به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، کمی بیش از ۲ هفته از خبر استعفایش می‌گذرد که بار دیگر داستان تکرار شده، در کمتر از ۴ ماه این سومین بار است که «شنیده‌ها» و «خبرهای غیررسمی» حاکی از بی‌میلی سعید نمکی برای تداوم حضور در مسند وزارت بهداشت است. خبری که نمکی پس از قریب به ۶، ۷ ساعت شخصا به آن واکنش نشان داد و آن را تکذیب کرد.
صبح دیروز زمزمه‌هایی در مورد خداحافظی سعید نمکی از این وزارتخانه شنیده و البته مطابق معمول در فضای مجازی بیشتر از فضای رسمی رسانه‌ای دیده می‌شد. ابتدا برخی کاربران فضای مجازی خبر استعفای یکی از وزرای کابینه را مطرح کردند. در میان این کاربران، برخی فعالان فضای مجازی که از قضا ارتباط نزدیکی با برخی وزرا و بدنه دولت دارند نیز بر اساس شنیده‌های‌شان نوشتند که یکی از وزرای کلیدی این روزهای دولت زمزمه جدایی سر داده و در جلسه شورای معاونان خود نیز این موضوع را مطرح و جلسه را لغو کرده است.
فعالان فضای مجازی اغلب مدعی شدند که اختلافات با دولت و در راس آن رییس‌جمهوری و رییس دفترش علت این تصمیم وزیر بوده است. پس از آن اولین پایگاه خبری رسمی که این خبر را با تیتر «وزیر بهداشت استعفا کرد» منتشر کرد، «مدارا» بود که مدعی شد نمکی از سمت خود استعفا کرده است.
بعدازظهر دیروز در حالی که اغلب رسانه‌ها بر اساس شنیده‌ها خبر استعفای نمکی را منتشر می‌کردند، خبرگزاری فارس خبری منتشر کرد و مدعی شد که چند روزی است خبری از نمکی نیست. این خبرگزاری اصولگرا نوشت: «سعید نمکی، وزیر بهداشت به‌رغم حضور مستمر در جلسات هیات دولت در مدت تصدی مسوولیت؛ در ۲ جلسه اخیر اعضای کابینه و ستاد ملی مبارزه با کرونا حضور کم‌رنگی داشته است.» همزمان فریم‌های عکسی از جلسه بعدازظهر یکشنبه هیات دولت منتشر شد که در عکس‌ها خبری از وزیر بهداشت نبود.
- اختلاف و اعمال فشار یا شایعه؟
زمزمه‌های استعفای سعید نمکی و ماجرای اختلاف او با دولت از اسفند سال ۹۸ آغاز شنیده شد. همان روزهای نخستین شیوع کرونا در ایران و شرایط بحرانی سلامت در کشور بود که نامه استعفای او در فضای مجازی منتشر شد اما ساعاتی بعد علیرضا وهاب‌زاده، مشاور وزیر بهداشت در صفحه توییتر خود این خبر را تکذیب کرد و نوشت: «الان برای کنترل ویروس کرونا نیاز به کمک همه مردم است و اینگونه اخبار کذب فقط باعث گمراهی و نگرانی بیشتر مردم خواهد شد و منافع عده‌ای را تامین خواهد کرد.»
آن زمان گفته می‌شد به دلیل اینکه از پیش برای شیوع کرونا در کشور برنامه‌ریزی نشده و کادر درمان تحت فشار و به دلیل کمبود امکانات تحت خطرات جدی قرار گرفته‌اند، نمکی درخواست استعفای خود را مطرح کرده؛ چراکه گفته می‌شد وزارت بهداشت نسبت به شیوع این ویروس پیش از اسفندماه هشدار داده است.
پس از آن در جریان برنامه‌های دولت برای تعطیلات نوروزی و همچنین روند بازگشایی‌هایی که از اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت اجرایی شد هم شنیده‌ها حاکی از نارضایتی مسوولان حوزه بهداشت و درمان و در راس آن وزیر بهداشت بود. گاهی در خلال اظهارنظرها نیز مشخص می‌شد که برخی تصمیم‌گیری نهادهای دیگر مورد وثوق و توافق با وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی امر نیست.
۱۵ فروردین‌ماه سعید نمکی در نامه‌ای به حسن روحانی نوشت: «متاسفانه ناگهان اخیرا بدون اطلاع ستاد، نامه‌ای توسط قائم‌مقام محترم وزارت صنعت، معدن و تجارت (سرپرست کنونی و وزارت صمت) به کلیه استان‌ها ابلاغ شده که عملا دستورالعمل اداری برای بازگشایی کلیه مشاغل و مراکز کسب و کار تلقی می‌شود که این شیوه با نقش، مسوولیت و جایگاه ستاد ملی مقابله با کرونا مغایرت دارد.»
او در این نامه هشدار داده بود که «هرگونه تصمیم آتش به اختیار توسط هر دستگاه دولتی، غیردولتی، فرهنگی و مذهبی که مورد تایید نباشد، شعله‌هایش به سرعت دامن نظام سلامت و اقتصاد کشور را خواهد گرفت.»
همچنین یکی دیگر از نمونه‌های علنی این اختلاف‌نظرها که رسانه‌ای شد، اجرای طرح ترافیک بود که وزارت بهداشت و شهرداری تهران بر سر آن جدال رسانه‌ای داشتند اما علاوه بر این موارد یاد شده نمکی، کیانوش جهانپور مسوول روابط‌عمومی وقت وزارت بهداشت و علیرضا زالی فرمانده عملیات مقابله با کرونا در تهران گاهی در خلال صحبت‌های خود تلویحا از روند بازگشایی‌ها و عدم نظارت بر رعایت نکردن پروتکل‌های بهداشتی گلایه می‌کردند.
فارغ از این اختلاف‌نظرها دهم خردادماه ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد در صفحه توییتر خود نوشت: «آقای رییس‌جمهوری! آیا تقدیر و تشکر وزیر بهداشت و درمان بابت حمایت‌های مقام معظم رهبری در مقابله با بیماری کرونا دلیلی است بر فشار به ایشان جهت استعفا؟» آن زمان گفته می‌شد که دلیل فشارها تشکر نکردن وزیر بهداشت از رییس‌جمهوری بوده و محمود واعظی، رییس‌دفتر رییس‌جمهوری اعمال فشار کرده است. البته فردای همان روز کیانوش جهانپور رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت و پس از آن علی ربیعی، سخنگوی دولت این خبر را تکذیب کردند.
اگرچه سعید نمکی از جمله چهره‌های نزدیک به محمدباقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه بود که در دولت دوم حسن روحانی بر مسند وزارت تکیه زد و نوبخت نیز هم‌حزبی و از نزدیکان محمود واعظی به حساب می‌آید اما این اولین‌بار نیست که خبر تاثیر رییس دفتر رییس‌جمهوری بر سایر روابط اعضای کابینه با بدنه دولت یا رییس‌جمهوری منتشر می‌شود و از این‌رو شاید دور از انتظار نباشد. پیش از این رضا رحمانی، وزیر سابق صمت در نامه‌ای که در اعتراض به برکناری‌اش منتشر کرد، گفت واعظی او را برای استعفا تحت فشار قرار داده بود اما چه کسی است که نداند کم‌رنگ شدن نقش اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری و از معدود اصلاح‌طلبان کابینه در دولت دوازدهم، پس از حضور واعظی در نقش رییس دفتر بود که کلید خورد و تشدید شد.
- در کابینه دوازدهم چه خبر است؟
سعید نمکی ساعاتی پس از انتشار سومین خبر استعفایش در ۴ ماه گذشته گفت: «موضوع استعفای بنده صحت ندارد و من استعفایی تقدیم هیات دولت نکرده‌ام.»
او توضیح داد: «طی روزهای گذشته بیشتر وقت بنده صرف رسیدگی به مشکلات استانی بوده است و بیشترین وقت خود را صرف برنامه‌ریزی برای کاهش موارد ابتلا و پیشگیری از شیوع مجدد کرونا در این استان‌ها کرده‌ام. رسیدگی به مشکلات استانی دلیل کاهش حضور بنده در جلسات هیات دولت بوده است.»
با این حال این سومین‌بار است که خبر استعفای نمکی در ۴ ماه گذشته مطرح می‌شود و این‌بار با وجود انتشار این شایعه از ساعات آغازین روز کار، سخنگوی وزارت بهداشت ظهر دیروز که مطابق روند هر روزه آخرین اخبار این حوزه را مطرح می‌کند، در مورد استعفای وزیر صحبتی نکرد و تا ساعت‌ها بعد از انتشار این خبر نیز هیچ مقام رسمی از وزارت بهداشت، دفتر رییس‌جمهوری و شورای اطلاع‌رسانی دولت اطلاعیه‌ای نداد. البته روند انتشار خبر استعفای وزیر بهداشت که پیش‌تر از سوی رسانه‌ها و چهره‌های منتقد و مخالف دولت دیده و شنیده می‌شد اما این‌بار تنها رسانه‌ها یا فعالان فضای مجازی که در مورد آن صحبت کردند، لزوما در این جرگه جای نمی‌گیرند.
پس از تکذیب نمکی، علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در توییتر خود خبر «استعفا» و نه «اختلاف» را تکذیب کرد و نوشت: «چند دقیقه پیش با دکتر نمکی صحبت کردم» و البته خبر داد که امروز سه‌شنبه جلسه‌ای با نمکی در دفتر او خواهند داشت.
ادامه توییت ربیعی هم به صورت تلویحی تاییدی بر وجود اختلاف وزیر بهداشت و بدنه دولت در مورد بازگشایی‌ها در ایام کرونا داشت، چراکه ربیعی در ادامه این توییت نوشت: « از شروع کرونا دولت به طور یکپارچه و با همه توان در همه مراحل همراه با مردم در حال عبوری سرافراز از این بحران جهانی است و این روند تا موفقیت کامل ادامه خواهد داشت. چالش بزرگ ما، سیاستی است که بتواند توامان از جان جامعه در مقابل ویروس کرونا و فقر و بیکاری محافظت کند».
محمود واعظی نیز در توئیتی جداگانه تاکید کرد: «دکتر نمکی نه استعفا داده نه قهر کرده و نه اختلافی با هیچ یک از اعضای دولت دارد...»
برکناری رضا رحمانی، وزیر صمت در اردیبهشتی که گذشت، هشتمین تغییر و تحول در ترکیب کابینه دوازدهم بود و دولت تنها یک گام با از نصاب افتادن فاصله داشت. بنابراین در صورتی که استعفای سعید نمکی تایید می‌شد یا در صورتی که این اتفاق محقق شود، او نهمین تغییر در ترکیب دولت دوازدهم است که می‌تواند شرایط را تغییر دهد.
هرچند این استعفا که حالا تکذیب شده، حتی اگر محقق می‌شد همچنان دولت را ناچار به دریافت رای‌اعتماد مجدد نمی‌کرد و دست‌کم امکان یک تغییر دیگر هم برای کابینه فراهم بود. همچنین با روی کار آمدن مجلس اصولگرای یازدهم بیم آن می‌رود که روند استیضاح‌ها نیز آغاز شود.
همچنین آن‌طور که حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیات رییسه مجلس یازدهم گفته طرح استیضاح وزیر ارتباطات به دلیل آنچه «ضعف عملکرد» محمدجواد آذری‌جهرمی توصیف می‌کند، مطرح است.
بر اساس اصل ۱۳۶ قانون اساسی در صورتی که پس از ابراز اعتماد مجلس به دولت، نیمی از هیات وزیران [که امروز شامل ۱۸ وزارتخانه است] تغییر کنند، دولت باید مجددا از مجلس شورای اسلامی برای هیات وزیران خود، تقاضای رای اعتماد کند. بنابراین اندک تغییری در دولت می‌توان پای تمام وزرای کابینه را به پارلمان باز کند، پارلمانی که از ابتدا نشان داده بنای سازگاری با دولت ندارد. علاوه بر این تغییر مدیریت کلان حوزه سلامت در بزنگاهی که نه‌تنها بحران کووید۱۹ به پایان نرسیده، بلکه تعداد مرگ و میر چند روزی است باز هم به عددی بالای ۱۰۰ نفر در روز رسیده، نگران‌کننده خواهد بود.
سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت دوازدهم در پی انتشار شایعاتی درباره استعفا از ادامه همکاری با دولت در فضای مجازی گفت: «موضوع استعفای بنده صحت ندارد و من استعفایی تقدیم هیات دولت نکرده‌ام»
او همچنین در مورد عدم حضورش در جلسات هیات دولت و ستاد مقابله با کرونا توضیح داد: «طی روزهای گذشته بیشتر وقت بنده صرف رسیدگی به مشکلات استانی بوده است و بیشترین وقت خود را صرف برنامه‌ریزی برای کاهش موارد ابتلا و پیشگیری از شیوع مجدد کرونا در این استان‌ها کرده‌ام. رسیدگی به مشکلات استانی دلیل کاهش حضور بنده در جلسات هیات دولت بوده است.