همشهری آنلاین_ ثریا روزبهانی: اما با راه‌اندازی «تصفیه‌خانه ششم»، این مناطق از آب با کیفیت بهره‌مند خواهند شد. تصفیه‌خانه ششم تهران، بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه خاورمیانه و چهارمین تصفیه‌خانه بزرگ دنیا است. به گفته کارشناسان با افتتاح هر دو فاز آن آب آشامیدنی ۳۰درصد شهر تهران یعنی حدود ۳ میلیون نفر از اهالی غرب پایتخت و مناطق دیگر تأمین می‌شود. شنیده‌ها حاکی از آن است اواخر خردادماه، تصفیه‌خانه ششم، پس از ۸ سال چشم‌انتظاری شهروندان غرب پایتخت به بهره‌برداری می‌رسد برای همین، با «خلیل اردشیری»، مجری طرح آبرسانی از سد امیرکبیر کرج به تهران، در این‌باره گفت‌وگو کردیم.
ساخت تصفیه‌خانه ششم از چه سالی آغاز شده و اکنون در چه مرحله‌ای است؟
این تصفیه‌خانه در زمینی به وسعت ۲۰ هکتار به ابعاد ۵۰۰مترمربع در ۴۰۰مترمربع در منطقه «لتمال کن»، درشمال غربی شهر تهران و در بالا دست بزرگراه شهید «همت» واقع شده است. قرارداد طرح و ساخت فاز نخست تصفیه‌خانه ششم تهران، در مهرماه ۱۳۸۸ به پیمانکار ابلاغ شد. با توجه به اینکه تصفیه‌خانه ششم تهران، یکی از بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه‌های کشور و نماد ملی محسوب می‌شود، طرح معماری این تصفیه‌خانه مبتنی بر معماری ایرانی‌ـ اسلامی و برگرفته از «باغ ملی ایران» تصویب و اجرای این طرح نیز کلید خورده است. اکنون سازه‌های فرایندی تصفیه‌خانه در بخش‌های سیویل و تجهیزات تکمیل شده و در مرحله آزمایش و پیش راه‌اندازی است.
آب خروجی تصفیه‌خانه به چه قسمت‌هایی از شهر آبرسانی خواهد کرد؟
آب خروجی این تصفیه‌خانه به مناطق غرب و شمال‌غرب تهران منتقل خواهد شد. در حال حاضر به سبب توسعه روزافزون پایتخت در محدوده شمال غرب، کار انتقال آب به این مناطق از طریق پمپاژ، صرف هزینه‌های فراوان و توأم با ریسک زیاد صورت می‌گیرد، اما با بهره‌برداری از این طرح، آبرسانی به این مناطق و مناطق هم‌جوار آن به روش ثقلی و با ضریب ایمنی بالا صورت خواهد گرفت و به دنبال آن شاهد ارتقای کیفیت آب تخصیص یافته از سد «امیرکبیر» در مناطق تحت پوشش خواهیم بود. با سامانه جدید، تنها حقابه پیشین شرب تهران از پایین دست سد تنظیمی، آبگیری و از طریق تونلی که به‌طور کامل آب‌بندی شده و کوچک‌ترین آلاینده‌ای در طول مسیر تونل به آن نفوذ نیم کند، به تصفیه‌خانه ششم منتقل می‌شود و مهم‌ترین حسن این تونل این است که کیفیت و ضریب ایمنی انتقال آب را به شدت بالا برده و با مدیریت بهینه منابع آبی می‌توان فشار روی آب‌های زیرزمینی را کم و بخشی از تبعات بعدی افت سطح آب‌های زیر زمینی، از جمله فرونشست زمین را تعدیل کرد.
این پروژه تاکنون چنددرصد پیشرفت فیزیکی داشته است؟
این پروژه در بخش ساختمانی، ۹۵درصد و در بخش تجهیزاتی، ۷۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
زمان‌های مختلفی را برای بهره‌برداری و آغاز به کار این تصفیه‌خانه اعلام شد اما این طرح هنوز افتتاح نشده است. آیا زمان نهایی مشخص شده است؟
توجه به این نکته ضروری است که تعهدات پیشین این شرکت مبنی بر راه‌اندازی بخشی از ظرفیت تصفیه‌خانه تا تاریخ معین، یک امر دو طرفه بوده و منوط به تأمین اعتبارات مورد نیاز از طرف مراجع ذی‌ربط بوده است که به سبب نبود تأمین اعتبار، راه‌اندازی تصفیه‌خانه در موعد مقرر امکان‌پذیر نشده است. علاوه براین تصفیه‌خانه در مجاورت اراضی «نیروی انتظامی» واقع شده و همین موضوع سبب محدودیت‌هایی می‌شد. اما با توجه به پیگیری‌ها و اقدامات انجام گرفته در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ و اخذ مصوبه شورای اسلامی شهر تهران درباره تأمین اعتبار از محل تبصره ۳، بخش بزرگی از اعتبار مورد نیاز برای راه‌اندازی آزمایشی طرح فراهم شده است. برهمین اساس، بخش نخست طرح با ظرفیت ۵/۲مترمکعب در ثانیه تا پایان خرداد ماه سال جاری و مابقی فاز نخست تا ظرفیت ۵/۷مترمکعب در ثانیه تا پایان شهریور ماه سال جاری وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد.
این پروژه از چه خصوصیات و ویژگی‌هایی برخوردار است که آن را بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه خاورمیانه معرفی می‌کنند؟
تصفیه‌خانه ششم تهران، بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه خاور میانه و چهارمین تصفیه‌خانه بزرگ دنیا است. این تصفیه‌خانه در دراز مدت بالغ بر ۳۰درصد آب مورد نیاز شهر تهران را تصفیه و تأمین می‌کند. این تصفیه‌خانه در ۲ فاز و هرکدام با ظرفیت تصفیه ۵/۷مترمکعب در ثانیه و ظرفیت نهایی تصفیه‌خانه ۱۵مترمکعب در ثانیه است که از این بابت، بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه آب شرب در خاور میانه محسوب می‌شود.
با راه‌اندازی این تصفیه‌خانه چه اتفاق مهمی رخ خواهد داد؟
با بهره‌برداری از تصفیه‌خانه ششم تهران، ضمن جایگزینی سیستم‌های قدیمی انتقال و تصفیه آب شهر تهران و فراهم کردن امکان بازسازی و اصلاح سیستم‌های انتقال و تصفیه کنونی، امکان آبرسانی به مناطق گسترش یافته در محدوده شمال و شمال‌غرب تهران بزرگ و مناطق شهری با ارتفاع بالاتر از رقوم تحت پوشش تصفیه‌خانه‌های موجود به طریق ثقلی فراهم خواهد شد و به سبب اینکه آب در رقوم بالاتر از رقوم لوله‌های انتقال آب موجود، تحویل شبکه توزیع آب شرب خواهد شد، حدود ۳۰۰متر بالاتر از تصفیه‌خانه «جلالیه» و ۲۱۰متر بالاتر از تصفیه‌خانه «کن»، صرفه‌جویی مطلوبی در مصرف انرژی و هزینه‌های پمپاژ به عمل خواهد آمد و هزینه‌های بهره‌برداری و نگهداری سیستم‌های موجود نیز به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت.
از دیگر جنبه‌های مثبت اجرای این طرح، افزایش ظرفیت تصفیه آب آشامیدنی شهر تهران با ادامه فاز نخست ساخت تصفیه‌خانه ششم (۲ فاز ۵/۷ مترمکعب در ثانیه) و افزایش ظرفیت انتقال آب از منابع غربی تهران (سدهای امیرکبیر و «طالقان») است که امکان مانور بیشتر بر روی منابع آب به‌ویژه در شرایط خشکسالی و اضطراری را فراهم می‌آورد. از سوی دیگر، بهره‌برداری از تونل انتقال آب در اعماق زمین، سبب افزایش ضریب ایمنی تأمین آب پایتخت و رعایت تمهیدات «پدافند غیرعامل» می‌شود. با توجه به اینکه با بهره‌برداری از این طرح، سهمیه آب آشامیدنی تهران مستقیم از پایین دست سد تنظیمی «کرج» آبگیری و از طریق تونل یک‌پارچه منتقل خواهد شد، کیفیت آب شرب تخصیص یافته از نقطه نظر آلودگی‌های موجود در حاشیه رودخانه کرج، حد فاصل سد تنظیمی تا آبگیر «بیلقان» (حدود ۲۰ کیلومتر) حفاظت شده که خود در هزینه‌های تصفیه آب مؤثر است و در کنار آن امکان برداشت‌های غیرمجاز آب نیز حذف خواهد شد.
- با بخش‌های تصفیه‌خانه آشنا شوید
ـ حوضچه آرامش: آرام‌سازی جریان آب و توزیع آن به کانال‌های فاز ۱ و فاز ۲ تصفیه‌خانه و سرریز اضطراری.
ـ پارشال فلوم: برای اندازه‌گیری میزان آب ورودی.
ـ آشغال‌گیر: برای جداسازی مواد درشت و شناور.
ـ اختلاط سریع:منعقدسازی مواد معلق با استفاده از مواد منعقدکننده و کمک منعقدکننده به وسیله همزن‌های سریع
ـ زلال‌ساز (پولساتور) :لخته‌سازی مواد معلق منعقد شده و ته‌نشینی آنها از سوی حوضچه‌های پولساتور.
ـ صافی‌های دولایه (آنتراسیت – ماسه) :صاف کردن آب و حذف آخرین بقایای مواد معلق از سوی صافی‌های دو بستره.
ـ سیستم کلرزنی اولیه و ثانویه: گندزدایی آب به وسیله گاز کلر.
ـ مخزن ذخیره آب پاک.
ـ ساختمان‌های شیمیایی، کلرزنی، بهره‌برداری عمومی و جنبی.