به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، اولین‌ها، بزرگ‌ترین‌ها و کوچک‌ترین‌ها در هر حوزه به‌ویژه گردشگری همیشه جلب‌توجه می‌کنند و از ویژگی‌های منحصربه‌فردی برخوردار هستند.
بسیاری از گردشگران حاضرند زمان و هزینه زیادی را صرف کنند تا جاذبه‌هایی با ویژگی اولین‌ها و ترین ها را از نزدیک ببینند.
در کهن شهر قزوین نیز برخی جاذبه‌های گردشگری از ویژگی «اولین» و «ترین» برخوردار هستند که دیدن آن‌ها برای گردشگران خالی از لطف نیست.
در این گزارش به برخی از این آثار و جاذبه‌ها اشاره می‌کنیم که در سطح کشور و جهان جزو اولین‌ها یا ترین‌ها به شمار می‌روند و همه‌ساله گردشگران زیادی برای دیدن و تماشای آن‌ها به شهر کهن و تاریخی قزوین سفر می‌کنند.
سعدالسلطنه، بزرگ‌ترین کاروانسرای درون‌شهری ایران و جهان
ساخت این بنای تاریخی به دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بازمی‌گردد و به دستور سعدالسلطنه حاکم وقت قزوین بناشده و در دوره خود دارای کاربری تجاری بوده است.
این بنای تاریخی که در کنار بازار سنتی قزوین و در بافت تاریخی این شهر قرارگرفته، درون خود چندین تیمچه، ایوان، راسته، شترخان، حمام، چایخانه و مسجد و چهارسوق دارد.
گردشگران با بازدید از این بنای تاریخی بزرگ با مساحتی نزدیک به سه هکتار با معماری اسلامی دوره قاجار و حال و هوای زندگی و کسب‌وکار و تجارت در این دوره آشنا می‌شوند.
این بنا پس از مرمت و بهسازی در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از جاذبه‌های پرطرفدار گردشگری قزوین به شمار می‌رود و سالانه پذیرای حجم بالایی از گردشگران داخلی و خارجی است.
سعدالسلطنه اکنون به بازار صنایع‌دستی قزوین تبدیل‌شده و همچنین دارای چند موزه است و همچنین محلی برای برگزاری برخی از آئین‌ها، جشنواره‌ها و همایش‌های فرهنگی و هنری سالانه این شهر محسوب می‌شود.
بازار صنایع‌دستی سعدالسلطنه قزوین که جزو بزرگ‌ترین بازارهای هنرهای دستی کشور به شمار می‌رود در آستانه ثبت جهانی به‌عنوان نخستین بازار صنایع‌دستی است.
این بنا ابتدا در سال ۱۳۱۶ با شماره ۱۰۲۱ در زیرمجموعه بازار قزوین به ثبت ملی رسید و در سال ۱۳۷۷ به شکل مجزا به نام کاروانسرای سعدالسلطنه با شماره ۲۰۸۹ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
سپه، اولین خیابان ایران
خیابان سپه یا شهدا نخستین خیابان طراحی‌شده ایران است و یادگار پایتختی این شهر در دوران شاه‌تهماسب صفوی است، این خیابان در دوره قاجاریه به خیابان دولتی معروف شد.
دولتخانه صفوی و خانه‌های تاریخی ابوترابی، حکیم افضل، رئوفی‌ها، شیخ الاسلام، حمام سپه و حمام بایندره، عمارت تالار ایران و مسجد جامع عتیق و مسجد مدرسه شیخ الاسلام، مدرسه امید و بقعه چهل‌دختران منسوب به شاهزادگان صفوی که در دوره طفولیت درگذشته‌اند از جاذبه‌های این خیابان است.
بسیاری از آئین‌ها، جشن‌ها و مراسم‌های مذهبی شهر قزوین از دوره صفویه تاکنون در این خیابان برگزار می‌شده است.
در زمان سعدالسلطنه حاکم وقت قزوین در دوران ناصرالدین‌شاه بناهایی چون تلگراف‌خانه، چاپارخانه و مهمانخانه بزرگ قزوین را در جنب این خیابان احداث کرد.
گردشگران با قدم زدن در این خیابان پهن و سنگفرش شده که درختان تنومند و کنهسال زیادی دارد، چشم‌انداز و جلوه‌ای زیبا از اثر تاریخی عالی‌قاپو از بناهای فاخر دولتخانه صفوی و همچنین مسجد جامع عتیق از کهن‌ترین مساجد ایران که در سال ۱۹۲ هجری بناشده را مشاهده خواهند کرد.
میهمان‌خانه بزرگ قزوین اولین هتل و میهمان‌خانه ایران به سبک اروپایی در خیابان سپه بناشده بود که متأسفانه در سال ۱۳۱۲ تخریب شد.
این بنا دارای رستوران و منو بوده و علاوه بر غذاهای ایرانی، غذاهای فرنگی سرو می‌کرد و اتاق‌های آن تخت و میزتحریر و پرده مخمل وجود داشته است.
اولین سینمای قزوین به نام مایاک در سال ۱۳۰۸ نیز در این خیابان ساخته شده است که البته اکنون اثری از آن نیست.
گراند هتل، نخستین هتل مدرن ایران
گراند هتل قزوین اولین نمونه هتل باقی‌مانده به سبک مدرن و اروپایی در ایران به شمار می‌رود که دوره قاجاریه بناشده است.
این بنا اهمیت قزوین در حوزه تجارت و گردشگری در دوران قاجار را نشان می‌دهد.
براساس اطلاعات به‌دست‌آمده، این بنای بر روی بنایی که قبلا چاپارخانه صفویان بوده احداث‌شده که بعد از احداث هتل، طبقه زیرین را حفظ کرده و ۲ طبقه روی آن را اضافه کرده‌اند.
گراند هتل قزوین با ۱۸ اتاق پذیرایی در سال ۱۳۸۴ با شماره ۱۲۸۹۹ در فهرست آثار ملی ثبت‌شده است.
این بنای تاریخی در حال مرمت و بازسازی است و قرار است پس از ساماندهی، با کاربری سابق (پذیرایی و اقامتی) به حیات خود ادامه دهد.
گراند هتل قزوین از سمت خیابان ۲ طبقه و از جانب حیاط ۳ طبقه است، اتاق‌های این هتل در طبقه اول قرار دارند و راه ارتباطی بین طبقات از طریق پله‌های چوبی برقرار می‌شود.
برخی کارشناسان حوزه تاریخ اعتقاددارند این بنا یکی از نمادهای مدرن سازی ایران به شمار می‌رود و در وقایع مهمی نظیر طراحی کودتای رضاشاه نقش داشته است.
کانتور، از کوچک‌ترین کلیساهای جهان
این کلیسای کوچک با معماری اروپایی مربوط به پیروان مذهب ارتدوکس بوده و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و یادگار حضور روس‌ها در دوران جنگ جهانی در قزوین بوده و اتباع این کشور آنرا به‌عنوان مکانی برای عبادت خود احداث کرده‌اند.
این کلیسا بنا به اظهار برخی کارشناسان جزو سه کلیسای کوچک جهان و تنها کلیسای سرخ ایران به شمار می‌رود و امروزه دیگر کاربرد عبادی ندارد و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری قزوین مطرح است.
بنای این کلیسا صلیبی‌شکل است و نمای آن را نیز آجرهای قرمزرنگ تشکیل داده‌اند و ۲ گنبد شیروانی با تزیینات هندسی دارد.
کانتور ۲ اتاق دارد که یکی از اتاق‌ها ویژه غسل تمهید نوزادان و یک اتاق نیز ویژه تعویض لباس کشیش‌ها بوده است.
این کلیسا طرحی صلیبی‌شکل دارد و نمای آجری قرمز، پوشش شیروانی گنبدها به همراه آجر لعابدار و نوآوری در فرم‌های تزیینی هندسی از ویژگی‌های آن به شمار می‌رود و معماری متفاوتی با سایر بناهای قدیمی قزوین دارد.
۲ سنگ قبر یکی کوچک و دیگری بزرگ‌تر در حیاط این کلیسای کوچک خودنمایی می‌کند که یکی از آن‌ها مربوط به یک مهندس روس و دیگری مربوط به خلبان یک بالگرد روسی است که در بهبوحه جنگ دوم جهانی در نزدیک قزوین سقوط کرد.
آب‌انبار سردار، بزرگ‌ترین آب‌انبار تک گنبدی ایران و جهان
قزوین به شهر آب‌انبارها معروف است و زمانی دارای نزدیک به ۱۵۰ آب‌انبار عمومی بوده است.
مهارت و دانش آب‌انبارسازی در مناطق کم آب ایران مانند شهرهای یزد، کرمان و کاشان وجود داشته اما چیزی که آب‌انبارهای قزوین را با دیگر شهرها متمایز می‌کرده، نقشه و پلان آب‌انبارها است.
آب‌انبار سردار محله راه ری یکی از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین آب‌انبارهای ایران و جهان به شمار می‌رود و باید آنرا تلفیقی زیبا از هنر و دانش معماران و مهندسان ایرانی دانست.
دهنه مخزن این آب‌انبار با حجم ذخیره سه هزار و ۶۰۰ مترمکعب و بیش از ۱۲ متر عمق با سایر آب‌انبارها متفاوت است و به‌جای مستطیل، شکل مربع دارد و ساخت گنبد عظیم آن آنرا به یک آب‌انبار برجسته تبدیل کرده است.
این آب‌انبار که در دوره فتحعلی شاه قاجار احداث‌شده برای بیش از یک قرن نیازهای آبی مردم قزوین را تامین می‌کرده است.
شیوه ساخت این آب‌انبار به‌گونه‌ای بوده که در زمان پرآبی نیاز به پایین رفتن برای برداشت آب نبوده است، به‌طوری‌که دارای سه راهشیر بوده که هر یک از آن‌ها در دوران پرآبی، آب در وضعیت متوسط و کم‌آبی مورداستفاده قرار می‌گرفته است.
این بنا در سال ۱۳۵۵ به فهرست آثار ملی افزوده شده است.
چهار انبیاء، مقبره‌ای بی‌نظیر در ایران
در برخی نقاط کشور زیارتگاه‌های منتسب به پیامبران الهی وجود دارد اما در هیچ کجایی از ایران به‌جز قزوین مسبوق به سابقه نیست که در یک شهر و یک مکان، زیارتگاهی وجود داشته باشد که مدفن چهار تن از انبیاء باشد.
بقعه چهار انبیاء مدفن چهار تن از پیامبران الهی قوم بنی‌اسرائیل به نام‌های سلام، سلوم، سهلوی و اقلیاست که در خیابان پیغمبریه قزوین قرار دارد.
به گفته کارشناسان حوزه تاریخ، این پیامبران با هدف تبلیغ شریعت حضرت موسی و بشارت پیامبری حضرت عیسی از اورشلیم به سرزمین ایران مهاجرت کردند.
این بقعه از بقاع مهم متبرکه قزوین به شمار می‌رود که علاوه بر برگزاری آئین‌های مهم مذهبی و دینی در طول سال، در ایام مختلف سال پذیرای گردشگران است.
باغستان سنتی هزار ساله قزوین، تماشای الگوی باغداری سنتی
باغستان سنتی هزار ساله قزوین در نوع خود خاص و کم نظیر به شمار می‌رود و از آن باید به گنجینه یا نگین سبز شهر قزوین نام برد که از سه جانب این شهر را احاطه کرده است.
این باغستان وسیع هزار ساله در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و مستندات ثبت جهانی آن در دست گردآوری است.
ناصرخسرو در سفرنامه خود از قزوین به‌عنوان یک باغ شهر یاد کرده و به باغستان سنتی این شهر اشاره داشته است.
این باغستان سنتی که قدمت درختان آن به بیش از هزار سال می‌رسد، ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار وسعت دارد که البته در گذشته وسعت آن به بیش از چهار هزار هکتا می‌رسیده است.
خلق این میزان باغستان باوجود کم‌آبی قزوین در گرداگرد شهر را باید یک شاهکار کشاورزی دانست.
این باغستان در تعدیل هوا، کاهش آلودگی هوا و همچنین پیشگیری از حوادثی چون سیل بسیار مؤثر بوده و قدم زدن در آن‌ها و مجاورت این باغات طراوات خاصی را به انسان می‌بخشد.
بیشتر گونه‌های موجود در باغستان سنتی قزوین پسته و بادام است که برای پخت شیرینی‌جات سنتی قزوین به‌ویژه باقلوا، شیرینی سنتی معروف قزوین به کار می‌رود.
سافاری پارک قزوین، نخستین سافاری پارک ایران
اولین‌ها و ترین های گردشگری قزوین محدود به آثار تاریخی نمی‌شود.
نخستین سافاری پارک قزوین خود بخشی از دهکده طبیعت است که در دل بوستان ملی باراجین قرار دارد که خود از بزرگ‌ترین بوستان‌های جنگلی کشور به شمار می‌رود و میزبان دوستداران طبیعت و حیات‌وحش است.
این سافاری پارک با بازدید خاص از حیات‌وحش می‌تواند لذت و هیجان سفر را به کهن شهر قزوین را برای گردشگران دوچندان کند.
این مکان تفریحی ۲۸ هکتار مساحت دارد و شامل هفت دره می‌شود که حیوانات وحشی و اهلی در آن‌ها رهاسازی شده‌اند.
انواع حیوانات وحشی ازجمله شیر و ببر، گرگ، گوزن، کروکودیل، قوچ، خرس، عقاب و همچنین خزندگان در این مجموعه زیست می‌کنند.
دریاچه مصنوعی (در دست تکمیل)، باغ پرندگان شکاری، باغ پرندگان و باغ‌وحش مختص کودکان و پیاده راه و آب‌نما از دیگر بخش‌های این سافاری پارک است.
سافاری پارک دهکده طبیعت واقع در بوستان ملی باراجین قزوین با هدف کمک به توسعه گردشگری و همچنین آموزش و تحقیقات در زمینه حیات‌وحش و کمک به حفاظت محیط‌زیست ایجادشده است.