به گزارش همشهری آنلاین به نقل از شرق، عفو محکومان امنیتی از اقدامات سیدابراهیم رئیسی از زمان قرارگرفتن بر مسند ریاست دستگاه عدلیه است. عفو زندانیان در مقاطع مختلفی ازجمله در اعیاد مهم دینی اتفاق می‌افتد که در گذشته زندانیان امنیتی جزء محرومان این عیدانه‌های دستگاه قضا بودند اما در چند مورد از این عفوها محکومان سیاسی و امنیتی نیز این‌گونه به آغوش خانواده بازگشته‌اند.
در آخرین عفو زندانیان که به مناسبت اعیاد قربان و غدیر اجرا شده است نیز به گفته سخنگوی قوه قضائیه محکومان امنیتی به‌خصوص محکومان پرونده محیط زیست هم مشمول بخشش خواهند شد.
اسماعیلی در ارتباط با تقاضای برخی در ارتباط با مورد عفو قرارگرفتن محکومان محیط‌زیستی به مناسبت عید غدیر، یادآور شد: این امکان برای همه مجرمان و محکومان است و بستگی به نحوه رفتار محکومان در حبس دارد. در عفو گذشته یک نفر از آنها مورد عفو قرار گرفت و در دوره‌های گذشته محکومان امنیتی کمتر مورد توجه قرار می‌گرفتند و معمولا برای آنها پیشنهاد عفو نمی‌شد اما در دوره جدید به محکومان امنیتی مانند سایر محکومان نگاه می‌شود. محکومان امنیتی فراوانی در دوره یک‌سال‌ونیم اخیر مشمول عفو رهبری قرار گرفتند. در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۹۷ محسنی‌اژه‌ای، سخنگوی وقت دستگاه قضا عنوان کرد که اتهام فعالان محیط زیست می‌تواند از «جاسوسی» تا«فسادفی‌الارض» افزایش یابد.
او گفته بود: «برخی نهادها می‌گفتند این افراد جاسوس نیستند. گزارش استخراج‌شده به ستاد کل نیروهای مسلح رفت و ابزار آنها مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس گزارش ستاد کل نیروهای مسلح، اقاریر این افراد و خسارت‌های وارده این اتهامات مشمول افساد فی‌الارض قرار گرفت».
در نهایت این افراد به اتهام جاسوسی محاکمه شدند و در این پرونده مراد طاهباز، فرزند قاسم به جرم همکاری با آمریکا به‌عنوان دولت متخاصم به ۱۰ سال حبس و رد وجوه دریافتی از دولت آمریکا، نیلوفر بیانی، فرزند یوسف به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا به ۱۰ سال حبس و رد وجوه مأخوذه، هومن جوکار، فرزند هوشنگ به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا به هشت سال حبس، طاهر قدیریان، فرزند محمود به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا به هشت سال حبس، آسام رجبی‌تبریز فرزند پرویز به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا به شش سال حبس، حمیده(سپیده) کاشانی فرزند علی‌اکبر به جرم همکاری با دولت متخاصم آمریکا به شش سال حبس، امیرحسین خالقی‌حمیدی فرزند میرتوحید به جرم جاسوسی به شش سال حبس و عبدالرضا کوهپایه فرزند محمود به جرم اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور به تحمل چهار سال حبس محکوم شدند و محکومیت آنها در دادگاه تجدیدنظر قطعی شد. اما با عفو یکی از آنها در عیدانه نوروز ۹۹، اکنون نیز احتمال عفو سایر محکومان محیط‌زیستی قوت گرفته است.
محیط‌زیستی‌ها به خانه بازمی‌گردند؟
روزنامه اعتماد هم در این باره نوشت: «آزادی در انتظار یک فعال محیط‌زیستی»؛ این تیتر خبری بود که بعد از انتشار اظهارات روز پنجشنبه سخنگوی دستگاه قضایی در برخی خبرگزاری‌ها و کانال‌های خبری منتشر شد؛ خبری که اگرچه آن را می‌توان سوءتفاهمی از صحبت‌های غلامحسین اسماعیلی دانست اما شاید چندان هم نادرست نباشد.
روز پنجشنبه سخنگوی دستگاه قضایی که در گفت‌وگو با رادیو تهران درباره موضوعات مختلفی از جمله عفو زندانیان توضیحاتی ارایه کرده بود، با اشاره به تقاضای برخی در ارتباط با مورد عفو قرار گرفتن محکومان محیط‌زیستی به مناسبت عید غدیر، گفت که در عفو گذشته، یک نفر از آنها مورد عفو قرار گرفت. همین جمله سخنگوی دستگاه قضایی کافی بود تا برخی این «عفو گذشته» را به عفو صورت گرفته به مناسبت عید غدیر تعبیر کرده و اعلام کنند که یکی از فعالان محیط‌زیست در این سری مورد عفو قرار گرفته و آزاد خواهد شد.
اما به نظر می‌رسد اشاره سخنگوی دستگاه قضایی به عفو صورت گرفته در روزهای پایانی سال ۹۸ بوده که براساس آن «عبدالرضا کوهپایه» یکی از فعالان محیط‌زیستی که به ۴ سال حبس محکوم شده بود، هفدهم اسفندماه از زندان آزاد شد. با وجود آزادی این یک نفر از میان ۸ فعال محیط‌زیستی زندانی که طول مدت بازداشت موقت‌شان، شانس استفاده از مرخصی را نیز نداشتند، هنوز آن ۷ نفر دیگر در زندان و منتظر دریافت مرخصی یا عفو هستند.
حالا باتوجه به این صحبت‌های غلامحسین اسماعیلی که تاکید هم کرده «این امکان برای همه مجرمان و محکومان است»، می‌توان امیدوار بود که فعالان محیط‌زیستی هم درون دایره عفو اخیر مورد تایید رهبری باشند که ظاهرا قرار است طی آن بیش از ۲ هزار زندانی مورد عفو قرار گیرند. کاووس سیدامامی، مراد طاهباز، نیلوفر بیانی، هومن جوکار، طاهر قدیریان، سام رجبی، سپیده کاشانی، امیرحسین خالقی حمیدی و عبدالرضا کوهپایه ۹ فعال محیط‌زیستی ایرانی بودند که بهمن و اسفند ۹۶ به اتهام «جاسوسی» بازداشت شدند؛ اتهامی که بارها ازسوی مسوولان رده‌های مختلف کشور ازجمله رییس سازمان محیط‌زیست و نمایندگان مجلس دهم و مهم‌تر از همه، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی رد و به‌روشنی تاکید شده که این افراد «جاسوس نیستند» و مستحق آزادی‌اند.
ماجرا اما آنجا جدی‌تر شد که کاووس سیدامامی در زندان فوت شد و برهمین اساس حسن روحانی، رییس‌جمهوری کمیته‌ای چهارنفره را مامور رسیدگی به این پرونده کرد که خروجی‌اش هم ازقضا مشابه موضع وزارت اطلاعات بود؛ جاسوس نیستند!
به‌رغم همه این موارد اما پس از اینکه این ۸ نفر باقی‌مانده، ۲ سال به اتهام جاسوسی در زندان بودند، ۲۹بهمن به ۵۸ سال زندان محکوم شدند؛ بر این اساس مراد طاهباز و نیلوفر بیانی به اتهام «همکاری با امریکا» به ۱۰سال زندان، هومن جوکار و طاهر قدیریان به اتهام «همکاری با امریکا» به ۸ سال زندان، سام رجبی، سپیده کاشانی و امیرحسین خالقی حمیدی به اتهام «جاسوسی» به ۶ سال زندان و عبدالرضا کوهپایه به اتهام «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت» به ۴ سال زندان محکوم شدند. احکامی که چند صباحی در دادگاه تجدیدنظر عینا تایید شد تا تلاش‌ها برای این افراد رنگ و بوی دیگری به خود بگیرد.
از آنجا که صدور حکم این افراد با شیوع کرونا در کشور همراه شد، بعد از آن تلاش‌ها برای گرفتن مرخصی یا آزادی این افراد شروع شد؛ تلاش‌هایی که جز برای عبدالرضا کوهپایه که باتوجه به محکومیت چهار ساله‌اش نیمی از آن را گذرانده بود، به وقوع نپیوست و حالا خانواده ۷ نفر دیگر از این فعالان محیط‌زیستی، در انتظارند تا با صدور عفو یا مرخصی آنها موافقت شده تا این کنشگران مدنی که تاکنون حدود 928 روز از بازداشت‌شان گذشته، مگر پس از گذران حدود 1000 روز سخت در زندان، به خانه بازگردند.