به گزارش همشهری آنلاین به نقل از خبرگزاری مهر، اوایل اسفندماه زمانی که شهر قم برای یک پذیرایی و میزبانی شایسته از مسافران، مجاوران و گردشگران آماده می‌شد ناقوس مرگ کرونا نواخته شد؛ اسفندی که همه چشم انتظار گرمای بازارش بودند. ویروس تاجدار با قدم‌های خود نه تنها قربانیان بسیاری گرفت و خانواده‌هایی را داغدار کرد، بازاریان و اصناف را هم نقره داغ کرد تا جایی که بسیاری به دلیل محدودیت‌های کرونایی از کار بیکار شدند، چک‌های برگشتی و ورشکستگی رهاورد این ویروس منحوس است.
دولت برای جبران این خسارت‌ها تسهیلاتی در قالب وام‌های ۱۲ و ۱۶ میلیون تومانی با بهره ۱۲ درصدی با شرط ثبت نام در سامانه کارا و اینکه کارگران خود را در این زمان بحرانی اخراج نکرده باشند در نظر گرفت اما آنطور که معاون اقتصادی نهاد ریاست جمهوری گزارش کرده؛ به نظر می‌رسد در کل کشور تنها ۲۰ درصد از این تسهیلات بهره‌مند شده و در استان قم که به دلیل ماهیت گردشگر پذیری و زیارتی بودن آن بیشتر از دیگر استان‌ها اصناف آن با بحران روبرو بودند تنها ۱۰ درصد از این تسهیلات استفاده و بهره مند شدند.
بازار آرام و بی سر وصدای قم
در نگاه اول بنظر می‌رسد که حتماً اصناف قم با کرونا مشکلی ندارند که تسهیلات کرونایی نمی‌خواهند. برای بررسی به بازار می‌روم بازاری که روزگار قبل از کرونا در اوج سرمای زمستان، داغ داغ بود. پاساژ حجت را دیگر همه می‌شناسند؛ یکی از بازاریان این پاساژ می‌گوید: دقیقاً زمانی که خود را برای مسافران نوروزی و گردشگران آماده می‌کردیم کرونا به ما آسیب و باعث تعطیلی شد. سال گذشته در همین زمان در اوج فروش و تجارت بودیم. اجاره بهای مغازه من ماهانه ۱۰ میلیون تومان است و قرار است از ماه آینده اجاره بها بیشتر شود. امروز تنها ۱۰۰ هزار تومان فروش داشتم این مبلغ را برای جبران چه هزینه‌ای استفاده کنم!؟ حال مالیات و چک‌های برگشتی بماند.صحبت از تسهیلات دولتی است، با کدام پول این تسهیلات را بازپرداخت کنم؟ ورود به سامانه هم خود معضلی است شرایط این تسهیلات سخت است!
در بازار شیخان که زمانی جای سوزن انداختن نبود اکنون خلوت و بازاریان آن هم دست روی دست گذاشته و برخی روزنامه‌خوان شده‌اند و جدول پر می‌کنند و برخی به رهگذران اندک این خیابان چشم دوخته‌اند.
اخراج کارگرها از سر اجبار کرونا
نامش حسن است و ۴۰ سال در این بازار کاسبی دارد، طبق گفته خودش در این زمان چندین ساله حتی در دوران جنگ تحمیلی چنین آسیبی به کسب و کارش وارد نشده بود! او بیان می‌کند: در این مدت که در این بازار فعالیت دارم زمانی نبوده که ما این چنین ضربه خورده باشیم اقتصاد ما و این شهر به وجود زائران وابسته است چه زمانی شما شنیدید در قم زائری وجود ندارد؟ اسفند و فروردین سال ۹۷ فروش روزانه ما ۴ میلیون تومان بود اکنون تنها ۲۰۰ هزار تومان فروش دارم! برخی شب‌ها اجناس را در ماشین انداخته و اقدام به دست فروشی می‌کنم.
این بازاری درباره تسهیلات حمایتی دولت می‌گوید: وقتی می‌گویند تسهیلات به شرط عدم اخراج کارگر داده می‌شود مگر می‌شود در این چند ماه که تعطیل بودیم و نقدینگی نداشته باشیم حقوق کارگر را داد؟
یکی از سوهان فروشی‌های معروف قم که برند آن شهره خاص و عام است می‌گوید: در زمانی که خود را برای مسافران و گردشگران آماده می‌کردیم بحران کرونا به ما ضربات سنگینی وارد کرد! هرگز پیش بینی نمی‌کردیم کرونا باعث تعطیلی کسب و کار ما در اوج زمان فروش باشد؛ بالغ بر ۶۰ میلیون تومان سوهان خریداری کرده بودم که با اعمال محدودیت‌ها نتوانسته‌ام درآمدی داشته باشم و حالا یکی یکی چک‌هایمان برگشت می‌خورد و اگر شرایط همینطور باشد مجبورم سوهان‌ها را معدوم کنم. چند کارگر را اخراج کردم و دو کارگر که بیمه بودند از بیمه بیکاری استفاده کرده و شرایط خوبی دارند اما صنف و یا کارگاهی که بیش از ۶۰ میلیون تومان خسارت دیده مگر با یک تسهیلات ۱۲ میلیون تومانی جبران می‌شود؟
۱۴ رسته شغلی بیشترین آسیب را دیده‌اند
امیرحسین پروان، معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت گفت: شیوع کرونا مصادف شد با شب عید، نیمه شعبان و اعیاد دیگر که صنوف مواد اولیه تهیه کرده بودند، متاسفانه بسیاری از این مواد فاسد شده و یا نتوانسته‌اند بفروشند و الان باید چک‌های این خریدها را پرداخت کنند. طی بررسی میدانی با اتاق اصناف انجام دادیم؛ ۱۴ رسته شغلی در ایام کرونا آسیب دیدند که مهمترین آنها رستوران‌ها، تالارها، اغذیه‌فروشی‌ها، تولید و توزیع پوشاک، آجیل و خشکبار، آموزشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها و گیم نت‌ها هستند.
آمارهای اداره کار هم تایید می‌کند وضعیت بازار خوب نیست؛ کاویانی مدیرکل تعاون کار و رفاه اجتماعی نیز گفت: بیش از ۱۰ هزار نفر برای دریافت بیمه بیکاری در ایام کرونا ثبت نام کرده‌اند که با بازگشایی‌ها، بسیاری از آنها بر سر کار خود برگشتند و هم اکنون حدود ۲۵۰۰ نفر بیمه بیکاری دریافت می‌کنند. سهم در نظر گرفته شده برای جبران مشاغل آسیب دیده از کرونا را ۶۴۲ میلیون تومان است و مقرر شده است سهم تسهیلات هر کارگر مشغول به کار در واحدها ۱۶ میلیون تومان و سهم هر کارگر تعدیل شده ۱۲ میلیارد تومان باشد.
معضل چک‌های برگشتی
پروان درباره دلایل بی میلی اصناف از این تسهیلات می‌گوید: در جلسه معاونت امور اقتصادی دلائل عدم استقبال مطرح شد. اکثر صنوف ما چک‌های برگشتی دارند این وام‌ها حداقل اگر چک برگشتی داشته باشند ۴ ماه چک‌های معوقه حذف می‌شود آسیب بسیار بالا است و از خرداد هم شاهد تقاضای بیشتر هستیم.
وی افزود: با شرایط کنونی بخشی از اصناف نمی‌توانند وارد سامانه شوند و یا بخشی اصلاً نیروهای خود را بیمه نکرده‌اند و به این دلیل نمی‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
پروان از بی‌توجهی بخش صنعت در پرداخت این تسهیلات انتقاد دارد و می‌گوید: این تسهیلات اگر چه نمی‌تواند در بخش صنعت موثر واقع شود، اما باید به این بخش هم توجه جدی کرد.