به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، ویروس کرونا که زمستان سال گذشته در چین پیدا شد، حالا همه جهان را گرفتار کرده و دارد به پاییز سال جدید هم می‌رسد و هشدارها درباره آن حتی از چیزی که هست، بیشتر و ترسناک‌تر شده است. پاییز موسم همیشگی بروز بیمارهای فصل سرما مثل آنفلوانزاست. بیماری‌ای که سال‌هاست آرام و بی‌سروصدا هرساله میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند و هزاران نفر را هم به کشتن می‌دهد. اما خطرش آن‌قدرها جدی نبود و با کمی مراقبت و یک واکسن می‌شد از شرش خلاص شد. امسال اما با حضور کرونا قضیه فرق می‌کند و حتی خطر آنفلوانزا هم بیشتر از همیشه شده است. این را دانشمندان و متخصصان بیماری‌های عفونی در ایران و جهان مدت‌هاست دارند تذکر می‌دهند.
کرونا که اول‌بار در دی ۱۳۹۸ در ووهان چین حضورش ثبت شد تا همین دیروز، ۱۸ میلیون نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده و از این تعداد، جان نزدیک به ۶۹۰ هزار نفر را نیز گرفته و به‌این‌ترتیب نام خود را به‌عنوان یکی از مرگ‌بارترین و بی‌مهارترین بیماری‌های عصر مدرن ثبت کرده است.
اما هم‌زمانی آنفلوانزا و کرونا چه خطراتی دارد و چطور می‌تواند وضعیت را از چیزی که هست خطرناک‌تر و کشنده‌تر کند؟ پاسخ این سؤال را در این مدت خیلی‌ها داده‌اند؛ از وزیر بهداشت ایران تا چندین نفر از متخصصان و محققان ایرانی و خارجی.
اردیبهشت‌ماه گذشته سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، گفته بود: «باید دورانی نسبتا طولانی را با کرونا سپری کنیم» و در ادامه هم هشدار داد که «ممکن است هم‌زمانی کرونا و آنفلوانزا در پاییز ما را غافلگیر کند». نمکی همچنین گفته بود «نه من و نه هیچ‌کس در دنیا نمی‌تواند پاسخ دهد که این ویروس چه خواهد کرد، ما هر روز شرایط جدیدی را از این ویروس مشاهده می‌کنیم و نمی‌دانیم به چه سمت‌وسویی حرکت می‌کند». تاریخ این گفته‌های وزیر بهداشت اردیبهشت ۹۹ بود و حالا که سه ماه از آن گذشته، بیشتر می‌توان غافلگیرکننده‌بودن ویروس کرونا را تأیید کرد. به‌خصوص آنکه پس از یک دوره کاهشی در روزهای آخر اردیبهشت و اوایل خرداد، دوباره از اواخر بهار تا همین امروز که نزدیک به نصف تابستان گذشته است، همه‌چیز حتی بدتر از روزهای اوج‌گیری اولیه کرونا در ایران شده است. الان نزدیک به یک ماه است که تعداد تلفات روزانه این ویروس در ایران بالای ۲۰۰ نفر است.
علاوه بر وزیر بهداشت، آن‌طورکه خبرگزاری ایرنا در گزارشی نوشت، چند نفر از محققان ایرانی با انتشار مقاله‌ای در هفته‌نامه پزشکی بریتانیا (British Medical Journal ) موسوم به «بی.ام.جی BMJ»، نسبت به چالش هم‌افزایی کرونا با آنفلوانزا در فصل پاییز و زمستان سال جاری به دولت‌های جهان هشدار دادند. دکتر امیرحسین تکیان، دکتر محسن اعرابی و دکتر هاجر حقیقی، محققان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران این مقاله را با عنوان «جهان‌گیری کووید۱۹ و لزوم توجه به پوشش همگانی سلامت برای مواجهه با «کووی‌فلو» (Covi-Flu) در نشریه پزشکی بریتانیا منتشر کردند.
محققان ایرانی هشدار داده‌اند: «درحالی‌که دستیابی به درمان و واکسن مناسب برای کووید۱۹ حداقل یک سال زمان نیاز دارد و ناشناخته‌های زیادی در مورد این بیماری وجود دارد، در ماه‌های آینده، شیوع آنفلوانزای فصلی میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد و احتمالا دنیا با بحران پیچیده‌تری به نام «کووی‌فلو Covi-Flu» مواجه می‌شود که ترکیبی از تأثیرات آنفلوانزای فصلی و نتایج حاصل از بحران کووید۱۹ خواهد بود.
محققان ایرانی خواستار اتخاذ سیاست‌های درست برای مقابله با هم‌افزایی کرونا با آنفلوانزا شدند و پیشنهاد کردند : «ما از دولت‌ها می‌خواهیم برای به‌حداقل‌رساندن تأثیر کووی‌فلو Covi-Flu با ادغام سیستم‌های نظارتی بر عملکرد شبکه مراقبت‌های بهداشتی اولیه (PHC) و بهبود برنامه‌های پزشک خانواده و سیستم ارجاع، سرمایه‌گذاری بیشتری در پوشش همگانی سلامت (UHC) انجام دهند و برای بازسازی جهانی که همه در آن از حق سلامتی بهره‌مند شوند، بسیاری از کشورها باید طی رکود اقتصادی اجتناب‌ناپذیر حاصل از کووید۱۹، تصمیمات مهمی برای فراهم‌کردن منابع مالی پایدار برای دستیابی به پوشش همگانی سلامت بگیرند. آنها همچنین در بخش دیگری از مقاله خود هشدار داده‌اند: «تهدید کووی‌فلو برای اقتصاد جهانی و توسعه پایدار بیش از آنکه تصورش را بکنید، نزدیک است و می‌تواند خانمان‌سوز باشد. ما همگی با هم و همین امروز باید کاری انجام دهیم، فردا دیر است».
همه اینها در شرایطی است که همین روز گذشته سازمان جهانی بهداشت (WHO) در جدیدترین بیانیه خود درباره کرونا هشداری دیگر داد و اعلام کرد: «همه‌گیری کروناویروس جدید طولانی‌مدت خواهد بود».
سازمان جهانی بهداشت پس از نشست کمیته اضطراری به‌منظور ارزیابی بحران همه‌گیری کروناویروس جدید که حدود شش ماه از زمان اعلام وضعیت اضطراری آن می‌گذرد، هشدار داد: همه‌گیری این ویروس طولانی‌مدت خواهد بود و کارشناسان کمیته اضطراری تأکید کردند اتخاذ رویکردی «دقیق» برای مقابله با بیماری کووید۱۹ ضرورت دارد تا بتوان «فرسایش پاسخ‌گویی» به این بیماری را که فشارهای اقتصادی و اجتماعی پیوسته‌ای به کشورها وارد می‌کند به حداقل رساند. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد: ارزیابی‌های انجام‌شده در نشست کمیته اضطراری نشان می‌دهد که خطر بیماری کووید۱۹ همچنان بالاست و به همین دلیل بر اهمیت واکنش پایدار جهانی، منطقه‌ای، ملی و محلی در برابر آن تأکید کردند.
هشدار مجله ساینس درباره هم‌زمانی کووید۱۹ و آنفلوانزا
یک شبیخون تمام‌عیار
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، مجله ساینس مقاله ای با عنوان « یک شبیخون تمام عیار» نوشته سوی ادوارد آ. بِلونیا و مایکل ت. اُسترهُلم . درباره هم‌زمانی کووید۱۹ و آنفلوانزا منتشر کرد که در ادامهمی خوانید:
امسال در فصل شیوع ویروس‌های تنفسی، جهان در وضع بی‌سابقه‌ای قرار می‌گیرد. برای نخستین‌بار در تاریخ مدرن نیمکره شمالی با چشم‌انداز هم‌زمانی یک پاندمی کرونا و اپیدمی آنفلوانزای فصلی مواجه می‌شود. هر دو ویروس موجب بیماری‌های خطرناک و مرگ‌ومیر می‌شوند- به‌ویژه در سالخورده‌ها، در کسانی که بیماری‌های مزمن دارند و در سایر افراد آسیب‌پذیر. چگونه می‌توانیم برای تلاقی [کووید۱۹ و آنفلوانزا] آماده شویم؟
زمان‌بندی و شدت موج کووید۱۹ در پاییز و زمستان امسال مشخص نیست ولی تجارب گذشته‌ای که از پاندمی‌های آنفلوانزا در سال‌های ۱۹۱۸ و ۱۹۵۷ داریم، نشان می‌دهد امکان اوج‌گیری دوباره وجود دارد. تقریبا هیچ‌چیزی درباره تأثیر متقابل ویروس آنفلوانزا با کروناویروس سندرم حاد تنفسی در بدن انسان نمی‌دانیم. آیا ابتلای همزمان خطر بیماری‌های شدید را افزایش می‌دهد یا انتشار ویروس را شدت می‌بخشد؟ موارد معدودی از ابتلای همزمان [به آنفلوانزا و کووید۱۹] از چین، در طول مرحله آغازین این پاندمی، گزارش شده است. فصل آنفلوانزا در نیمکره جنوبی تازه دارد شروع می‌شود و این اتفاق شاید سرنخ‌هایی درباره آنچه اواخر امسال در نیمکره شمالی در انتظارمان است، به ما بدهد.
بیشتر مردم در برابر کرونا آسیب‌پذیر باقی می‌مانند و اگر کووید۱۹ و اپیدمی‌های آنفلوانزا با هم تداخل کنند و تقریبا همزمان اوج بگیرند، فشار و استرس عظیم و بی‌سابقه‌ای بر بیمارستان‌ها وارد خواهد آمد. البته ممکن است شمار افرادی که به هر یک از این ویروس‌ها مبتلا می‌شوند، همزمان اوج نگیرد و همین موجب کاهش تقاضا برای تخت‌های بیمارستان‌ها شود. اگر در پاییز امسال شاهد اوج‌گیری موارد ابتلا به کووید۱۹ باشیم، تشدید استراتژی‌های محدودکننده ضروری خواهد بود. تردیدی نیست که دستوراتی که برای فاصله‌گیری اجتماعی و درخانه‌ماندن صادر می‌شود، به‌لحاظ اجتماعی و اقتصادی مخل است ولی به مدد این اقدامات می‌توانیم تقاضا برای تخت‌های بیمارستان‌ها را کاهش دهیم و از افراد آسیب‌پذیر محافظت کنیم. علاوه‌براین، این تمهیدات موجب کاهش انتقال سایر ویروس‌های تنفسی، از جمله آنفلوانزا و ویروس سین‌سیشیال تنفسی (RSV) می‌شود. افزون بر این، باید تجهیزات حفاظتی شخصی پیش‌بینی‌شده برای یک فصل آنفلوانزای شدید توأم با کووید۱۹ هم کاملا تأمین و تهیه شود.
از حیث اپیدمی‌شناختی تفاوت‌های مهمی بین کووید۱۹ و آنفلوانزای فصلی وجود دارد ولی [متأسفانه] از حیث علائم هم‌پوشانی دارند. تست‌های مولکولی تشخیص کرونا برای تمام افرادی که بیماری‌های تنفسی حاد دارند، به‌ویژه در دوره‌های شیوع همزمان، حیاتی است. تست‌گیری سریع برای تشخیص نوع ویروس، کمک به مراقبت از بیماران و کمک به راه‌اندازی برنامه جامعی برای مهار کووید۱۹ (از جمله جداسازی مبتلایان و شناسایی و قرنطینه سریع افرادی که با آنها در تماس بوده‌اند) هم ضروری است. باید هر کاری که می‌توانیم انجام دهیم تا مطمئن شویم منابع لازم برای تست مشترک کووید۱۹ و آنفلوانزا در دسترس خواهد بود. این تست‌ها باید رایگان باشد؛ چون این آزمایش‌ها به دو هدف سلامت عمومی و مراقبت از بیماران انجام می‌شود.
هنوز موفق به ساختن واکسن کووید۱۹ نشده‌ایم ولی واکسن‌های مطمئن و تقریبا مؤثری برای آنفلوانزا داریم. استفاده عمومی و گسترده از آنها حالا مهم‌تر از همیشه است. ما باید مراکز بهداشت و درمان، کارفرماها و رهبران جوامع را تشویق کنیم تا مردم را به استفاده از این واکسن‌ها برانگیزند. تأثیر واکسن، بسته به فصل و زیرگروه ویروس، فرق می‌کند ولی واکسیناسیون به‌هرحال بیماران را از آنفلوانزای شدید (نیازمند بستری) و خفیف (سرپایی) محافظت می‌کند. اطلاعات غلطی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، از جمله این ادعای کذب که استفاده از واکسن آنفلوانزا خطر ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد. دانشمندان، کارکنان خدمات درمانی و مسئولان سلامت همگانی باید با ارائه اطلاعات روشن و مبتنی بر شواهد درباره اهمیت استفاده از واکسن آنفلوانزا در طول پاندمی کووید۱۹، با این ادعاهای کذب مقابله کنند.
حالا که چشم‌انداز موج بعدی کرونا در افق پدیدار شده است، باید با انجام برنامه‌ریزی‌های لازم از تحویل واکسن‌های آنفلوانزا در زمان مطلوب، در اوایل پاییز، اطمینان حاصل کنیم. اغلب مراکز واکسیناسیون محلی برای به‌حداکثررساندن شمار افراد واکسینه‌شده و تأثیر واکسیناسیون طراحی می‌شود اما امسال به رویکرد دیگری احتیاج داریم تا فاصله‌گیری اجتماعی را ادامه دهیم و خطر انتقال SARS-CoV-۲ را به حداقل برسانیم، چون بسیاری از کسانی که از واکسن آنفلوانزا استفاده می‌کنند، از حیث ابتلا به عوارض هم آنفلوانزا و هم کووید۱۹ جزء گروه‌های پرخطر هم هستند. آزمایش‌های تصادفی نشان داده که برخی واکسن‌های ارتقایافته آنفلوانزا (مثلا واکسن فعال‌نشده با دُز بالا و واکسن‌های بازترکیبی) منجر به محافظت بیشتری در افراد سالخورده، در قیاس با واکسن فعال‌نشده با دُز پایین (واکسن‌های استاندارد آنفلوانزا) می‌شود. بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفلوانزا در بیمارانی که ابتلایشان به کووید۱۹ تأیید شده معلوم نیست. هنوز مطالعات بالینی درباره اثرات استفاده از واکسن آنفلوانزا در بیماران کووید۱۹ انجام نشده است، ولی شاید احتیاط حکم کند که تزریق واکسن را به بعد از بهبودی علائم حاد کرونا در بیمار موکول کنیم.
طبق گزارش‌های رسمی، کووید۱۹ تا ششم ژوئن جان بیش از ۴۰۰ هزار نفر را در سراسر جهان گرفته است، از جمله بیش از ۱۰۹ هزار نفر در ایالات متحده. تقریبا با قطعیت می‌شود گفت شمار واقعی مرگ‌ومیرها بیش از اینهاست و ما هنوز در مرحله آغازین این پاندمی هستیم. طبق برآوردهای مراکز پیشگیری و مهار بیماری‌های ایالات متحده، در طول دهه گذشته آنفلوانزا در هر فصل جان ۱۲ تا ۶۱ هزار نفر را گرفته است. آیا در طول فصل ۲۰۲۱-۲۰۲۰ شاهد شبیخون تمام‌عیار کووید۱۹ و آنفلوانزا خواهیم بود؟ هنوز نمی‌دانیم چه در پیش است ولی باید از الان برای ماه‌های پیش‌رو آماده شویم.