به گزارش همشهری، ایران به‌دنبال وصول طلب‌هایش است. در روزگاری که درآمد نفتی ایران در سال۲۰۱۹ نسبت به سال۲۰۱۸ نزدیک به ۴۱میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است، ایران نمی‌تواند دست روی دست بگذارد و نظاره‌گر آب شدن منابع درآمدی‌اش زیر آفتاب تموز تحریم باشد. به همین‌خاطر مسئولان دست به‌دست هم داده‌اند تا طلبشان را از چشم‌بادامی‌ها وصول کنند. نزدیک به ۲سال است که ۷میلیارد دلار پول ایران حاصل از فروش نفت و میعانات گازی به کره‌جنوبی در بانک‌های این کشور بلوکه شده است. هیچ تلاش و رایزنی‌ای از جانب ایران موجب نشد تا چشم‌بادامی‌ها قدمی برای پرداخت بدهی خود بردارند، این کشور تحریم را بهانه‌ای برای نپرداختن بدهی خود قرار داده و پس از توقف واردات این محصول از ایران، آمریکا را به‌عنوان مبدأ واردات محصولات نفتی مورد نیاز خود تعیین کرده است.
پیگیری چنین سیاستی از جانب کره‌جنوبی، واکنش‌های مختلفی را در پی داشت تا جایی که سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه گفت: «بهانه کره‌جنوبی برای عدم‌پرداخت بدهی به ایران اصلا قابل‌قبول نیست و مطالبات قانونی تهران را از طریق مراجع قانونی بین‌المللی پیگیری خواهند کرد». گذشت زمان نشان از این واقعیت دارد که گره رابطه ایران و کره‌جنوبی هر روز کورتر می‌شود. برای بررسی تأثیر این تنش اقتصادی و سیاسی با سیدجلال ساداتیان، مدیر کل پیشین شرق آسیای وزارت امور خارجه به گفت‌وگو نشستیم. ساداتیان معتقد است که ایران به‌دلیل طلبش از کره، دست به اعتراض می‌زند اما وارد مرحله دشمنی و شکایت در سطح بین‌المللی نمی‌شود چراکه برای تعریف آینده رابطه‌اش با کره‌جنوبی، گوشه چشمی به انتخابات آمریکا دارد.
- تعهدات مالی کره‌جنوبی به ایران طی روزهای اخیر حاشیه‌ساز شده است، در این میان شاهد بودیم که به‌دلیل اظهار گله سخنگوی وزارت خارجه از این کشور، سفیر ایران در کره‌جنوبی از سوی وزارت خارجه کره‌جنوبی احضار یا به قولی دعوت به دیدار شد. به‌نظر شما چرا رابطه حسنه ایران و کره‌جنوبی دچار مشکل شده است؟
برای تحلیل وضعیت فعلی کره‌جنوبی و تصمیم‌گیری مسئولان آن باید کمی به گذشته برگردیم. وقتی چند سال از جنگ کره‌جنوبی گذشت، این جنگ به نبرد میان دو بلوک شرق و غرب تبدیل شد. ایالات متحده آمریکا پشت کره‌جنوبی ایستاد و چین و روسیه هم از کره‌شمالی حمایت کردند. از همان زمان این رقابت ادامه داشت و غربی‌ها، به‌خصوص آمریکایی‌ها، کره‌جنوبی را در دست خود گرفتند و به تزریق سرمایه به این کشور پرداختند.
کره‌جنوبی به‌دلیل همسایگی با کره‌شمالی مجبور است که بر حمایت‌های امنیتی آمریکا حساب کند، بنابراین باید گفت که کره‌جنوبی در حوزه سرمایه و امنیت از جانب آمریکا مورد حمایت قرار گرفته بود و در نتیجه نباید از کره انتظار داشت که در برابر حامی خود- آمریکا- نظر مخالفی ارائه کند. کره‌جنوبی تا مدتی با ایران همراهی کرد اما وقتی تحریم‌ها شروع شد و ترامپ و تیم اداره‌کننده کاخ سفید به کره دستور دادند تا از ایران فاصله بگیرد و حتی پول نفت‌هایی که ایران به این کشور فروخته است را تسویه نکنند.
- در این میان خبرهایی مبنی بر ایجاد کارگروه توسعه تجارت کالاهای بشردوستانه به گوش می‌رسد، نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا چنین راه‌هایی می‌تواند راهگشا باشد و تا چه حد قابلیت اجرایی دارد؟
اینکه کره‌جنوبی اعلام کرده است که ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه را به ایران پیگیری می‌کند، غنیمت است اما این اقدام، حلال تمام مشکلات ما با کره‌جنوبی نخواهد بود. در واقع باید خطاب به مسئولان کره‌جنوبی گفت که این اقدام آنها در ذهن ایران خواهند ماند، چراکه این کشور در شرایط سختی، زمینه را برای فشار بیشتر بر ایران مهیا کرد.
در این میان نباید فراموش کرد که بنای ایران در رابطه با کره‌جنوبی مبتنی بر خصومت و دشمنی نیست اما طبیعی است که ایران در معاملات تجاری مانند گذشته با کره‌جنوبی رفتار نخواهد کرد و اینگونه نخواهد بود که درهای بازار ایران به روی کره‌ای‌ها گشوده بماند. یعنی ایران با کشورهایی که در شرایط سختی وارد بازار ایران شدند، همکاری‌اش را ادامه خواهد داد و محدوده فعالیت کره‌ای‌ها در ایران محدودتر خواهد شد.
- البته این نکات شما در شرایطی است که برای دوران تحریم نقطه پایانی در آینده نزدیک متصور باشیم و در غیراین‌صورت ایران همچنان به کشورهایی مانند کره وابسته است...
بله، همینطور است. البته نباید فراموش کنیم که این رفتار کره‌ای‌ها در این مدت از جانب ایران قابل درک هم بوده و ایران می‌داند که کره‌جنوبی از جانب آمریکا تحت فشار است و آنها به دستور آمریکا از ایران خارج شدند، پول ایران را در موضوع صادرات نفت پرداخت نکردند و مراوداتشان را با ایران کم کردند. کره‌ای‌ها به شکل غیرمستقیم و با اشارات چشم و ابرو به ایران فهماندند که تحت فشار آمریکا دست به چنین تصمیماتی زده‌اند. البته ناگفته نماند حتی در این شرایط، چنین رفتاری از کره قابل‌قبول نیست و جا دارد که کره از خود استقلال عمل نشان دهد.
کره‌جنوبی می‌تواند مانند کشورهای که زیر بار فشار آمریکا، کجدار و مریز با ایران همراهی کردند، عمل کند اما متأسفانه کره با سرعتی عجیب تسلیم آمریکا شد، البته این رفتار ممکن است با توجه به نتیجه انتخابات آتی آمریکا و حاکم‌شدن جناح مقابل آقای ترامپ بر کاخ سفید تغییر کند.
- شما می‌گویید که در موقعیت کنونی و تا تعیین انتخابات آمریکا، ایران مجبور است که مسیر کنونی را پیش بگیرد و این موضوع را در جایگاه تخاصمی پیگیری نخواهد کرد اما ما شاهد بودیم که آقای ظریف و همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه به این رفتار کره‌جنوبی واکنش نشان دادند، در واقع باید گفت که ایران هم چندان ساکت نبوده است. شما گمان می‌کنید که ایران به‌راحتی با این موضوع کنار می‌آید؟
بله! قاعدتا کنار می‌آید. برخورد ایران برخورد خیلی تندی نبود البته این رفتار معنایش این نیست که ایران اعتراض نکند. در واقع باید گفت که این برخورد اعتراضی ایران و واکنش مسئولان وزارت خارجه با تخاصم و شکایت‌های جدی علیه کره‌جنوبی در محافل بین‌المللی متفاوت است و ایران هرگز وارد چنین سطحی از دشمنی با کره‌جنوبی نشده است. باید گفت که ایران شمشیر به روی کره نکشیده است اما حقش را مطالبه کرده است.
- پیش‌بینی‌تان این است که این اختلاف تا چه زمانی ادامه داشته باشد؟ گمان می‌کنید که حل این مشکل با بودن یا نبودن ترامپ گره خورده باشد؟ آیا کره‌جنوبی حاضر می‌شود که هرچه زودتر بدهی‌اش را به ایران پرداخت کند؟
به گمان من تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باید این حالت صبر و انتظار را تحمل کرد، چراکه سیاست‌های فعلی کره‌جنوبی ریشه در روابط قدیمی‌اش با آمریکا دارد و شکرآب شدن رابطه ایران و کره‌جنوبی ثمرات رابطه آمریکا با این کشور است. مسئولان کره‌جنوبی براساس منافعشان تصمیم گرفته‌اند که در زمین آمریکا بازی و به ایران پشت کنند.