مختلف در یک زمان دارند.

علاوه بر تحقیق بر روی گیمرها دانشمندان تحقیقات گسترده‌ای نیز بر روی افراد معمولی و تأثیر بازی‌کردن بر روی آنها انجام داده‌اند که در آن از افراد معمولی خواسته شده تا برای مدت معینی بازی کنند. این تحقیقات منجر به شناخت بهتر تأثیرات بازی‌های ویدئویی بر مغز شده و دستاوردهای جدیدی نیز در زمینه بازی‌های جدی و آموزشی به همراه داشته است.

بر اساس تحقیقاتی دیگری که در مرکز تحقیقات پزشکی انجام شده، بازی‌های ویدئویی می‌توانند تأثیرات مثبتی در افزایش عملکرد هماهنگ و همزمان چشمان و دستان افراد داشته باشند. این قابلیت در بسیاری از رشته‌ها از جمله برای دکتران جراح نیز بسیار مفید است که باید عملکردی بی‌عیب و نقص بین چشمان و دستان خود داشته باشند. جراحان این مرکز باید عمل‌های پیشرفته‌ای مانند لاپروسکوپی یا عمل به کمک ربات را انجام دهند که برای تمرین و رسیدن به آمادگی کامل در انجام آنها از بازی‌های ویدئویی استفاده می‌کنند. پس از پیاده‌سازی روش جدید آموزش، داوطلبین این مرکز که به صورت مداوم بازی کامپیوتری انجام می‌داد کاهش ۳۷ درصدی در میزان خطاهای خود در عمل‌های جراحی را تجربه کردند.

همانطور که گفته شد بازی‌های ویدئویی باعث تقویت انجام چند فعالیت به صورت همزمان در افراد می‌شود که یکی دیگر از قابلیت‌های پرکاربرد برای جراحان است. به عنوان مثال جراحی که در طول هفته حداقل ۳ ساعت بازی‌های ویدئویی انجام می‌دهد قدرت بسیار بالاتری در تست لاپروسکوپی و بخیه زدن به صورت همزمان نسبت به جراحان معمولی از خود نشان داده است.

•  بازی‌های ویدئویی به عنوان عاملی برای تقویت قدرت ادراک تصویری و بینایی

در تحقیقی دیگر که توسط Life Science انجام شده است، بازی‌های ویدئویی به عنوان عاملی برای تقویت قدرت ادراک تصویری و بینایی معرفی شده‌اند. «پرفسور دافنه باولیه» (Daphne Bavelier) مدعی شده است که بازی‌های اکشن به دلیل سرعت بالا و نیاز به فعالیت مغزی سریع به گیمرها کمک می‌کنند تا اشیا را با سرعتی بسیار بالاتر از افراد معمولی تشخیص دهند. همچنین گیمرها می‌تواند تعداد رنگ بیشتر و طیف گسترده‌تری از رنگ‌ها را تشخیص دهند. به گفته پرفسور این گیمرها تا ۴۵ درصد رشد در قوای ادراکی خود را تجربه می‌کنند.

این نمودار نشان می‌دهد که چگونه بازی‌های ویدئویی می‌توانند میزان تشخیص اشیا در افراد را بالا ببرد.

بازی‌های ویدئویی می‌تواند خلاقیت، منطق و قدرت حل مسئله افراد را بالا ببرند. فرقی ندارد که در حال انجام یک بازی ساده مثل Angry Bird هستید یا یکی از سخت‌ترین بازی‌های حال حاضر دنیای بازی مانند Dark Souls پیش روی شماست. برای انجام درست هر بازی نیاز به مهارت حل مسئله است. به همین دلیل ساده، بازی کردن باعث تقویت مهارت حل مسئله می‌شود. منطق و خلاقیت هم به عنوان دو عضو جدا نشدنی از مهارت حل مسئله همسان با آن در گیمرها رشد می‌کنند.

محققان University of Social Sciences and Humanity در لهستان معتقدند بازی کردن باعث رشد بخش خاکستری مغز می‌شود. این بخش از مغز کنترل حرکات ریز و ظریف بدن را برعهده دارد. بر اساس این تحقیق گیمرها حداقل در دو بخش از مغز خود سلول‌های خاکستری بیشتری نسبت به افراد معمولی دارند. این نتایج نشان می‌دهد که گیمرها واکنش بسیار سریع‌تری نسبت به دیگران دارند. همین واکنش‌ها است که در بازی‌ها گاهی حکم به مردن یا زنده ماندن آنها داده و البته در دنیای واقعی نیز بسیار مفید است.

به همین دلیل ساده، بازی کردن باعث تقویت مهارت حل مسئله می‌شود. منطق و خلاقیت هم به عنوان دو عضو جدا نشدنی از مهارت حل مسئله همسان با آن در گیمرها رشد می‌کنند.

تحقیقاتی که توسط مؤسسه مکس پلنک Max Planck Institute for Human Development انجام‌شده نشان می‌دهد که به صورت کلی بازی‌کردن باعث تقویت مغز می‌شود. سایمون کن Simone Kühn محقق ارشد این انستیتو در برلین آلمان می‌گوید اسکن مغز افرادی که برای ۲ ماه بازی Super Mario DS را انجام داده‌اند نشان داده است که گیمرها حداقل در سه قسمت از بخش جلویی مغز خود پیشرفت محسوسی در زمینه رشد سلول‌های خاکستری را تجربه کرده. این سه بخش عبارتند از Pre frontal cortex، right hypo condos و cerebella. این بخش‌ها مسئولیت تجسم فضایی، شکل‌گیری حافظه و برنامه‌ریزی استراتژیک را بر عهده دارند. نکته جالب آنکه بسیاری از بیماران به راحتی درمان توسط بازی‌های ویدئویی را می‌پذیرند در حالی‌که میزان قبول روش‌های درمانی دیگر بسیار کمتر است.

• یادگیری بر عوامل بیرونی و حفظ تمرکز

دانش آموزان گاهی به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند که تأثیری مستقیم بر میزان یادگیری‌شان می‌گذارد. گیمرها توانایی بالایی در مقاومت در برابر عوامل بیرونی و حفظ تمرکز دارند که می‌تواند تأثیر بسیار مثبتی در میزان یادگیری آنها داشته باشد. محققین دانشگاه Northwestern University متوجه شده‌اند که کودکان گیمر توان تمرکز بیشتر و یادگیری بهتر را حتی در محیط‌هایی که پر از عوامل محرک بیرونی باشد را دارند. به همین دلیل نمودار یادگیری گیمرها با شیبی بسیار تند تر نسبت به افراد عادی به ثبت مثبت در حرکت است.

• به جای دارو برای سالمندان تبلت تجویز می‌شود

چه کسی گفت است که داروهای مدرن حتماً باید شیمیایی باشند. محققان در آینده‌ای نزدیک برای بیمارن خود درمان‌های دیجیتال را تجویز خواهند کرد. تحقیقی که دانشگاه university of california san fransisco انجام داده، نشان می‌دهد که چگونه بازی‌های ویدیویی در افراد مسن که امید زیادی برای تقویت سلول‌های مغزشان وجود ندارد، باعث تقویت حافظه و توجه در آنها می‌شود. نکته جالب که در مورد این تست وجود دارد این است که موارد تست شده توانسته‌اند قابلیت‌های رشد شده خود را در محیط‌های واقعی نیز ادامه دهند و در واقع مقداری از قابلیت‌های از دست رفته مغز خود را بازیابند. دانشمند ارشدی که در این پروژه به عنوان مدیر ارشد فعالیت می‌کند، ایده جالبی را مطرح می‌کند. او می‌گوید که شاید در آینده پزشکان و عصب‌شناسان به جای تجویز دارو، تبلتی که یک بازی ویدیویی خاص بر روی آن نصب شده‌است را برای استفاده در مدتی معلوم و درست مانند داروهای کنونی برای بیمار تجویز کنند.

چه کسی گفت است که داروهای مدرن حتماً باید شیمیایی باشند. محققان در آینده‌ای نزدیک برای بیمارن خود درمان‌های دیجیتال را تجویز خواهند کرد.

در تحقیقی دیگر و بر اساس یافته‌های محققان در دانشگاه Loyola شیکاگو بازی‌های کامپیوتری می‌تواند به افراد مسن در باز یافتن حس تعادل کمک شایانی بکنند. بر اساس این تحقیق که بر روی تعدادی از افراد سالمند انجام شده است، شرکت کنندگان رشد قابل توجهی در حفظ تعادل بدن داشته، به حدی که قبل از آن قادر به انجام چنین کاری نبودند. حفظ تعادل که قابلیتی ذهنی است در سنین پیری به شدت ضعیف شده و می‌تواند منجر به صدمات دیگر به افراد کهنسال شود.

بازی کردن حتی در سنین بالا نیز تأثیرات مثبتی بر روی مغز دارد. تحقیقات بر روی افراد ۶۰ تا ۸۵ سال نشان داده که آنها پس از یک ماه انجام یک بازی ویدیویی قابلیت‌های بهتری در آن بازی نسبت به یک فرد بیست ساله اما تازه کار پیدا می‌کنند. این بازی‌ها بسته به هدفشان می‌توانند کارکردهای مختلفی در مغز را تقویت کنند. برای نمونه حافظه این افراد مسن پس از انجام بازی رشد محسوسی داشته است. به همین نسبت می‌توان قابلیت‌های دیگری را نیز در این افراد رشد داد.

سعی شده با گوشه‌ای از تأثیرات بازی‌های ویدئویی بر روی انسان و مغز او روبرو شویم. گرچه موضوع مورد نظر نیاز به تحقیقات بیشتر در همه زمینه‌ها دارد تا ابعاد آن هر چه بیشتر شناخته شده و تصور منفی موجود در اذهان عمومی نسبت به آن هر چه بیشتر تلطیف شود.