همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: کنکور سراسری هر سال در ماه تیر برگزار می‌شد و با برگزاری آن، داوطلبان که ماه‌ها برای شرکت در آن تلاش کرده و درس خوانده بودند، در آزمون‌های آمادگی مختلفی شرکت می‌کردند و پس از آن به یک آرامش نسبی می‌رسیدند.
امسال اما به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور که از بهمن سال گذشته سر و کله‌اش پیدا شد و به گفته مسئولان حالا حالاها ادامه دارد و در پاییز دوباره اوج می‌رسد، کنکور سراسری با تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا در تیرماه برگزار نشد و مسئولان منتظر ماندند تا ببینند شیوع کرونا چه وضعی پیدا می‌کند تا درباره زمان برگزاری کنکور تصمیم بگیرند.
اما کووید۱۹ نه تنها در ماه‌های اخیر از تک و تا نیفتاد، بلکه قوی‌تر از قبل پیش رفت و تعداد بیشتری از مردم ایران را درگیر خود کرد. به این ترتیب تصمیم مسئولان کشور درباره برگزاری کنکور بارها دچار نوسان شد و مدام برای آن امروز و فردا کردند.
در این میان تعدادی از نمایندگان مجلس، کارشناسان حوزه آموزش، پزشکان متخصص و حتی برخی رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی همواره اصرار داشته‌اند که کنکور به تعویق بیفتد تا سلامت داوطلبان در روزهای برگزاری آزمون به خطر نیفتد.
مخالفان برگزاری کنکور معتقدند حتی اگر تمام پروتکل‌های بهداشتی در روز برگزاری آزمون رعایت شود، داوطلبان نمی توانند ۴ ساعت مداوم و بی‌وقفه ماسک‌ها را روی صورت خود تحمل کنند و همین احتمال ابتلا به کرونا را بالا خواهد برد.
-
از موج مخالفت‌ها تا انتقاد از مافیای کنکور
مخالفت‌ها به جایی رسید که برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی یک بار دیگر از «مافیای کنکور» پرده برداشتند و عنوان کردند که اگر کنکور سراسری در سال‌های پیش حذف شده بود و دست مافیا از این حوزه کوتاه شده بود، حالا دغدغه‌ای به نام «کنکور» در کشور وجود نداشت و داوطلبان نیز که حالا دهه‌هشتادی‌ها هستند، تا این حد دچار اضطراب و دلشوره ناشی از تعویق آزمون نمی‌شدند.
نمایندگان مجلس از جدی‌ترین و سرسخت‌ترین مخالفان برگزاری کنکور در تابستان امسال بوده‌اند. با زیر بار نرفتن وزارت علوم و سازمان سنجش درباره تعویق کنکور، برخی نمایندگان مجلس اواخر ماه گذشته دست به کار شدند و وزیر علوم را تهدید به استیضاح کردند. آنها هشدار دادند «در صورت عدم تمکین وزارت علوم درباره تعویق کنکور، در درجه اول طرح دوفوریتی تعویق کنکور را در مجلس مطرح خواهیم کرد و اگر باز هم عمل نکنند، از ابزارهای قانونی همچون سوال از وزیر و استیضاح وی استفاده می‌کنیم.»
استدلال نمایندگان مخالف این بود که در شرایط شیوع کرونا به صلاح نیست که آزمون‌ها برگزار شوند. چراکه جان داوطلبان و خانواده‌های آنان به خطر می‌افتد. اما طرح دوفوریتی تعویق کنکور معلق شد و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس اعلام کرد: «موضوع تعویق را از طریق ستاد ملی کرونا پیگیر خواهد شد.»
قالیباف اما در جلسه علنی یکشنبه ۱۲مرداد مجلس گفت: «نگران رعایت نشدن پروتکل‌های دقیق بهداشتی در کنکور سراسری هستیم. به نظر می‌رسد تعویق زمان کنکور تا گذشتن از دوران پیک کرونا و خنک‌تر شدن هوا که امکان استفاده از ماسک به مدت چند ساعت را میسر کند، ضروری باشد. سلامت دانش‌آموزان عزیز ما خط قرمز مجلس است و کمیسیون‌های بهداشت و آموزش مجلس وظیفه دارند تا اطمینان از رعایت بهترین تصمیم در این خصوص، مطالبات مردم را از مسئولان ذی‌ربط پیگیری کنند.»
-
راهکار برخی نمایندگان مجلس برای برگزاری بی‌دردسر کنکور
در این میان برخی از نمایندگان پیشنهاد دادند تا با راهکارهایی همچون کاهش تعداد داوطلبان در روز آزمون و افزایش روزهای برگزاری آزمون، شاید هم بتوان بحران کرونا را کنترل کرد و هم از لغو یا تعویق کنکور جلوگیری کرد.
یکی از این نمایندگان «جلیل میرمحمدی»، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس بود که دیروز در گفتگو با رسانه‌ها عنوان کرد: «اگر کنکور سراسری در تیرماه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار می‌شد، شرایط بسیار بهتر از این روزها بود. حالا که زمان برگزاری آزمون به اواخر مرداد موکول شده است، تعویق یک یا دو ماهه مشکلی را حل نمی‌کند. چون چشم‌انداز مثبتی پیش روی ما وجود ندارد که طبق آن بگوییم در چند ماه آینده وضعیت شیوع کرونا کمتر خواهد شد. طبق نظر برخی کارشناسان بهداشتی، اوضاع در پاییز نیز به دلیل سردی هوا و بیماری آنفلوآنزا می‌تواند بدتر هم شود.»
میرمحمدی پیشنهاد داد: «می‌توان قبل از برگزاری آزمون مهلتی را تعیین و اعلام کرد داوطلبان چنین رشته‌هایی می‌توانند براساس معدل تحصیلی خود وارد دانشگاه شوند. با این کار تعداد قابل توجهی از متقاضیان شرکت در کنکور کاهش پیدا می‌کند. تنها چند رشته در حوزه‌های علوم پزشکی، علوم انسانی و ریاضی فیزیک برای کنکور سراسری باقی می‌ماند که از آنها می‌توان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آزمون گرفت و در عین حال تعداد شرکت‌کنندگان را در کنکور کم کرد.»
از سوی دیگر، دکتر مینو محرز، عضو ستاد ملی کرونا در خصوص برگزاری کنکورهای سراسری گفت: به عنوان یک متخصص عفونی در حال حاضر که اوج بیماری کرونا در بسیاری از استان‌ها به ویژه تهران وجود دارد و با توجه به تغییر ماهیت بیماری کووید۱۹ و جهشی که پیدا کرده و قدرت سرایت آن افزایش چشمگیری یافته است، باید اعلام کنم که از هر گونه تجمع باید جلوگیری شود.
وی افزود: کنکور حدود دو ساعت زمان می برد و افراد در محیطی بسته باید بنشینند این در حالیست که اعلام می شود در محیط های بسته حتی با استفاده از ماسک امکان سرایت بیماری وجود دارد. قطعا در چنین شرایطی اگر نمی شود کنکور را به عقب بیندازند جای طرح این پرسش وجود دارد که آیا سالن های کافی دارند که با رعایت فاصله فیزیکی و تهویه مناسب بتوان این آزمون را برگزار کرد؟ اما در چنین شرایطی هم خیلی ریسک است
با اوج گرفتن مخالفت‌ها در برابر اصرار سازمان سنجش آموزش کشور و ستاد ملی مقابله با کرونا برای برگزاری کنکور، موافقان برگزاری کنکور اعلام کردند: «اگر امسال کنکور برگزار نشود، داوطلبان امسال رقیب داوطلبان سال آینده خواهند شد و شانس قبولی هر داوطلب در سال آینده نصف خواهد شد.»
در این میان وزارت بهداشت نیز تاکید کرد که تعویق کنکور شدنی نیست و اگر حالا برگزار نشود، در فصل پاییز به دلیل اوج گرفتن این ویروس و نیز همزمانی آن با ویروس آنفلوآنزا دیگر قابل برگزاری نخواهد بود و این ممکن است داوطلبان را یک سال عقب بیندازد و دانشگاه‌ها را نیز دچار مشکلات فراوانی کند.
ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت در این خصوص به رسانه‌ها گفت: «واکسن کرونا تا یک سال آینده در دسترس نیست. درضمن ممکن است در شهریور و پاییز امسال وضعیت کرونا بدتر از الان باشد. بنابراین امکان به تعویق انداختن کنکور وجود ندارد.»
حریرچی گفت: «جمعیت کل داوطلبان کنکور در کشور به اندازه جمعیت یک روز جمعیت حاضر در ساحل مازندران و گیلان نیست. بچه‌ها می‌خواهند کنکورشان را بدهند و اعصابشان خراب است. نگذاریم بیشتر از این اذیت شوند»
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز درباره لغو کنکور به دلیل شیوع کرونا گفت: «اگر کنکور به تعویق بیفتد، خطرات بیشتری تهدیدمان می کند. چون این ویروس اصلا قابل پیش‌بینی نیست. اگر کنکور را به پاییز موکول کنیم، آنفلوآنزا هم به کرونا اضافه خواهد شد و مشکل را دوچندان خواهد کرد.»
سیما لاری، سخنگوی وزارت بهداشت نیز روز ۸ مرداد در خصوص برگزار کنکور از کشورهایی مثل چین و ترکیه مثال زد و گفت: کنکور در کشورهای دیگر مثل ترکیه و چین هم برگزار شده است. از طرفی داوطلبان کنکور هم در وضعیت روحی و روانی خاصی هستند و طبق نظرسنجی سازمان سنجش، ۹۵ درصد از آنها دوست دارند کنکور زودتر برگزار شود. ما باید بین بحث سلامت جسم و سلامت روان یک تعادلی برگزار کنیم. ضمن این که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توان کنکور را به صورت امن برگزار کرد.»
دکتر علی اکبر حق‌دوست، معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز در گفتگویی با تاکید بر اینکه کنکور برگزار می شود و نباید در این زمینه تردید ایجاد کنیم، اظهارکرد: «برگزاری کنکور سراسری سال ۹۹ تا این لحظه حتمی است و فکر می‌کنم این جمله باید قوی، محکم و یکپارچه به جامعه اعلام شود که کنکور برگزار می‌شود.»
روز ۱۲ مرداد نیز سعید نمکی، وزیر بهداشت که در نشست ویژه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس حضور یافته بود، در این رابطه گفت: «با وجود احتمال سخت بودن شرایط فصل پاییز، یا نباید کنکور سراسری را برگزار کنیم یا به تعویق انداختن آن به امید روزهای بهتر، کار درستی نیست.»
نمکی ادامه داد: «یکی از نمایندگان گفته که آیا وزارت بهداشت برگزاری کنکور سراسری امسال را تضمین می کند؟ خیر. برای هیچ‌کدام از آزمون‌ها نمی‌توانیم تضمین کنیم که پروتکل‌ها کاملا رعایت شود. هیچکس هم نمی‌تواند تضمین کند کوچک‌ترین عارضه‌ای اتفاق نمی‌افتد. اما می‌توانیم حداکثر نظارت را داشته باشیم. اگر مجلس و ستاد ملی مقابله با کرونا، تصمیم برگزاری کنکور سراسری داشته باشند، آمادگی نظارت بیشتر بر اجرای پروتکل‌ها را داریم اما این بدان معنی نیست که کوچک‌ترین عارضه‌ای اتفاق نیفتد.»
وزیر بهداشت این را هم گفت که «در مورد برگزاری کنکور سراسری، مردد هستم و هیچ وقت هم اینقدر محکم نگفته‌ام. به عنوان متولی سلامت کشور اگر در آخرین لحظات احساس کنم که سلامت داوطلبان به خطر می‌افتد، ایستادگی می‌کنم و تصمیمم را صریح اعلام می‌کنم.»
موج مخالفت نمایندگان مجلس و دیگران در برابر برگزاری کنکور، واکنش تند و دلخوری رئیس سازمان سنجش کشور را نیز در پی داشته و ابراهیم خدایی طی روزهای اخیر مدام در گفتگو با رسانه‌ها واکنش نشان داده است.
وی در یکی از مصاحبه‌ها گفت: «من هم خودم نگرانم. اما باید مسائل مختلفی را نظر بگیریم. تعویق آزمون باعث استرس بیشتر داوطلبان و به هم خوردن برنامه‌ریزی آنها می‌شود. درضمن اگر یک سال ورودی به دانشگاه نداشته باشیم، وضعیت علمی کشور با گسست علمی مواجه می‌شود و در سال‌های آینده باعث کاهش رشد علمی کشور می‌شود. همچنین در یک سری رشته‌ها و دانشگاه‌ها که پذیرش براساس نیاز کشور به نیروهای متخصص است، با کمبود نیروی متخصص روبه‌رو می‌شویم.
خدایی گفت: «عدم برگزاری و پذیرش برای سال جاری لزوما با توجه به زیرساخت‌های دانشگاه‌ها به معنی دوبرابر شدن ظرفیت پذیرش در سال آینده نخواهد بود و افزایش ممکن است جزئی و در حد ۱۰ درصد باشد که باعث لطمه شدید به داوطلبان سال جاری شود و شانس ورود برای این افراد به شدت کاهش پیدا کند که مصداق ظلم و تضییع حقوق این داوطلبان است.»
رئیس سازمان سنجش کشور در اظهارنظر دیگری عنوان کرد: «الان گروه‌هایی در تلگرام و اینستاگرام شکل گرفته که به صورت برنامه‌ریزی‌شده همه شماره‌های تلفن مسئولان و نمایندگان مجلس را در گروه‌ها گذاشته‌اند و به افراد و گروه‌ها می‌گویند هر فرد هرروز به تعدادی از نماینده‌ها باید پیامک بفرستد و اکثر این پیامک‌ها تیپ هم هستند و جالب‌تر اینکه همان گروهی که سال گذشته دنبال تعویق کنکور به علت سیل بوده، امسال پرچمدار تعویق کنکور به علت شیوع کرونا است.»
خدایی گفت: «متاسفانه در حال حاضر کنکور از حالت علمی به حالت سیاسی تبدیل شده است. برخی علاقه دارند که فقط اظهارنظر کنند و برخی هم می‌خواهند فالوئر جمع کنند.»
این مسئول تاکید کرد: «همه پروتکل‌ها و زمان‌بندی‌های برگزاری کنکورها و آزمون‌های کشوری مصوب ستاد ملی مبارزه با کرونا است. این شیوه‌نامه‌هایی که برای کنکور تدوین شده کار مشترک وزارت بهداشت، وزارت علوم و سازمان سنجش بوده است. بنابراین ما سعی داریم که حداکثر پروتکل‌ها را انجام دهیم.»
خدایی گفت: «ظرفیت دانشگاه‌ها محدود است همچنین ما نمی‌توانیم به داوطلبی که یک سال زحمت کشیده و درس خوانده بگوییم امسال کنکور ندهید، سال دیگر کنکور برگزار خواهد شد. به این ترتیب حق داوطلبان تضییع می‌شود.»
رئیس سازمان سنجش کشور روز ۱۱ مرداد نیز در مصاحبه‌ای گفت: «حذف کنکور در ۱۰ روزِ باقیمانده به آزمون ممکن نیست. وگرنه خودمان هم مایلیم که داوطلبان بدون کنکور وارد دانشگاه شوند. اما فعلا چنین موضوعی اجرایی نیست.»
در حالی که فشارها روی دولت برای برگزار نشدن کنکور شدت یافته بود، سرانجام عصر دیروز ۱۳ مرداد نشستی با موضوع «برگزاری آزمون‌های کنکور سراسری و کارشناسی ارشد» با حضور وزیر بهداشت، وزیر علوم، رئیس سازمان سنجش کشور و تعدادی از نمایندگان مجلس برگزار و درباره سرنوشت کنکور تصمیم‌گیری نهایی شد.
در این جلسه بعد از بحث و تبادل‌نظر طولانی اعضای این نشست قرار شد آزمون‌های کنکور سراسری و کارشناسی ارشد در موعد مقرر و با رعایت پروتکل‌های سختگیرانه بهداشتی برگزار شود.
نمکی، وزیر بهداشت درباره خروجی این جلسه توضیح داد: حاصل این گفت‌وگو و بحث چند ساعته این شد که کمیته‌ای با حضور روسای کمیسیون‌ها تشکیل شود و در کنار همکاران من در وزارت بهداشت و وزارت علوم و تحقیقات و سازمان سنجش پروتکل‌ها مرور شوند و پروتکل‌ها با سختگیری بیشتری نسبت به آزمون دکتری تدوین شوند.
وزیر بهداشت گفت: در سه مرحله نقل و انتقال داوطلبن به داخل حوزه امتحانی، ورود و خروج با سختگیری انجام شودف در مناطق مختلف پروتکل‌ها تغییر کند. قرار شد فاصله‌گذاری ۲ متری رعایت شود، ماسک برای داوطلبان تامین شود و تنها از ۲۰ درصد فضای مکان‌های برگزاری آزمون استفاده شود.
وی ادامه داد: همچنین مقرر شد ناظرینی با اشتراک سازمان بسیج و سازمان‌های مردم نهاد بر برگزاری کنکور نظارت داشته باشند. نهایتا تصمیم به برگزاری کنکور در تاریخ مقرر ۳۱ مرداد گرفته شد تا داوطلبان از اضطراب خارج شوند. نظارت‌های قوی بر اجرای پروتکل‌ها خواهیم داشت تا حتی یک نفر هم به کرونا مبتلا نشود. مقرر شد بازنگری درخصوص کنکور سراسری صورت گیرد و رشته‌هایی که داوطلبین کمتری دارد تلاش می‌شود تا بار آنها را تا روز کنکور از دوش تعداد شرکت‌کننده‌ها کم کنیم.
نمکی گفت: در رابطه با احتمال حذف کنکور در سال‌های آتی قرار شد تصمیم منطقی صورت گیرد و به آن موضوع نیز پرداخته شود و امیدواریم همانطور که در کشور تصمیمات بزرگی گرفتیم، کنکور هم به بهترین نحو ممکن برگزار شود.
منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس هم درباره جلسه دیروز گفت: پس از مأموریتی که رئیس مجلس به کمیسیون آموزش محول کرد این کمیسیون جلسه فوق‌العاده‌ای را روز گذشته برگزار کرد که در این جلسه، نمایندگان راضی به برگزاری کنکور با شرایطی که کنکور دکتری برگزار شد، نبودند و بر همین مبنا امروز نشستی در وزارت بهداشت با حضور وزرای بهداشت و علوم، رؤسای کمیسیون‌های بهداشت و آموزش مجلس و جمعی از نمایندگان مجلس در وزارت بهداشت برگزار شد.
وی ادامه داد: در این جلسه مقرر شد علاوه بر عدم تعویق زمان برگزاری کنکور سراسری هر حوزه تنها ۲۰ درصد از ظرفیت پذیرای داوطلبان باشد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه بر اساس تأکید رئیس مجلس، بزرگترین دغدغه ما سلامت داوطلبان است، افزود: حاصل این گفت‌وگو و جلسات چند روز اخیر این شد که سازمان سنجش، پروتکل‌ها را با سختگیری بیشتری نسبت به آزمون دکتری پیاده‌سازی کند.
***
باید دید آیا با جلسه دیروز وزرای بهداشت و علوم و نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس، پرونده کنکور پرماجرای سال ۹۹ واقعا مختومه شده و آیا برگزاری آن، آن‌گونه که مسئولان انتظار دارند، محقق خواهد شد؟ در این میان تامین سلامت داوطلبان اولویت اول همه مسئولان است و مسئولان باید ثابت کنند که آیا می‌توان در مواقع خطیر و بحرانی روی آنها حساب و به آنها اعتماد کرد؟