به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، آن سوی شهر در کنار آرامستان جاوید بجنورد یا در پارک الهیه کنار گورستان قدیمی شهر در استان خراسان شمالی هم ده‌ها اتاق و حیاط و آلونک و بیغوله پاتوق افرادی است که تارهای اعتیاد بر زندگی آن‌ها تنیده شده است.
آسیبی که زن و مرد نمی شناسد، پیر و جوان و کودک ندارد در این بیغوله‌ها در گوشه‌ای امید ۱۹ ساله نشسته است و از درد خماری می‌سوزد و در گوشه دیگر حسین ۶۰ ساله.
یکی تازه معتاد شده است و آن دیگری سال‌هاست اعتیاد دارد و کارتن خواب است.
مردگان متحرک
پرده را که کنار می‌زنی بوی تعفن از این اتاق تاریک می‌آید. انگار سنگ قبری را برداری و در اعماق گوری سیاه کالبدهای نیمه جانی را ببینی که زنده دفن شده‌اند.
چشمانت که به تاریکی عادت کند در این اتراق‌گاه گور مانند در انتهایی‌ترین کنجش پسر کوچکی دیده می‌شود که در کنار مادر خمارش با چشمانی درآلود خیره خیره نگاهت می‌کند و در چشم‌هایش این سووال فریاد می‌شود که به کدامین گناه باید اینک در این محل و در کنار افرادی باشد که وقتی نشئه‌اند خطرناک و وقتی بی نشئه‌اند خطرناک‌ترند؟
وقتی پای صحبت معتادان می‌نشینی هر یک از آن‌ها دلایلی برای اعتیاد خود ذکر می‌کنند.
یکی مادرش اعتیاد داشته و دیگری پدرش. یکی از رفیق ناباب می‌گوید و یکی از معلم معتاد، یکی از بدبختی به خرده فروشی مواد روی آورده و معتاد شده و دیگری شکست عشقی خورده؛ آن زنی هم که سر در گریبان دارد از شوهر معتادش می‌گوید و این که چگونه او را می‌فروخته تا خرج اعتیادش را درآورد.
اما در پس همه این دلایل آن چه رخ می‌نماید این است که این افراد در برخورد با اعتیاد مهارت کافی برای محافظت از خود را نداشتند و برای همین در دام اعتیاد گرفتار شده‌اند.
درمان ناموفق
می‌گویند اعتیاد پشت در خانه همه ما ایستاده و هر لحظه ممکن است در بزند و تنها زمانی ایمن هستیم که بدانیم این بیماری ممکن است هر فردی را مبتلا کند و باید در این زمینه اطلاعات لازم را کسب کنیم و آن‌ها را به کار بندیم.
نسرین کریمی، روانشناس گفت: یکی از عوامل کاهش خطر اعتیاد در جامعه درمان درست و ریشه‌ای اعتیاد است که متاسفانه با وجود تمام اقداماتی که شده است نتوانسته‌ایم در آن موفق باشیم.
کریمی گفت: برنامه‌های مختلف و کارگاه‌های پیشگیری، مهارت زندگی و کلاس‌هایی از این دست نتوانسته در کاهش جمعیت معتادان تاثیرگذار باشد، این در حالی است که مراکز مدعی ترک اعتیاد تضمینی و روش‌های متفاوت ترک اعتیاد به وفور در کشور وجود دارد اما جای سووال است که چرا بیشترافرادی که برای ترک اقدام می‌کنند و دوره‌های مختلف را هم می‌گذرانند، دوباره به مصرف مواد روی می‌آورند و چرا بیشتر معتادان کشور در ترک دائم مواد مخدر ناموفق بوده‌اند؟
وی با زیر سوال بردن روش‌های درمانی در این مراکز گفت: این روش‌ها روش‌هایی است که در دیگر کشورهای که الگوی موفقی از ترک اعتیاد دارند منسوخ شده است و هرگز نباید حمایت از یک معتاد را حتی بعد از رفع وابستگی جسمانی به مواد مخدر رها کرد.
کریمی خاطرنشان کرد: پس از سم‌زدایی یا گذراندن دوره ترک در مراکز ترک اعتیاد، کار فرد معتاد تمام نمی‌شود و باید همچنان درمان خود را برای عدم بازگشت به مصرف مواد ادامه دهد.
این روانشناس با بیان این که رفتار و عملکرد خانواده‌ها قدم بعدی در ترک اعتیاد است اظهار داشت: خانوده‌ها باید آموزش‌های لازم را در این مورد ببینند و با آگاهی و کسب اطلاعات لازم با افرادی که سم زدایی کرده‌اند و به آغوش خانوده‌ها بازگشته‌اند رفتار کنند.
وی افزود: در برخی موارد باید محیط زندگی سبک زندگی و راه و روش معتاد را نیز باید تغییر داد زیرا اعتیاد باید به اصلاح سبک زندگی فرد معتاد کمک کند و خود اعتیاد به تنهایی نشانه وجود یک ایراد در سیستم اجتماعی و فردی شخص معتاد است.
کریمی یکی از مشکلات موجود در این زمینه را کمبود و نبود نیروی انسانی متخصص می‌داند و گفت: متاسفانه حتی پژوهش‌های کافی در مورد اثربخشی روش‌های درمان اعتیاد نیز کمتر انجام شده است و حتی در مواردی دیدگاه جامعه با دیدگاه علمی در زمینه اعتیاد مغایر است.
خرده‌فروشان مواد مخدر
وی افزود: وضعیت در خراسان شمالی بغرنج تر از دیگر استان‌ها است زیرا در این استان علاوه بر فراوانی شیوع اعتیاد تعداد خرده فروشان مواد نیز زیاد است.
این روانشناس اظهار کرد: مراکز ترک دولتی در خراسان شمالی جوابگوی نیاز جمعیت معتاد نیست، اردوگاه‌های ترک اعتیاد و مراکز درمانی خصوصی هم کم است و چون سطح درآمد مردم نیز بیشتر افرادی که برای ترک اقدامات می‌کنند بیشتر افرادی که در کف جامعه زندگی می‌کنند نمی‌توانند هزینه‌های بخش خصوصی و روانشناس را پرداخت کنند.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این استان در جمعیت معتاد، استفاده از مواد مخدر سنتی است اما این به معنای نبود مصرف‌کننده مواد مخدر صنعتی نیست.
کریمی گفت: از سوی دیگر با افزایش قیمت مواد مخدر سنتی حرکت جمعیت معتادان به سمت استفاده از مواد صنعتی آغاز شده است و هم اکنون برخی از معتادان متجاهر این استان از موادی مانند شیشه استفاده می‌کنند.
نرخ شیوع اعتیاد، ۱۱.۵۸
به گفته استاندار خراسان شمالی، میانگین شیوع اعتیاد در خراسان شمالی ۱۱.۵۸ درصد است.
محمدعلی شجاعی، با استناد به آماری که در سند جامع پیشگیری از اعتیاد خراسان شمالی درج شده است درصد شیوع اعتیاد را در مناطق شهری خراسان شمالی ۹.۶۳ و در مناطق روستایی ۱۴ درصد بیان کرد و گفت: با توجه به این آمار باید برنامه ریزی‌ها برای کاهش این ارقام آغاز شود به طوری که تا پایان سال این ارقام حتما در هر ۲ بخش شهری و روستایی چند درصد کاهش داشته باشد.
وی خواهان حرکت همه جانبه دستگاه‌های مرتبط در حوزه اعتیاد است و تاکید کرد باید با هر آن چه در توان داریم به پیشگیری و مبارزه برخیزیم و نباید نسبت به این آسیب بزرگ بی‌اعتنا بود.
افزایش جمعیت زندانیان مرتبط با مواد مخدر
مجتبی محمدی، مدیر کل امور زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی خراسان شمالی گفت: بیشترین زندانیان استان بعد از سرقت و جرائم علیه اشخاص افرادی هستند که در رابطه با موادمخدر دستگیر شده اند.
محمدی افزود: مواد مخدر سومین عاملی است که موجب افزایش جمعیت زندانیان است به طوری که در سال گذشته شاهد افزایش ورودی زندانیان با جرائم مرتبط با مود بودیم و هم چنین آمار زندانیان معتاد رو به افزایش است.
وی ادامه می‌دهد: ۳۷ درصد از مددجویان زندانی متادون و دیگر مواد در درمان نگهدارنده استفاده می‌کنند که تا سال گذشته توسط سازمان‌های حامی تامین می‌شد اما از امسال باید توسط خود اداره زندان‌ها تامین شود.
دسترسی آسان به گل و دانش آموزانی که پرپر می‌شوند
سعید آیتی، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی نیز گفت: خوشبختانه شیوع اعتیاد در جمعیت دانش آموزی استان کم است به طوری که فقط ۱.۲ درصد این جمیعت با اعتیاد درگیرند.
وی هشدار داد: البته دسترسی آسان به ماده مخدر «گل» موجب شده تا نسل جوان استان حرکت پرشتابی به سمت استفاده از این ماده داشته باشد به همین علت پاتوق‌های خرده‌فروشان این ماده تخریب می‌شود.
استاندار گفت: درصد شیوع اعتیاد در مناطق شهری خراسان شمالی۹.۶۳ و در مناطق روستایی ۱۴ درصد است و با توجه به این آمار باید برنامه ریزی‌ها برای کاهش این ارقام آغاز شود به طوری که تا پایان سال این ارقام حتما در هر ۲ بخش شهری و روستایی چند درصد کاهش داشته باشد.
آیتی افزود: به علت استفاده بسیار از این ماده مخدر قرار شد به شکل جدی با تمام خرده فروشان برخورد شود و تمام پاتوق‌ها و مکان‌های فروش با کمک مردم و بسیج محلات شناسایی و تخریب شود.
آیتی از مقابله جدی با خرده‌فروشان و عطاری‌هایی که مواد مخدر می‌فروشند خبر داد و گفت: اخباری که به ما می‌رسد و بر اساس آماری که جمع‌آوری کرده‌ایم عطاری‌ها و خرده‌فروشان غالبا در محله‌هایی که دانش‌آموزان رفت و آمد دارند و برای جذب جامعه هدف دانش‌آموزی فعالیت می‌کند.
شیوع بیشتر در جمعیت کارگری و دانشجویی
وی از افزایش شمار معتادان در استان خبر می‌دهد و با بیان این که اعتیاد در جامعه کارگری و دانشجویی استان شیوع بیشتری دارد گفت: شیوع اعتیاد در جمعیت کارگری ۳۳ درصد و در جمعیت دانشجویی استان نیز نزدیک به ۷ درصد است.
آیتی اظهار داشت: یکی از مشکلات ما نبود مرکز ماده ۱۶ برای نگهداری زنان معتاد است، ۱۰ درصد از جمعیت معتادان استان را زنان تشکیل می‌دهند.
وی افزود: نبود و کمبود نیروی متخصص و کاربلد در زمینه پیشگیری و مبارزه با اعتیاد و هم چنین کمبود اعتبار در این بخش یکی از مشکلات این بخش است.
بدهی به مراکز ترک اعتیاد
اسماعیل قربانی، مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی با تایید این موضوع می‌گوید: این اداره کل به ۲۰ مرکز ترک اعتیاد این استان ۸۶۳ هزار نفری در شمال شرق کشور ۱۴ میلیارد ریال بدهکار است.
قربانی مجموع معتادان پذیرش شده در سال گذشته را در مراکز ترک اعتیاد چهار هزار و ۶۳۸ نفر بر شمرد و افزود: از این تعداد ۲ هزار و ۵۸۴ نفر خود به این مراکز مراجعه و هزینه‌های درمان خود را پرداخته‌اند اما بقیه آن‌ها با دستور قضایی وارد مراکز شده که هزینه‌های درمان آن‌ها بر عهده دولت است.
وی گفت: اعتبارات بهزیستی برای پرداخت هزینه‌های این افراد کافی نیست، جمع اعتبارات سازمان بهزیستی کشور و ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال قبل روی هم ۱۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال بود و همین امر موجب بدهی به مراکز ترک اعتیاد شد.
قربانی افزود: از سال ۹۶ تا کنون بدهی بهزیستی به مراکز ترک اعتیاد باقیمانده است، ۷۰ درصد مطالبات مربوط به سال ۹۸ است و اکنون با توجه به کمبود منابع مالی و اعتباری برای پرداخت مطالبات مراکز ترک اعتیاد خراسان شمالی با مشکل مواجه‌ایم و شاید نتوانیم امسال این بدهی را پرداخت کنیم هر چند سازمان مدیریت و برنامه ریزی قول کمک داده است اما با این حال مشکل اعتباری ما هم چنان باقی است.
در عین حال رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز گفت: در سال گذشته ۲۱ هزار و ۳۲۷ معتاد در ۱۳۱مرکز درمان سرپایی خصوصی و دولتی خدمات گرفتند و سم زدایی شدند و هم چنین ۲ هزار و ۷۹۹ معتاد نیز در ۲۰ مرکز ترک اعتیاد خراسان شمالی بستری شدند.
وی عنوان کرد: ۶۲۳ معتاد پرآسیب نیز در کمپ‌های ترک اعتیاد استان نگهداری می‌شوند. هاشمی از مرگ ۳۱ نفر در سال گذشته بر اثر سوء مصرف مواد مخدر نیز خبر می‌دهد و می‌گوید: بیش از ۸۰ درصد از معتادانی که ترک می‌کنند دوباره به سمت مواد باز می‌گردند. روند پرشتاب اعتیاد می‌طلبد تا روش‌های نوینی برای ترک اعتیاد در پیش گرفته شود.
خراسان شمالی ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد و مهم‌ترین آسیب اجتماعی این استان اعتیاد است. ۴۵۰ معتاد متجاهر در خراسان شمالی شناسایی شده‌اند که شامل کارتن خواب‌ها، ولگردان و معتادان تابلو و تزریقی است. در این استان یک مرکز ترک اعتیاد ماده ۱۶ و ۲۰ مرکز ترک اعتیاد ماده ۱۵ فعال است.
مرکز ماده ۱۶، اردوگاه ترک اعتیاد دولتی است که تحت نظر بهزیستی فعالیت می‌کند و محل نگهداری معتادانی که از سطح خیابان‌ها جمع آوری می‌شوند است اما ظرفیت این اردوگاه در بجنورد فقط ۱۲۰ نفر برآورد شده است و این محل مشکلات متعددی به لحاظ زیرساخت‌ها دارد.
مراکز ماده ۱۵ ترک اعتیاد مراکزی هستند که توسط بخش خصوصی و با پروتکل‌های مخصوص راه اندازی می‌شود و معتادان نیز به طور خود خواسته به این مراکز مراجعه می‌کنند تا تحت درمان قرار گیرند و مراحل ترک اعتیاد را بگذرانند.