به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، دیگرهیچکسنمیتواند پایانی برای یکجانبهگراییهای امریکا متصور باشد؛ دولت ایالات متحده سهشنبه شب و در حالی که آمار قربانیان کرونا در جهان روز به روز افزایش مییابد در نامهای به کنگره امریکا و دبیرخانه سازمان ملل متحد رسما آغاز فرآیند خروج این کشور از سازمان جهانی بهداشت را کلید زد تا در میانه این پاندمی مرگبار، جهان در بهت فرو رود. این تصمیم دولت امریکا نه تنها تعجب کشورهای دیگر و نهادهای بینالمللی را برانگیخت که باعث شد صدای اعتراض نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات بلند شده و آنها متفقا اقدام دونالد ترامپ را محکوم کنند.
رابرت منندز، سناتور دموکرات و از اعضای ارشد کمیته روابط خارجی مجلس سنا از اولین کسانی بود که این خبر را منتشر کرد. او در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت: «کنگره نامهای را دریافت کرده که طی آن رییسجمهور رسما خروج ایالات متحده از سازمان جهانی بهداشت را آن هم در میانه یک پاندمی اعلام کرده است». این سناتور امریکایی همچنین تاکید کرد که اقدام دولت ترامپ مبنی بر خروج از سازمان جهانی بهداشت، تامینکننده منافع ایالات متحده نیست و امریکا را در بحران کنونی به مثابه کشوری تنها و بیمار از دیگر کشورها جدا میکند.
خبرگزاری سیانان درباره این نامه به نقل از منبعی آگاه در سازمان ملل مینویسد: این نامه در ششم ژوئیه به دبیرخانه سازمان ملل ارسال شده و بر اساس آن خروج ایالات متحده از سازمان جهانی بهداشت در ژوئیه سال آینده اجرایی خواهد شد. به نوشته سیانان، یک منبع که نمونه اولیه نامه را دیده و نمیتواند تایید کند که این آخرین ویرایش نامه بوده است میگوید نامه مذکور بسیار کوتاه بوده و تنها سه جمله داشت که مهمترین بخش آن اعلان خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت است. بنابر قانونی که در سال ۱۹۴۸ به تصویب کنگره امریکا رسیده، دولت این کشور اجازه دارد که در صورت صلاحدید از عضویت در سازمان جهانی بهداشت خارج شود اما باید این تصمیم خود را دست کم یک سال قبل از عملی کردن به سازمان ملل متحد اعلام کرده و حق عضویت خود را هم در این مدت پرداخت کند.
دونالد ترامپ از ماهها پیش ضمن انتقاد از «وابستگی سازمان جهانی بهداشت به چین» تهدید کرده بود که از این سازمان بینالمللی خارج خواهد شد. ترامپ همچنین در سخنرانیهایش سازمان جهانی بهداشت و دولت چین را مقصر اصلی شیوع کرونا در جهان دانسته و آنها را متهم به پنهانکاری پیرامون فاجعهای که در شهر ووهان رخ داده کرده بود. جو بایدن، نامزد حزب دموکرات که باید تا چهار ماه دیگر با دونالد ترامپ بر سر صندلی ریاستجمهوری رقابت کند در واکنش به این تصمیم کاخ سفید در توییتر نوشته: «در نخستین روز ریاستجمهوری خودم، امریکا را دوباره به سازمان جهانی بهداشت الحاق خواهم کرد و امریکا را به جایگاه خود در مقام رهبری جامعه جهانی باز خواهم گرداند».
سناتور کامالا هریس، از دیگر چهرههای مطرح حزب دموکرات که از او به عنوان یکی از گزینههای مهم معاون اولی جو بایدن نام برده میشود نیز به شدت از اقدام دولت دونالد ترامپ انتقاد کرد. او این تصمیم دولت امریکا را «احمقانه» و «فاقد دوراندیشی» خواند.
- یکجانبهگرایی؛ فاجعهای دو جانبه
برخی رسانههای امریکایی هشدار دادهاند که خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت آینده این نهاد سازمان ملل متحد را با خطر جدی روبهرو خواهد کرد و بسیاری از برنامههای آن برای پیشگیری و مقابله با بیماریها در سراسر جهان را با خطر مواجه میکند. این در حالی است که آمار و شواهد نشان میدهد، مردم امریکا نیز از قطع همکاری با سازمان جهانی بهداشت متضرر خواهند شد. روز گذشته وال استریت ژورنال گزارش داد که یک روز بعد از آغاز رسمی فرآیند خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت این کشور رکورد قبلی خود در زمینه تعداد مبتلایان به ویروس کرونا را شکست و تنها ظرف ۲۴ ساعت بیش از ۶۰ هزار نفر مبتلای جدید به بیماری کووید ۱۹ شناسایی شد. به گزارش وال استریت ژورنال بر اساس آنچه موسسه جان هاپکینز منتشر کرده است، تا روز چهارشنبه تعداد کل مبتلایان به ویروس کرونا در ایالات متحده بیش از سه میلیون نفر بوده و تعداد کل کشتهشدگان بر اثر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ به رقمی بیش از ۱۳۱ هزار نفر رسیده است. به نوشته این روزنامه امریکایی کارشناسان بهداشتی و متخصصان سلامت در ایالات متحده اقدام دولت ترامپ در خروج از سازمان بهداشت جهانی را اقدامی اشتباه در راستای ضدیت با چین عنوان میکنند و معتقدند چنین وضعیتی به ضرر خود امریکا نیز تمام خواهد شد.
نشریه فوربس نیز نظر وال استریت ژورنال را تایید میکند. پروفسور «دوی سریدهار» متخصص و استاد دانشگاه ادینبورو در گفتوگو با این نشریه میگوید: «ترامپ از ابتدا به دنبال یک مقصر بود تا بتواند از بار تقصیراتش در به وجود آمدن فاجعه انسانی کرونا در امریکا بکاهد. سازمان جهانی بهداشت یک هدف آسان برای ترامپ بود اما معتقدم این سازمان نقشش در آگاهیبخشی جهانی را به خصوص از زمان اعلام وضعیت اضطراری جهانی به خوبی ایفا کرده است». در مقابل نگرانیهای زیادی نیز وجود دارد که خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت، به این سازمان نیز ضربه جبرانناپذیری وارد کرده و از اثرگذاری این نهاد بینالمللی در بهبود سطح بهداشت عمومی جهان بکاهد. این هشداری است که دیوید گلد مدیر موسسه استراتژیهای بهداشت جهانی نیز آن را مهم میداند و میگوید: «این یک فاجعه برای سلامتی عمومی است و انجام آن در این زمان و به این سادگی، غیرقابل تصور است».
دیگر کشورها نیز درباره تبعات این اقدام ایالات متحده هشدار دادهاند. به گزارش خبرگزاری رویترز، «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت خارجه چین در جریان یک کنفرانس خبری به خبرنگاران گفت، پکن در حال ترغیب جامعه بینالمللی به حمایت از سازمان جهانی بهداشت است. سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد: سازمان جهانی بهداشت معتبرترین و حرفهایترین نهاد بینالمللی در زمینه امنیت بهداشت عمومی جهان است. او با اشاره به شرایط سختی که جهان به دلیل همهگیری کرونا در آن قرار دارد، گفت: خروج امریکا از این سازمان تلاشهای ضد همهگیری در سطح بینالمللی را تضعیف میکند و تاثیر منفی جدی بر کشورهای در حال توسعه خواهد داشت. همچنین معاون نماینده دایم روسیه در سازمان ملل از اقدام یکجانبه دولت امریکا در زمینه خروج از سازمان جهانی بهداشت انتقاد کرد. «الکساندر اولیموف» طی پیامی در حساب شخصی خود در توییتر با اشاره به اعلام رسمی خروج دولت امریکا از سازمان جهانی بهداشت، این اقدام واشنگتن را در بحبوحه شیوع مرگبار ویروس کرونا به زیان تلاشهای جهانی برای مقابله با این بحران و اطمینان از سلامت همگانی دانست.
اقدام رییسجمهور امریکا نه فقط از منظر بهداشت جهانی که باید از نگاه سیاسی نیز مورد توجه قرار بگیرد. ترامپ با خروج از سازمان جهانی بهداشت نشان داد که ایالات متحده هیچ مرزی برای پیشبرد سیاستهای یکجانبهگرایانه خود ندارد و ممکن است در موضوعات دیگر نیز چنین رفتاری داشته باشد؛ چنانچه پیش از این هم نشانههایی از اقدامات احتمالی آینده امریکا دیده میشد. روز سهشنبه جان بولتون در واکنش به انتشار گزارش اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل در پرونده ترور سردار سلیمانی نوشته بود «ما در امریکا به هیچکس و هیچ نهادی از سازمان ملل بابت کشتن [ترور سردار] سلیمانی پاسخگو نیستیم». سوال این است که جهان باید به زودی شاهد خروج امریکا از نهادهای بینالمللی دیگر و حتی خود سازمان ملل متحد باشد و آیا جهان آماده رویارویی با تبعات این یکجانبهگرایی خطرناک خواهد بود یا خیر؟