به گزارش همشهری آنلاین به نقل از آسوشیتدپرس، مسکو برنده شدن در مسابقه واکسن کرونا را مانند پیروزی در فرستادن نخستین ماهواره به مدار زمین در سال ۱۹۵۷ در دوران اتحاد شوروی می‌بیند.
اما واکسن تجربی کووید-۱۹ روسیه تازه کمتر از دو ماه است که به شمار معدودی از افراد تزریق شده است و هنوز هیچ شاهد علمی منتشرشده‌ای از نتایج آن در دست نیست.
کیریل دیمیتریف، رئیس «بنیاد سرمایه‌گذاری مستقیم» روسیه که اعتبار مالی برای ساختن این واکسن بوسیله «انستیتوی پژوهشی گامالایا» در مسکو را تامین می‌کند، با وجود اینکه هنوز دانشمندان کارآزمایی بالینی مرحله سوم (مرحله نهایی آزمایش واکسن) را به پان نرسانده‌اند، گفت این واکسن ممکن است در طول چند روز آینده مجوز بگیرد. کارآزمایی مرحله سوم معمولا شامل آزمایش واکسن بر روی ده‌ها هزار نفر است و تنها راهی برای ثابت کردن بی‌خطر بودن و موثر بودن یک واکسن تجربی است.
میخائیل موراشکو، وزیر بهداشت روسیه گفت «افراد در معرض خطر» مانند کارکنان پزشکی ممکن است در همین ماه واکسینه شوند.
اما او روشن نکرد که آیا این واکسیناسیون بخشی از آزمایش مرحله سوم است یا نه. مقامات روسی می‌گویند پس از «تایید مشروط» واکسن بررسی مرحله سوم تکمیل خواهد شد.
تاتیانا گولیکووا، معاون نخست‌وزیر روسیه وعد داد که «تولید صنعتی» واکسن در شهریور آغاز شود و موراشکو گفت واکسیناسیون جمعی ممکن است در ابتدای مهر شروع شود.
- نگرانی‌ها درباره «مسیر سریع»
لاورنس گوستین، کارشناس حقوق بهداشت عمومی جهانی در دانشگاه جرج‌تاون در آمریکا در واکنش به این اخبار گفت: «من نگرانم که روسیه دارد راه را میانبر می‌زند و در نتیجه ممکن است واکسنی به کار گرفته شود که نه تنها موثر نیست، بلکه خطرناک هم هست. شیوه علمی به این ترتیب نیست...اول کارآزمایی‌ها باید تکمیل شوند. رعایت این شرط واقعا مهم است.»
دکتر آنتونی فاوچی، متخصص ارشد بیماری‌های عفونی آمریکا نیز هفته پیش رویکرد «مسیر سریع» را زیر سوال برد و گفتک «امیدوارم چینی‌ها و روس‌ها پیش از تجویز به واکسن به هر کسی آزمایش‌های لازم را انجام دهند. این ادعا که که واکسن ماده توزیع است پیش از اینکه آزمایش‌ها تکمیل شده باشد، در بهترین حالت دردسرساز است.»
جنگ واکسن میان روسیه و غرب به خصوص از هنگامی بالا گرفت که آمریکا، بریتانیا و کانادا ماه پیش روسیه را به به استفاده از هکرها برای دزدیدن نتایج پژوهش‌های واکسن در آزمایشگاه‌های غربی کردند.
ارائه نخستین واکسن کرونا برای کرملین به موضوع اعتبار ملی بدل شده است، تا بتواند تصویر روسیه را به عنوان یک قدرت جهانی که توانایی رقابت با آمریکا و چین را دارد، تثبیت کند.
ولادیمیر پوتین در فروردین ماه به مقامات دولتی دستور داد زمان کارآزمایی‌های بالینی برای انواعی از داروها از جمله واکسن‌های بالقوه برای کروناویروس را کاهش دهند.
«انجمن سازمان‌های کارآزمایی بالینی روسیه» می‌گوید این دستور «هدفی دست‌نیافتنی» برای دانشمندان تعیین کرده است و در نتیجه آنها «وارد مسابقه دیوانه‌واری برای خوشایند افراد صاحب قدرت کرده است.»
این انجمن در اواخر اردیبهشت هنگامی ابراز نگرانی کرد که پروفسور آلکساندر گینتسبورگ، رئیس انستیتو گامالایا گفت که او پژوهشگران دیگر واکسن را روی خودشان آزمایش کرده‌اند.
مراحل بعدی آزمایش این واکسن که گروهی از سربازان ارتش هم در آن شرکت داده شده بودند، نگرانی درباره اجبار کردن این سربازان به وارد شدن به بررسی واکسن را برانگیخته است.
- هنوز داده‌های علمی منتشر نشده است
سازمان جهانی بهداشت می‌گود همه واکسن‌های بالقوه باید همه مراحل آزمایشی را بگذرانند تا اجازه استفاده عمومی به آنها داده شود.
کریستین لیندمه‌یر، سخنگوی این سازمان نیز با اشاره به اینکه شیوه‌های معین‌شده و اصول راهنمایی در این باره وجود دارد که باید رعایت شود، گفت:«بین یافتن شواهدی درباره اینکه یک واکسن موثر است و گذراندن همه مراحل آزمایشی واکسن تفاوتی بزرگ وجود دارد.»
روسیه هنوز داده‌های علمی درباره نخستین مرحله کارآزمایی بالینی این واکسن را منتشر نکرده است. سازمان جهانی بهداشت هنوز واکسن انستیتو گامالیا را در «کارآزمایی مرحله اول» ثبت کرده است.
واکسن انستیتو گامالیا از یک آدنوویروس – یک ویروس عامل سرماخوردگی- استفاده می‌کند که طوری تغییر داده شده است که ژن‌های پروتئین «گل‌میخی» سطح کروناویروس را به بدن منتقل کند و دستگاه ایمنی را به واکنش وادارند تا در هنگامی که عفونت واقعی کووید-۱۹ رخ می‌دهد، آماده مبارزه با آن باشد.
واکسن شرکت چینی کان‌ساینو بایولوجیکز و واکسنی که با همکاری دانشگاه آکسفورد و شرکت آسترا-زنکا ساخته می‌شوند، نیز از همین روش استفاده می‌کنند.
مقامات روسیه می‌گویند کشورهایی از جمله برزیل و هند برای استفاده از این واکسن ابراز علاقه کرده‌اند.