به کزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، به انفجار اتمی می‌ماند و شبیه حادثه هیروشیما و ناکازاکی ژاپن بود؛ اما آن‌طورکه مقامات لبنانی می‌گویند، این انفجار ناشی از یک محموله ماده «نیترات‌آمونیوم» بوده که وزن آن دوهزارو ۷۵۰ تن تخمین زده می‌شود و بدون انجام اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی به مدت شش سال در انبار نگهداری می‌شده است. انفجار مهیب روز سه‌شنبه برای بسیاری از لبنانی‌ها خاطرات تلخ سال‌های جنگ داخلی در این کشور را زنده کرد؛ خاطرات روزهایی که بمب‌گذاری خودروها و جنگ‌های خیابانی در کنار حملات هوایی اسرائیل، روزگار دشواری را برای عروس خاورمیانه رقم می‌زد. از همان دقایق اولیه انفجار گمانه‌زنی‌های سیاسی مبنی بر حمله یا انجام اقدامی خرابکارانه آغاز شد؛ اولین شایعه منتشرشده آن بود که اسرائیل انبار مهمات حزب‌الله را در بندرگاه بیروت با موشک هدف قرار داده است.
تصاویر آخرالزمانی از بیروت؛ لحظاتی پس از انفجار | شهری که خاکستر شد
تخریب نیمی از بیروت ؛ ۱۰۰ کشته و ۴۰۰۰ مجروح | جزئیات جدید علت انفجار مهیب بیروت
خشم مردم نسبت به طبقه حاکم لبنان: نامه‌های افشاشده اهمال دولتی را نشان می‌دهد
اندوه لبنان ؛ بیروت اینگونه خاکستر شد
درحالی‌که این خبر به‌سرعت در تمامی رسانه‌های جهان عرب پخش شد، هیچ‌یک از رسانه‌های اسرائیلی خبری مبنی بر تأیید چنین حمله‌ای را منتشر نکردند. انتشار گسترده چنین اخباری، مقامات اسرائیلی را تنها دقایقی پس از انفجار بر آن داشت تا هرگونه دخالت این رژیم را در این حادثه مرگ‌بار تکذیب کنند. این در حالی است که به‌دلیل درگیری‌های اخیر بین اسرائیل و حزب‌الله، لبنانی‌ها نگران این بودند که یک بار دیگر زنگ جنگ در این کشور به صدا دربیاید.
به گفته «عباس ابراهیم»، یکی از مقام‌های امنیتی لبنان، انفجار در محل دپوی مواد منفجره توقیف‌شده رخ داده است. به گفته او، این مواد در سال‌های گذشته توقیف و در این محل انبار شده بود. «حسان دیاب»، نخست‌وزیر لبنان و «میشل عون» که به‌شدت از این حادثه خشمگین هستند، در نخستین واکنش اعلام کردند مسببان این انفجار حساب پس خواهند داد. دیاب که در تلویزیون دولتی لبنان سخن می‌گفت، تأکید کرد: «آنها [عاملان انفجار] هزینه این فاجعه را خواهند پرداخت». این سخنان باعث شد گمانه‌زنی‌ها درباره خرابکاری عمدی تقویت شود و عده‌ای به این باور برسند که انفجار عصر روز سه‌شنبه بیروت، تنها یک حادثه تلخ نبوده است.
در این میان واکنش ابتدایی «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، مورد انتقاد بسیاری از تحلیلگران قرار گرفت. او گفت: «با تعدادی از ژنرال‌ها صحبت کردم و آنها به من گفتند اینگونه به نظر می‌رسد که انفجار بیروت ناشی از یک بمب بوده و این انفجار مانند یک حمله به نظر می‌رسد». اما گروه امنیتی در دولت آمریکا پس از بررسی جوانب مختلف ماجرا به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که اطلاعات موجود با استدلال ترامپ مغایر است.
نیترات‌آمونیوم چیست؟
آن‌طورکه مقامات لبنانی تأکید می‌کنند، این حادثه فقط یک بی‌مبالاتی بوده که مسئولان بندر بارها درباره ناامن‌بودن محل نگهداری این مواد هشدار داده بودند. به گفته آنان، این نیترات‌آمونیوم از یک کشتی که در سال ۲۰۱۳ میلادی در بندر بیروت مستقر شده، تخلیه و سپس در یکی از انبارها ذخیره شده است.
نیترات‌آمونیوم ماده‌ای قابل اشتعال در شرایط خاص است و یکی از مواد مورد استفاده در بمب‌گذاری در اوکلاهما در سال ۱۹۹۵ بوده که منجر به کشته‌شدن ۱۶۸ نفر شده بود. در سال ۲۰۱۳ نیز یک انفجار در یک کارخانه کود در غرب تگزاس رخ داد که بر اثر آن ۱۴ نفر کشته و حدود ۲۰۰ نفر زخمی شدند و پس از آن محققان دریافتند که این انفجار ناشی از نیترات‌آمونیوم بوده است.
هیروشیمای بیروت: چطور نیترات آمونیوم چنین انفجار عظیمی ایجاد می‌کند؟
نیترات آمونیوم؛ آشنایی با سوخت جهنمی انفجار بندر بیروت
لحظه انفجار مهیب بیروت را از ۷ زاویه ببینید
خسارت غیرقابل‌تصور
گستره این انفجار از میدان شهدا در مرکز شهر بیروت تا ضاحیه در حومه شیعه‌نشین جنوب بیروت را دربر می‌گیرد. آن‌طور که گفته می‌شود، تمامی گروه‌های مخالف و موافق سیاسی لبنان در این گستره حضور دارند. به گفته استاندار بیروت، میزان خسارت‌های واردشده حدود سه تا پنج میلیارد دلار و چه‌بسا بیشتر است و حدود ۳۰۰ هزار نفر نیز آواره شده‌اند. به گفته او، «ابعاد این فاجعه به‌حدی بزرگ است که نصف شهر ویران شده و هزاران نفر نمی‌توانند دو تا سه ماه دیگر به منازلشان بازگردند». طبق گزارش‌های منتشرشده تاکنون بیش از صد نفر در این حادثه کشته شده‌اند و تعداد مجروحان نیز بیش از چهار هزار نفر عنوان شده است؛ اما نگران‌کننده‌تر از این آمار، افرادی هستند که پس از حادثه روز گذشته مفقود شده‌اند.
تصاویر | بازدید میشل عون از محل انفجار بیروت
جرئیات بازداشت خانگی مسئولان بندر بیروت
اعلان نتیجه دادگاه حریری
این انفجار دقیقا در زمانی روی داد که لبنان با عظیم‌ترین بحران اقتصادی خود دست‌وپنجه نرم می‌کند و امیدی چندان برای بهبود شرایط این کشور وجود ندارد. لبنانی‌ها که در چند ماه گذشته با اعتراضات پیاپی توانستند دولت بیروت را تغییر دهند، اکنون بر این باور هستند که حسان دیاب نمی‌تواند با غلبه بر نزاع‌های داخلی، راه‌حلی برای بحران کنونی بیابد. در حقیقت اقتصاد لبنان به‌شدت به کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی وابسته است و این در حالی است که به‌دلیل همین اختلافات داخلی، بیروت نتوانست از صندوق بین‌المللی پول وام بگیرد. کشورهای علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در لبنان، کمک به اقتصاد آن را به اصلاحات ساختاری مشروط کرده‌اند و پس از چند دور مذاکره با مقام‌های دولت لبنان به این نتیجه رسیده‌اند که دولت تحت رهبری دیاب توان اصلاحات ساختاری را ندارد. حال در چنین شرایطی این انفجار و هزینه چند میلیارد دلاری آن سرنوشت دولت دیاب را تاریک‌تر از گذشته کرده است. در کنار این بحران اقتصادی، اعلام نتیجه دادگاه ترور «رفیق حریری»، نخست‌وزیر لبنان در سال ۲۰۰۵ میلادی، بر نگرانی‌ها افزوده است.
برخی بر این باورند که نتیجه این دادگاه که قرار است فردا به‌طور رسمی و با حضور «سعد حریری»، نخست‌وزیر سابق این کشور اعلام شود، باعث تشدیدشدن نزاع‌های داخلی می‌شود. انفجار بندر بیروت شاید حاصل اقدامی خرابکارانه نبوده است، اما بدون شک مشکلات را در این کشور بلازده دوچندان می‌کند. رأی دادگاه حریری می‌تواند نزاع‌های فرقه‌ای را افزایش دهد و پایه‌های دولت حسان دیاب را سست‌تر از قبل کند. دولتی که پس از مدت‌ها تنش سیاسی تشکیل شد، اکنون برای حل مشکلات اقتصادی‌اش بیشتر نیازمند همدلی و آشتی سیاسی است تا تشدید بحران‌های داخلی. به گفته تحلیلگران منطقه‌ای، بهترین نسخه برای بازگشت آرامش و ثبات به لبنان، آن است که دولت بیروت و گروه‌های متعدد سیاسی این کشور از وابستگی خود به بازیگران منطقه‌ای بکاهند و برای اجرای برنامه‌ای جامع در کنار حسان دیاب قرار بگیرند؛ اتفاقی که اکنون احتمال وقوع آن بسیار کم‌رنگ‌تر از گذشته شده است.
سعد حریری دولت لبنان را مسئول دانست | درگیری مخالفان و موافقان حریری در اوج بحران
واکنش مقام‌های آمریکایی به ادعای ترامپ درباره علت انفجار بیروت
انفجارهای لبنان از سال ۲۰۰۵ میلادی
لبنان سرزمین ترورهای سیاسی است؛ اما شاید برای اکثر لبنانی‌ها تا پیش از انفجار عصر سه‌شنبه، ترور «رفیق حریری»، نخست‌وزیر سابق این کشور در چهاردهم فوریه سال ۲۰۰۵ میلادی، تلخ‌ترین رویدادی بوده که تاریخ این کشور را نیز تغییر داده است. از آن زمان تاکنون لبنانی‌ها بارها شاهد انفجارهای متعددی بوده‌اند که به بررسی اجمالی مهم‌ترین آنها پرداخته‌ایم:
۲۴ ژانویه ۲۰۱۸: انفجار بمبی در شهر سیدون منجر به مجروح‌شدن یکی از اعضای گروه حماس شد. این بمب زمانی منفجر شد که او قصد داشت درِ اتومبیل خود را باز کند.
۱۲ ژوئن ۲۰۱۶: به گزارش وزارت کشور لبنان، بمبی خارج از دفتر مرکزی بلوم‌بانک لبنان منفجر شد که خسارات فراوانی را به این مرکز وارد کرد؛ اما تلفات انسانی در پی نداشت.
۱۲ نوامبر ۲۰۱۵: وقوع دو انفجار انتحاری توسط داعش در یک منطقه مسکونی شلوغ در حومه جنوبی بیروت، در محله‌ای که حزب‌الله لبنان کنترل آن را در اختیار داشت، باعث کشته‌شدن ۴۳ لبنانی و مجروح‌شدن ۲۴۰ نفر شد.
دوم ژانویه ۲۰۱۴: با انفجار خودروی بمب‌گذاری‌شده در جنوب بیروت، پنج نفر از اعضای گروه حزب‌الله لبنان کشته شدند. این انفجار آخرین مورد از سری حملات مرگ‌بار بوده که اهداف شیعی یا سنی لبنان را هدف می‌گرفت.
۲۴ ژوئن ۲۰۱۴: یک افسر امنیتی پس از انفجار بمب انتحاری در نزدیکی پاسگاه ارتش لبنان در بیروت جان باخت.
۲۷ دسامبر ۲۰۱۳: محمد چاته، یکی از وزرای لبنانی که در انفجار مهیبی کشته شد.
۱۹ نوامبر ۲۰۱۳: دو انفجار انتحاری ساختمان سفارت ایران در لبنان را لرزاند که در این انفجار حداقل ۲۳ نفر ازجمله یکی از اعضای سفارت ایران کشته شدند.
۱۵ آگوست ۲۰۱۳: بر اثر انفجار بمبی در اتومبیل پارک‌شده در نزدیکی یکی از پایگاه حزب‌الله در محله داهیا در جنوب بیروت، دست‌کم ۲۰ نفر کشته و بیش از ۲۱۲ نفر دیگر زخمی شدند.
۱۹ اکتبر ۲۰۱۲: یکی از مقامات عالی لبنان که در تحقیقات ترور رفیق حریری نقش فعالی داشت، بر اثر انفجار بمبی کشته شد.
۲۵ ژانویه ۲۰۰۸ : انفجار اتومبیلی در محله مسیحی‌های لبنان باعث مرگ یک افسر اطلاعاتی شد که در تحقیقات ترور رفیق حریری با پلیس این کشور همکاری می‌کرد.
۱۳ ژوئن ۲۰۰۷: یکی از نمایندگان پارلمان لبنان به‌همراه پنج نفر دیگر بر اثر انفجار بمبی در باشگاهی واقع در ساحل بیروت کشته شدند.