تاریخ انتشار: ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۷ - ۱۸:۴۵

همشهری‌آنلاین: بیش از 1500 سال پیش لئوناردو داوینچی نقاش و دانشمند بزرگ ایتالیایی یک اسباب مکانیکی رطوبت‌سنج و یک بادنمای کامل اختراع کرد.

بعدها در سالهای پایانی قرن شانزدهم یعنی در حدود سالهای 1553 تا 1612 گالیله، گرماسنج را اختراع کرد و شاگرد او جان‌ری آن را تکمیل ساخت.

این دستگاه که در واقع نخستین حرکت‌های رسمی دانشمندان در اندازه‌گیرهای آب و هوا به حساب می‌آید با یک مقیاس اختیاری برای مدتی وسیله رایجی برای اندازه‌گیری آب و هوا به حساب می‌آمد.

فعالیت‌های هواشناسی بعنوان یک علم جدید در حقیقت از اوایل قرن نوزدهم شروع شد. اولین نقشه‌های هواشناسی را لامارک در سال 1820 ارائه کرد.

این نقشه‌ها بر اساس اطلاعات و آمار هواشناسی که از ایستگاه‌های منطقه منهایم جمع‌آوری شده بود ترسیم شد و بعدا در سالهای 1820 و 1821 نقشه طوفان‌های اروپا تهیه گردید.

با اختراع تلگراف توسط مورس در سال 1843 امکان مخابره سریع اطلاعات دیده‌بانی فراهم آمد و بدینوسیله اعلام خطر و پیش‌بینی وقوع توفان امکان‌پذیر گردید و به مرور شبکه‌های ایستگاه‌های هواشناسی گسترش یافت و به دنبال آن اولین کنفرانس بین‌المللی‌ هواشناسی در آگوست 1853در بروکسل برگزار گردید.

در دوره‌های جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم که در عملیات نظامی و حمل و نقل هوایی نیاز به اطلاعات هواشناسی و مبادلات بین المللی بیشتر آشکار شد، دوران شکوفایی هواشناسی بوده است و می‌توان گفت که جنگ جهانی اول باعث تولد هواشناسی و فاصله جنگ جهانی اول و دوم دوران بلوغ این علم بوده است.

در سال 1873 Word meteorlogical organization) WMO) تاسیس شد که جانشین سازمان هواشناسی بین‌المللی (IMO) می‌باشد.

WMO به عنوان یک آژانس متخصص در سیستم سازمان ‌ملل‌متحد UN برای سرویس‌هایی که شامل هواشناسی و آبشناسی عملیاتی می‌باشد شناخته شده است. این انتخاب با توجه به همکاری‌ها، استانداردها و پیشرفت هواشناختی جهانی و فعالیتهای مرتبط با تلاش افراد بعمل آمده است.

WMO، نقش موثر و بزرگی در کمک به رفاه بشریت داشته است. با رهبری WMO و در چهارچوب برنامه‌های WMO، سرویس‌های هواشناختی و آبشناسی کمک‌های زیادی به توانایی‌های ملی جهت تهیه غذا، آب، حفاظت، وسیله‌نقلیه مطمئن و حفاظت از جان و مال مردم و روشن نمودن وضعیت اقتصادی اجتماعی کلیه بخشهای اجتماع شده است.

تاریخچه هواشناسی در ایران

مطالعة و بررسی جو همیشه مورد نظر دانشمندان ایرانی بوده است، از این رو خیلی از دانشمندان نجوم در آثار خود بخشی را به مسائل جوی اختصاص داده اند. محمد بن ذکریای رازی، ابن‌سینا، حکیم عمرخیام، ابوریحان بیرونی و انوری شاعر معروف از شخصیت‌ها و دانشمندان ایرانی بوده‌اند که پیرامون پدیده‌های جوی مطالبی در آثار خود به یادگار گذاشته‌اند.

فعالیتهای منظم هواشناسی اولین بار با اندازه گیری عناصر جوی توسط سفارتخانه‌های انگلیس و روسیه در تهران و مناطق نفت‌خیز جنوب کشور شروع شد که این اطلاعات صرفاً به بایگانی کشورهای مربوطه منتقل شده و احتمالاً در برنامه‌های تحقیقاتی آنها مورد استفاده ویژه قرارگرفته است.

درس هواشناسی در سال 1298 در برنامه درسی مدرسه برزگران منظور شد که این درس توسط معلمان فرانسوی تدریس می‌شد و در همان محل اولین سکوی هواشناسی احداث شد که در آن دمای هوا و رطوبت نسبی و میزان بارندگی اندازه‌گیری می‌گردید.

این ایستگاه در سال 1308 کامل شد و اکثر عناصر جوی را دیده‌بانی می‌کرد بتدریج در اثر نیاز شدید بخش‌های کشاورزی و آبیاری تعدادی ایستگاه نیز بر حسب ضرورت در نقاط مختلف کشور تاسیس گردید که مسؤولیت آن با بنگاه مستقل آبیاری وابسته به وزارت کشاورزی وقت بود.

بعد از جنگ جهانی دوم نیروهای متفقین برای سلامت پرواز هواپیماهـای خودی واحد کوچک هواشناسی دایر کردند که نیازهــــای هواشناسی بخش هواپیمایی آنها را تامین می‌کرد در این زمان بنگاه مستقل آبیاری وزارت کشاورزی اقدام به تربیت یک گروه دیده‌بان هواشناس نمود که این دیده بانان در سال 1327 فارغ التحصیل و در ایستگاه‌های هواشناسی مشغول به کار شدند.

هواپیمایی کشوری نیز به علت نیاز به اطلاعات جوی در فرودگاه‌های کشور اقدام به تاسیس ایستگاههای هواشناسی کرد. در اثر نیاز شدید برنامه ریزان به آمار و اطلاعات اقلیمی از نواحی مختلف کشور و ناهماهنگی در تاسیس ایستگاه‌های هواشناسی که توسط بخش‌های مختلف ایجاد می‌شد مسؤولان وقت، تاسیس یک واحد هواشناسی مستقل در کشور را ضروری دانسته و در سال 1334 شمسی اداره کل هواشناسی کشور وابسته به وزارت راه تاسیس شد. و در سال 1338 هواشناسی ایران بعنوان یکصد و سومین عضو سازمان هواشناسی جهانی به عضویت این سازمان جهانی درآمد.

برچسب‌ها