تاریخ انتشار: ۶ خرداد ۱۳۸۷ - ۱۰:۵۱

کامران محمدی: هرچند قاسم جعفری مجنون لیلی را یک فیلم هنری می‌داند، اما عناصر سازنده پنجمین فیلم این کارگردان سینما و تلویزیون ایران، بیش از آنکه یادآور سینمای به اصطلاح هنری ایران باشند، به گیشه کمک کرده‌اند.

بازیگرانی چون محمدرضا گلزار و الناز شاکردوست، استفاده از ترانه‌ فیلم، آن هم توسط خواننده‌ای که می‌تواند خود نیز عامل کشاندن مردم به سینما باشد و... البته نامی که قرار بود «ولنتاین» یا حتی «رام و سیتا» باشد. درواقع از این قرار بودها درباره آخرین فیلم جعفری زیاد است و شاید همگی بیش از هر چیز یک نکته را به ذهن می‌رسانند؛ فیلم تجاری. چیزی که جعفری در متن گفت‌وگو این طور نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد: «اصلا قبول ندارم. مجنون لیلی اصلا یک فیلم تجاری نبود. رگه‌های هنری در این فیلم می‌چربد بر تجاری بودن کار...»

حالا، وقتی که جعفری دیگر احتمالا به این فیلم فکر نمی‌کند و آرام آرام چمدان‌هایش را برای سفر به کانادا می‌بندد، شاید زمان خوبی برای مرور اخبار مربوط به مجنون لیلی باشد. دست کم این کار این حسن را دارد که در کنار حرف‌های کارگردان، تصویر کامل‌تری از فیلم می‌دهد و برای خود او هم می‌تواند در آستانه آغاز کار تازه، یادآور نکات تازه‌ای باشد. جالب این‌که در شروع کار تازه او هم خبری مشابه خبرهای اول مجنون لیلی منتشر شده است: جعفری قصد دارد خرداد امسال فیلم تازه خود را در کانادا کلید بزند. درست همان طور که 6 ماه پیش خبر آغاز مجنون لیلی در هند منتشر شد. فیلمی که حتی نام هندی نیز داشت.
«خدای چیزهای کوچک»، فیلم تازه جعفری، نوشته خود اوست و پروانه ساختش را اواخر سال 86 گرفته است. در این فیلم تنها یک بازیگر ایرانی بازی می‌کند که به احتمال بسیار زیاد حامد بهداد خواهد بود. بازیگران دیگر، تئاتری‌ها و غیرحرفه‌ای‌های کانادا هستند، چون به گفته کارگردان، «این فیلم یک فیلم پرسوناژ است و نیازی به بازیگر حرفه‌ای خارجی ندارد.»

فیلمسازی در سه سوت

نخستین خبرهای ساخت مجنون لیلی، حدود 6 ماه پیش از اکران فیلم منتشر شد. فارس 30 مرداد سال گذشته می‌نویسد: «فیلم تازه‌ قاسم جعفری با عنوان مجنون لیلی (و با عنوان هندی رام و سیتا) قرار است در کشور هند فیلمبرداری شود.»

مطابق خبرهای آن ایام، قاسم جعفری که با مجموعه تلویزیون « ‌‌‌‌‌‌‌‌ مسافری از هند» توانسته بود نظر مردم را جلب کند، این بار هم قصد داشت به سراغ هندی‌ها برود و تمام لوکیشن‌هایش را در هند انتخاب کرده بود. اما تا پایان آبان هم رام و سیتا کلید نخورد و فارس 8 آبان دوباره نوشت: «قاسم جعفری که به تازگی از جشنواره «مذهب امروز» در کشور ایتالیا برگشته است در حال حاضر مشغول کامل کردن فیلمنامه و انتخاب بازیگران و عوامل فیلم است و تا یک ماه دیگر کار فیلمبرداری را آغاز خواهد کرد.

بنا بر این گزارش، حضور حمید گودرزی به‌عنوان یکی از بازیگران فیلم قطعی شده است و این بازیگر پس از بازنده، مسافری از هند و کمکم کن بار دیگر با جعفری همکاری خواهد داشت.»
جالب اینکه اواخر آذر نام رام و سیتا یا همان مجنون لیلی ناگهان به ولنتاین تغییر کرد و در خبرها این طور آمد که « الناز شاکردوست» بازیگر مقابل «محمدرضا گلزار» در «ولنتاین» شده است. ولی همان طور که انتظار می‌رفت ولنتاین مورد تایید اداره ارزشیابی و نظارت بر سینمای حرفه‌ای معاونت سینمایی قرار نگرفت و مجنون لیلی قطعی شد. الناز شاکردوست وقتی به جمع بازیگران چهره و پرطرفدار فیلم اضافه شد که 20 روز از فیلمبرداری گذشته بود؛ یعنی 20 آذر. آغاز فیلمبرداری این فیلم توسط علیرضا زرین‌دست، پنجشنبه اول آذر مصادف با تولد امام رضا(ع) و البته نه در هند بلکه در تهران خودمان بود و تنها یک ماه و نیم بعد در نیمه دی به پایان رسید.

جعفری پس از آن به سرعت کار را نهایی کرد و خیلی زود هم در اکران قرار گرفت و 500 میلیون تومان هم فروخت. شاید به کمک چهره‌های فراوانی چون محمدرضا گلزار، حمید گودرزی، الناز شاکردوست، حامد بهداد، ابوالفضل پورعرب، رضا رویگری و... اما سازندگان فیلم هرچه کردند به جشنواره فجر نرسیدند.

مخاطبان گزینش‌گر سینما 

با همه این‌ها، جعفری از ابتدا بر اینکه مجنون لیلی مخاطبان گزینش‌گر را به سینما می‌کشاند تاکید داشت. او که تمام سعی خود را برای جذب مخاطب بیشتر به سینما کرده بود، همان ایام گفت: «فکر می‌کنم مخاطب برود فیلم را ببیند چون فیلم مؤلفه‌هایی دارد که بیننده خاص و عام را به سمت خود می‌کشاند. من شک ندارم که این فیلم هم مخاطبان انبوه و خوبی خواهد داشت و قطعا مخاطبانش مخاطبان باشعوری خواهند بود، یعنی کسانی که فیلم‌ها را برای دیدن گزینش می‌کنند.»

اما حتی اگر جعفری اصلا قبول نکند، مجنون لیلی مخاطبان خاص را اصلا به سینما نکشاند. مخاطبان این فیلم، گروهی از سینماروهایی بودند که محمدرضا گلزار را در کنار الناز شاکردوست و صدای حامد بهداد می‌دیدند؛ همان طور که خود او هم انگار در لایه‌های عمیق‌تر ذهنش این را می‌داند: «نوع قرارگرفتن فیلم‌ها در اکران نوروز 87 در کنار هم خوب است. فیلم‌هایی داریم که خاص‌تر و ویژه‌تر هستند. مثل به‌همین سادگی که هنرپیشه زیادی ندارد اما جذابیت‌های خاص خودش را برای مخاطب دارد. البته من
هیچ کدام از دیگر فیلم‌هایی را که در ایام عید اکران می‌شوند، ندیده‌ام اما براساس شنیده‌هایم می‌گویم که این فیلم‌ها از تنوع خوبی برخوردارند و به عبارتی دیگر، در اکران نوروز 87، برای هر ذائقه‌ای فیلم وجود دارد که این به نظرم خیلی مهم است».

جعفری در این گفت‌وگو نیز درپاسخ به این سؤال که «شما می‌گویید که کار تجاری نساختید. چه دلیلی داشت که نقش‌های کوتاهتان را هم با ستاره‌ها پرکنید» می‌گوید:  قبول کنید که کار پر زحمتی بود. می‌توانستم که 10 هنرپیشه در کارم نیاورم. من هم می‌توانستم مثل خیلی از فیلم‌های دیگر یک داستان خطی برای دختر و پسری بسازم. برای این کار هم گلزار و الناز شاکردوست کافی بود. یک داستان خطی هم می‌نوشتیم. مگر در فیلم‌های دیگر چه کار می‌کنند؟ پس قبول کنید که من زحمتی را به جان خریدم. چون دنبال این بودم که کارم متفاوت باشد.

نمی‌گویم که باید تقدیر شوم، حداقل نباید به خاطر آن سابقه ذهنی ریشه کار را زد و بگوییم که از رضا گلزار استفاده ابزاری کردیم. واقعا استفاده ابزاری نشده. اگر می‌خواست بشود، این قدر بلد بودم که از گلزار 5 برابر این استفاده کنم. بلد بودم ولی نخواستم. اگر منتقد منصف باشد، این حرف مرا قبول می‌کند.