ضیایی کارتونیست است. یعنی تصاویر او در دل خودشان داستان دارند و یکتنه همهی بار موضوع را به دوش میکشند؛ کارتونکهایی که گاهی ما را میخندانند و گاهی در پس این خنده، یک حقیقت تلخ یا ناخوشایند از زندگی را هم نشان میدهند. در زمان کرونا، او یکی از فعالترین کارتونیستهای ایران است. در کارهای او، کرونا، قرنطینه و کودکان مورد توجه قرار میگیرد و این بهانهای برای گفتوگو شد.
از روی علاقه بهدنبال کارتون رفتید یا مسیر زندگی شما را به این سمت برد؟
هر دو؛ من به واسطهی پدرم(محمدرفیع ضیایی)که کارتونیست بودند از سن خیلی کم این شانس را داشتم که در فضای تصویرگری و کارتون قرار بگیرم و تمرین کنم. اما وقتی به دانشگاه رفتم مسیر حرفهای زندگیام بهطور کامل در این راه افتاد. رشتهی دبیرستانی من ریاضی بود، اما در پیشدانشگاهی تغییررشته دادم و به هنرستان رفتم. در دانشگاه کارشناسی نقاشی و کارشناسی ارشد کارگردانی انیمیشن خواندم.
اول داستان به ذهنتان میرسد یا تصویر؟ روند تولید کارتونکها به چه شکل است؟
ساخت چنین چیزی واقعاً سخت است. وقتی حوصله نداشته باشم، برایم خیلی دشوار میشود. اینطور نیست که از کل به جزء برویم. از طراحی شروع میکنم، بعد قدم میزنم، به کارهای امروز و دیروزم فکر میکنم و آن را به چیز دیگری ربط میدهم و سعی میکنم بینشان درگیری ایجاد کنم و بعد برای این درگیری یک راهحل خندهدار پیدا میکنم. معمولاً راهحلهای تخیلی بهتر جواب میدهد.
وضعیت فعلی دنیا و درگیری با کرونا روی شغل شما تأثیر نگذاشته است؟
نکتهی منفیاش برای شغل ما این بود که نمیتوانستیم جلسات حضوری برگزار کنیم، اما در این مدت از این جهت که توی خانه زندانی شده بودم، وقت بیشتری برای کارم داشتم و این نکتهی مثبتش بود.
کسانی که دوست دارند شغل شما را انتخاب کنند، باید چه چیزهایی یاد بگیرند؟
قبل از هرچیز طراحی یاد بگیرند و بعد از آن خوب نگاهکردن، زیاد داستانخواندن و زیاد تصویردیدن. اینروزها منابع تصویری زیادی در دسترس است، در زمان ما فقط نشریات بود. شاید دورههای آنلاینی هم باشد که بتوانند در آنها شرکت کنند.
پیشنهادتان برای نوجوانان علاقهمند چیست؟
کتاب، ما را از دنیایی که هستیم، جدا میکند و این تنهایی تحمیلی راهی باز میکند برای بیشتر کتابخواندن. نوجوانها میتوانند در این فرصت خانهنشینی بیشتر کتاب بخوانند.
کتابی برای علاقهمندان به کارتون پیشنهاد میدهید؟
کتاب «مضحک قلمی» نوشتهی «پرستون بلر»؛ با اینکه قدیمی است، اما هنوز بهترین مرجع طراحی کارتون است که براساس فرم، وزن و حرکت بدن، طراحی کارتون را شرح میدهد.کتابهای «کلیدهای طراحی»، نوشتهی «برت دادسون» برای کسانی خوب است که طراحی پایه را تا حد خوبی یاد گرفتهاند. کتاب دوجلدی «دستورالعملهای فیل آبی» نوشتهی «محمدحسین نیرومند» نیز برای ایدهیابی مناسب است و کتاب «لطیفههای تصویری و نوشتاری چگونه ساخته میشوند؟»، نوشتهی «محمدرفیع ضیایی» و «غلامرضا کیانی»، دربارهی چگونه ساختن لطیفهها و کارتونها نکات بسیار خوبی دارد.