نظارت بر فعالیت تشکل ها و صدور مجوز برنامه‌ها قسمتی از وظایف این معاونت است و این بدان معنی است که معاونت فرهنگی دانشجویی دانشگاه در حقیقت پل ارتباطی میان دانشجویان و دانشگاه است.
دکتر قمصری که هم اکنون ریاست این معاونت را بر عهده دارد، خود در سال های تحصیلش در دانشگاه از فعالان دانشجویی بوده و آن طور که خود می‌گوید ،عضو انجمن اسلامی بوده است.
گفت‌وگوی همشهری عصر با او را می‌توان به دو قسمت تقسیم کرد، اول نگاه دانشگاه به فعالیت دانشجویی و دوم تعامل دانشگاه با تشکل‌های سیاسی دانشجویی.
- آقای دکتر! اگر بخواهیم فعالیت‌های دانشجویی را تقسیم بندی کنیم می‌توانیم آن را به سه دسته سیاسی، فرهنگی و علمی تقسیم کنیم. به‌عنوان نخستین سؤال می‌خواهم از شما بپرسم که این تقسیم بندی را قبول دارید؟
بله و البته فعالیت اجتماعی.
- نگاه مسئولان دانشگاه تهران که به نوعی به‌عنوان نماد آموزش عالی شناخته می‌شود به فعالیت‌های دانشجویی چگونه است؟
دانشگاه تهران براساس سابقه و به لحاظ تعداد دانشجو بزرگ‌ترین مجموعه دانشگاهی کشور است. طبیعتا سلایق مختلفی هم در این جمعیت بزرگ وجود دارد. خوشبختانه این دیدگاه در دوره‌های مختلف همواره در مدیریت دانشگاه وجود داشته که از انواع فعالیت‌های دانشجویی حمایت کند.
باور ما بر این است که اگرچه هدف اصلی حضور دانشجو در دانشگاه تحصیل در یک رشته خاص و تحقیق در آن زمینه است ولی فعالیت‌های ضمنی برای تحقق همین هدف و شکل گیری شخصیت جوانی که قرار است در آینده به‌عنوان مدیر آینده جامعه در مکان‌های مختلف خدمت کنند به نوعی به آن کمک می‌کند. سعی می‌شود همه این 3 یا 4 دسته فعالیت دانشجویی در دانشگاه در چارچوب ضوابط و آیین نامه‌ها و البته توان مالی‌ای که وجود دارد حمایت شوند.
- مسئولان دانشگاه در حقیقت نمایندگان دولت در دانشگاه هستند. آیا مسئولان دانشگاه در زمینه فعالیت‌های دانشجویی به‌طور سلبی یا ایجابی این فعالیت‌ها را هدایت نمی‌کنند؟
بله. البته ما تشویق می‌کنیم که دانشجویان وارد فعالیت دانشجویی شوند و تمرین هم بکنند حالا اگر موردی هم باشد عرض می‌کنم.
- بهتر است مواردش را در گفت‌وگویمان پی بگیریم. به‌طور کلی نگاه مدیریت دانشگاه به فعالیت دانشجویان چگونه است؟
در زمان‌های مختلف ممکن است نگاه‌ها متفاوت بوده باشد. فعالیت‌های سیاسی در دانشگاه سابقه طولانی تری دارند، بعد از آن فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی. کانون‌ها هم همواره جذابیت‌هایی داشته است. در چند سال اخیر تشویق دانشجویان به سمت فعالیت‌های علمی در راستای رشته تحصیلی شان بیش از سر فصل‌ها و دروس است.
لذا بحث تشکیل انجمن‌های علمی مطرح شد و با وجود آنکه ابتدا رشد کمی داشت، اما خوشبختانه در این دو سال قبل یعنی 85 و 86 دانشگاه این توفیق را پیدا کرد که تعداد انجمن‌های علمی دانشجویی دانشگاه را به حدود 110 تا 115 مورد برساند. این باور هست که هر گروه آموزشی بتواند دانشجویان علاقه‌مند به آن گروه را جلب و متشکل کند، طرح‌ها و ایده‌های بچه‌ها را با هدایت مدیر هر گروه هدایت کرده و دانشگاه هم حمایت مالی خاص از طرح دانشجویان را انجام دهد؛ توفیق‌های خوبی هم در این زمینه داشته‌ایم.
نشریات، طرح‌ها و از همه مهم‌تر تجربیات خوبی داشته‌ایم. شاید دانشجویان تمایل کمتری به کار سیاسی داشتند، لذا فرصت خوبی فراهم شده که به هر شکل از شرایط کار دانشجویی و فواید آن محروم نشوند.
- شما به‌عنوان مسئول در نگاهی مقایسه‌ای آیا قبول دارید از میزان فعالیت‌های دانشجویی در این دوره و دوره قبل در برخی حوزه‌ها و مخصوصا فعالیت‌های سیاسی دانشجویان کاسته شده است؟
شما فعالیت خاصی مد نظرتان هست؟
- وقتی با برخی از دانشجویان صحبت می‌کنیم بیان می‌کنند که فضا برای فعالیت دانشجویی وجود ندارد. آنها به رخوتی اشاره می‌کنند که فضای دانشگاه را گرفته است. به‌نظر شما علت چیست؟
اول ما باید ببینیم نقطه ایده آل چیست و چقدر از آن فاصله داریم تا بحث‌ها به لحاظ علمی به‌صورت صحیح انجام گیرد. دوم اینکه باید ببینیم اگر کاهش فعالیتی وجود دارد آیا مدیریت دانشگاه یا دولت ممانعت می‌کند یا این عدم‌اقبال دانشجویان به ورود به فعالیت‌ها و رغبت کمتر آنها به‌علت مشکلات یا مسائلی است که از قبل بوده است؛یعنی بعضی عملکردهای افراطی اثراتش را بعد ظاهر می‌کند. دانشگاه براساس چارچوب ضوابط و قوانینی که وجود دارد حتی بچه‌ها را تشویق می‌کند که وارد فعالیت‌های دانشجویی سالم شوند و ممانعت خاصی ندارد و این چارچوب ضوابط هم برای تشکل هاست و هم برای مدیران. لذا اگر رغبت کمتری برای فعالیت دانشجویی است از آن طرف است. یعنی دانشجوها کمتر وارد فعالیت دانشجویی و سیاسی می‌شوند.
خوشبختانه تشکل‌های مجوزدار دانشجویی دانشگاه تنوع و تعداد قابل‌قبولی دارند. یعنی دیدگاه‌های مختلف این فرصت را دارند که در یکی از تشکل‌های مجوز دار فعالیت کنند، البته اگر که علاقه‌مند باشند. اقتضائات فرق می‌کند و در زمان‌های مختلف متفاوت است. جمعیت افراد و ترجیحات آنها و اولویت‌بندی‌هایشان فرق می‌کند. یک مدت زمانی طول می‌کشد تا اثرات حرکت‌های افراطی گذشته از بین برود و شرایط عادی حاکم شود ولی سیستم محدودیتی را اعمال نمی‌کند.
- پس فعالیت سیاسی دانشجویان به مناسبت‌های مختلف با ممانعتی از جانب دانشگاه روبه‌رو نمی‌شود؟
نخیر. در 16 آذر 86 شاید 4 یا 5 برنامه داشتیم منتها عرض می‌کنم که یک تفاوتی بین تشکل‌های رسمی و مجموعه‌هایی که حداقل هویت مشخص ندارند وجود دارد. من دوباره تاکید می‌کنم مجموعه‌هایی که می‌خواهند فعالیت کنند باید تحت یک نام مشخص، اساسنامه و مرامنامه مشخص فعالیت کنند که هم خودشان را بتوانند معرفی کنند و هم مخاطبان آنها حق انتخاب داشته باشند. منتها در دانشگاه بعضی فعالیت‌های سیاسی بدون رعایت ضوابط است.
- در میان تشکل‌های دانشجویی ماهیت انجمن اسلامی دانشجویان سیاسی است و اگر بگوییم بخشی از تاریخ انقلاب با فعالیت‌های انجمن گره خورده است حرف گزافی نزده‌ایم.مسئولان فعلی دانشگاه تهران چه دیدی نسبت به این تشکل دارند؟
دیدگاه دانشگاه تهران در رابطه با انجمن‌های اسلامی به‌عنوان قدیمی‌ترین تشکل دانشجویی با قدمت طولانی که بسیاری از مدیران فعلی دانشگاه از جمله خود من عضو این تشکل بودیم دید خوبی است. ممکن است فراز و نشیب‌هایی هم در بدنه دانشجو و هم در مدیریت دانشگاه وجود داشته باشد اما در کلیت دید خوبی وجود دارد. در این مقطع هم که من توفیق داشته‌ام در این مسئولیت خدمتگزار باشم این دید خوب به انجمن‌ها وجود دارد. با دوستان انجمن تهران و علوم پزشکی تهران تعامل خوبی داریم.
- برخی اعضای انجمن اسلامی دانشجویان می‌گویند دانشگاه در امور داخلی انجمن دخالت می‌کند. پاسخ شما چیست؟
پیش از این مشکلاتی درون این تشکل بین دوستان شورای مرکزی و برخی از دیگر دوستانشان در بعضی دانشکده‌ها اتفاق افتاد که منجر به لغو یا تعلیق بعضی از انجمن‌های برخی دانشکده‌ها شد و خوشبختانه درطول این دوسال دوستان تلاش کردند که این مشکلات رفع شود. دانشگاه هم بنایش بر این است که در امور داخلی انجمن‌ها دخالت نکند و این به نفع خود دوستان است که استقلال انجمن حفظ شود. ما دورادور از دوستان می‌خواستیم که با یک نگاه همه جانبه این مشکل درونی خود شان را حل کنند. منتها به لحاظ سیستمی ما راهی جز این نداریم که ملاک را شورای مرکزی قرار دهیم و تصمیمات آن شورا. لذا دانشکده‌ها باید به نوعی این هماهنگی را داشته باشند و بتوانند همراهی کنند.
در این دوسال تعامل خوبی با دوستان انجمن اسلامی داشتیم و برنامه هایشان از جانب دانشگاه حمایت شد. نماینده انجمن اسلامی، یا دبیر محترم در هر دوره یا یکی از اعضای شورای مرکزی به‌عنوان بزرگ‌ترین تشکل دانشجویی دانشگاه تهران عضو شورای فرهنگی دانشگاه است. من خودم احساس می‌کنم مشکل خاصی با دوستان انجمن نداریم.
ممکن است که دیدگاه‌های متفاوتی در مورد مسائل سیاسی و... وجود داشته باشد منتها سیستم این حق را برای دانشجو قائل است که متفاوت فکر کند. از من به‌عنوان مسئول یا از دولت حاکم ممکن است انتقادهایی داشته باشند و در حقیقت این انتظار از دانشجو به‌علت آرمانخواهی‌اش وجود دارد که اینگونه باشد. در واقع اگر دو عنصر و ویژگی در دانشجو وجود داشته باشد اعتراض او پذیرفته می‌شود و آن دو یکی همان آرمانخواهی اوست و دیگری استقلالش از جریانات فکری و سیاسی بیرون دانشگاه. این اعتراض نه تنها پذیرفتنی است بلکه پسندیده هم هست.
- چندی پیش برنامه‌ای در دانشگاه تهران برگزار شد با موضوع پرونده هسته‌ای ایران و از آقای لاریجانی دعوت شده بود تا در آن برنامه سخنرانی کنند. برگزار‌کننده آن برنامه تشکلی بود به نام انجمن اسلامی دانشجویان مستقل. آن موقع اعتراض‌های زیادی از جانب انجمن اسلامی به برگزاری این برنامه در قالب این تشکل شد و بیشتر اعتراض‌ها هم به نام این تشکل و شباهت آن به نام انجمن اسلامی بود. دانشگاه در این زمینه چه اقدامی انجام داد؟
من نمی‌دانم از سابقه این موضوع چقدر اطلاع دارید. این بر می‌گردد به انجمن اسلامی پردیس قم و دوستانی که آنجا بودند و سال‌ها به‌عنوان یکی از شعب زیر مجموعه دانشگاه تهران فعال بودند. منتها یک مقدار متفاوت نگاه می‌کردند. بعد‌ها در مقاطعی اختلاف‌هایی پیش آمد که منجر به آن شد که 2 انجمن اسلامی در قم تشکیل بشود. مطلع هستید که اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل یک مجموعه‌ای است که رسمیت دارد و در خارج از دانشگاه و در سطح کشور شناخته شده است و تعدادی از انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌های کشور عضو آن هستند با همین عنوان یعنی وجه بیرونی اش رسمی است.
دوستان قم به این عنوان اصرار نداشتند اما از نظر دیدگاهی با بعضی از دوستان شورای مرکزی تهران اختلاف داشتند و گفتند که ما این دیدگاه را داریم. من به دوستان قم گفتم که این امکان وجود ندارد که در یک دانشکده دو شعبه از یک تشکل وجود داشته باشد. راه‌حلی که آن موقع به ذهن رسید و من به آنها گفتم این بود که اگر حس می‌کنید که دیدگاه متفاوت از انجمن اسلامی دارید و شورای مرکزی انجمن اسلامی هم چنین ادعایی دارد شما بیایید و کار قانونی انجام بدهید.
خط و خطوط باید مشخص باشد هم برای دوستان و هم برای مخاطبان لذا جمع به جمع‌بندی رسیدند که درخواست مجوز برای انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران را بخواهند. طبق قانون هم رفتند و یک هیأت مؤسس یک اساسنامه پیشنهادی به هیأت نظارت بر تشکل‌های دانشجویی داد، در زمان تصویب هم حساسیتی وجود نداشت زیرا به این شکل مشکلات حل می‌شد و حساسیت‌ها کم می‌شدند. اما در نزدیکی انتخابات که فعالیت‌ها بیشتر می‌شود حساسیت‌ها هم افزایش می‌یابد. این مجوز جدید نیست دانشگاه هم پنهان کاری نکرده و مسیر قانونی اش طی شده است. حالا دوستان اعتراضاتی داشته‌اند. من به دوستان انجمن اسلامی گفتم که اعتراض حق شماست اما در چارچوب مکانیسم‌ها و آیین نامه ها.
در آیین نامه مربوطه سازو کار اعتراض دانشجو و غیردانشجو به تشکل‌ها و تشکل‌ها از همدیگر دیده شده است. قرار شد که ادله شان را دوستان مکتوب کنند. من به‌عنوان یک واسط این مسیر را دنبال کرده و منتقل می‌کنم.تنها اختلافی که وجود دارد عنوان‌انجمن اسلامی دانشجویان مستقل است که دوستان انجمن اسلامی می‌گفتند این عنوان موجب خلط موضوع می‌شود و من عرض کردم که اگر عنوان کامل درج شود و قصد و نیت سوئی نباشد حد اقل این گمراهی پیش نخواهد آمد،منتها می‌توانند این اعتراض را مکتوب کنند و خواهش کردیم که بکنند.
- اما همین مشکل با یک تشکل دیگر هم بود که به خاطر نامشان نتوانستند مجوز فعالیت بگیرند. همانطور که شما هم اشاره کردید اختلافاتی درون انجمن روی داد که منجر به تعلیق تعدادی از انجمن‌ها شده است. این دوستان هم رفتند و هیأت مؤسسی تشکیل دادند و اساسنامه‌ای نوشتند ولی هنوز مجوزی دریافت نکردند.
همانطور که گفتم اینها گروهی بودند که قبلا عضو انجمن اسلامی بودند و بعد اختلافاتی پیش آمد. عرض کردم که دانشگاه سعی کرد بی‌طرف باشد و مداخله نکند. اما در نهایت به این نتیجه رسیدند که اختلاف نظر وجود دارد و درخواستی را فرستادند و در هیأت نظارت در واقع در رفت و برگشت بود و دوستان پیگیری نکردند. یعنی هیأت نظارت سؤالاتی داشت از هیأت مؤسس که باید ارائه می‌داد. اگر مجوزی تا کنون صادر نشده نه به خاطر اسم بلکه بیشتر به خاطر محتوای اساسنامه بوده است. بحث تشابه اسمی نبوده بلکه بحث تشابه بسیار زیاد اساسنامه بوده است.