همشهری‌آنلاین، سارا کلهر: هنوز کنکور ۹۹ روز اول خود را تمام نکرده بود که ناگهان خبر رسید یک داوطلب آزمون ارشد که دو هفته قبل برگزار شده، ۱۷ نفر از اطرافیان خود را به کرونا مبتلا کرده است. همین ترس و ولوله‌ای تازه به جان کنکوری‌ها انداخت. شاید به همین دلیل بود که روزهای دوم و سوم و چهارم کنکور ۹۹، داوطلب غایب بیشتری داشت.
اما داستان کنکور امسال به اندازه یک فیلم سینمایی پیچیده است؛ همین چند روایت کوتاه از تعویق و برگزاری کنکور را دوباره مرور کنید؛
هرچند که از چهارماه پیش که کنکور مدام عقب می افتاد، داوطلبان کنکور پرحاشیه سال ۹۹ در شرایطی خود را برای این آزمون سرنوشت‌ساز آماده می‌کردند که افزون بر استرس امتحان باید بر ترس و اضطراب بیماری کوویدـ۱۹ نیز غلبه می‌کردند. امسال کنکور سراسری که هر سال در تیرماه برگزار می‌شد به دلیل شرایط کرونایی به تعویق افتاد. ۱۳ مرداد در جلسه بررسی نحوه برگزاری آزمون سراسری مقرر شد: با رعایت پروتکل‌های سختگیرانه بهداشتی کنکور سراسری در روزهای ۲۹، ۳۰، ۳۱ مرداد و اول شهریور برگزار شود. ماجرا به اینجا ختم نشد و ۲۰ مرداد سعید نمکی، وزیر بهداشت، در صفحه اینستاگرامش از تعویق کنکور خبر داد: کنکور ۹۹ به تعویق افتاد.
همچنین منصور غلامی، وزیر علوم، هم با بیان ضرورت افزایش فاصله‌گذاری فیزیکی و بسته‌بندی جدید دفترچه‌های کنکور از تعویق یک‌ماهه این آزمون خبر داد. اما تصمیم ناگهانی مسئولان برای تعویق زمان برگزاری کنکور سبب اضطراب داوطلبان این آزمون شد.
واکنش مخاطبان همشهری آنلاین درباره تناقضات کنکور
۲۱ مرداد، مسئولان وزارت بهداشت و علوم در بیانیه‌ای مشترک از منتفی شدن تعویق کنکور و برگزاری آن در تاریخ مقرر خبر دادند. سرانجام قرار شد کنکور سراسری با رعایت شیوه‌نامه‌ای بهداشتی که وزارت بهداشت و درمان آن را ابلاغ کرد، در روزهای مشخص برگزار شود.
ماراتن بزرگ یک و نیم میلیون نفری پرمرارت!
کنکور سراسری ۹۹ با یک میلیون و ۳۹۳ هزار داوطلب در روزهای ۲۹، ۳۰، ۳۱ مرداد و اول شهریور برگزار شد. ۱۴۵ هزار و ۷۸۴ نفر در این کنکور پرحاشیه شرکت نکردند.
رعایت فاصله ۱.۸ متری بین نیمکت و صندلی‌های داوطلبان در کلاس‌های درس، راهروها و سایر محل‌هایی که برای آزمون در نظر گرفته شد، ضرورت استفاده از ماسک برای همه افراد حاضر در محل آزمون اعم از داوطلبان، مراقبان و کارکنان، تهویه مناسب هوا در محیط‌های بسته و فضاهای مورد استفاده برای آزمون، جلوگیری از تجمع داوطلبان در مقابل در ورودی و خروجی و سایر فضاهای حوزه‌های امتحانی، جلوگیری از تجمع همراهان داوطلبان در مقابل در ورودی و خروجی، تهیه بسته‌های بهداشتی شامل ماسک، پد الکلی یا ژل ضدعفونی‌کننده برای داوطلبان، قرار ندادن سوالات و پاسخ‌نامه روی زمین و توزیع میان‌وعده غذایی بین داوطلبان و کارکنان به صورت بسته‌بندی از جمله مهم‌ترین مواردی بود که وزارت بهداشت در شیوه‌نامه بهداشتی برگزاری کنکور سراسری ذکر کرده بود. و نکته اینکه دیگر خبری هم از بازرسی بدنی نبود؛ و همین افتاد مشکل‌ها، انواع و اقسام لو رفتن پی در پی سوالات و ...
با این حال در روز سوم برگزاری کنکور (جمعه ۳۱ مرداد) رئیس سازمان سنجش کشور از رضایت بیش از ۹۰ درصد داوطلبان از رعایت پروتکل‌های بهداشتی خبر داد.
بسته‌های بهداشتی کجا رفت؟
اما واقعا همه داوطلبان کنکور ۹۹، از رعایت پروتکل‌های بهداشتی رضایت داشتند؟ روایت‌هایی برخی داوطلبان در گفت‌وگو با همشهری آنلاین مطرح کرده‌اند، متفاوت است. هرچند که به گفته آنها: «همه افراد حاضر در محل آزمون از ماسک استفاده کرده بودند و اگر داوطلبی ماسک را از روی صورتش برمی‌داشت مسئولان سالن به او تذکر می‌دادند.»
فاطمه که در یکی از دانشگاه‌های زنجان آزمون داده بود دراین‌باره به همشهری‌آنلاین گفت: وقتی می‌خواستیم وارد محل آزمون شویم دست‌هایمان را با اسپری الکل ضدعفونی کردند و ماسک‌های جدید دادند و بعد از تعویض ماسک مجددا دست‌هایمان را ضدعفونی کردند. اگر کسی برای لحظه‌ای ماسک را برمی‌داشت، تذکر می‌دادند.
مرضیه داوطلب رشته هنر که محل آزمونش دانشگاه امیرکبیر بود، به همشهری‌آنلاین گفت: برای ماسک زدن سخت‌گیری زیاد بود حتی اگر مداد داوطلبی می‌افتاد، اجازه نمی‌دادند از آن استفاده کند.
اما در این میان ۳ نفر از داوطلبان کنکور ریاضی که محل آزمونشان دانشگاه یادگار امام بود به همشهری‌آنلاین گفتند: بسیاری از داوطلبان در طول آزمون ماسک‌هایشان را از روی صورت برمی‌داشتند و کسی هم به آنان تذکر نمی‌داد.
یکی از داوطلبان به نام سلیم با اشاره به اینکه برخی از داوطلب‌ها در طول آزمون ماسک‌هایشان را برمی‌داشتند، گفت: من خودم هم در طول آزمون ماسک نزده بودم چون خوشم نمی‌آید، مراقبان هم سخت‌گیری نمی‌کردند یکی دو بار تذکر دادند ولی دیگر چیزی نگفتند حتی مراقبی هم که در سالن ما بود از اواسط امتحان ماسکش را برداشته بود و از یک گوشش آویزان کرده بود.
داوطلب دیگری از بابل به همشهری‌آنلاین، گفت: درهای محل آزمون با تاخیر باز شد. مدتی که منتظر باز شدن درها بودیم داوطلبان و خانواده‌هایشان پشت درها تجمع کرده بودند و بسیاری از آنها ماسک نداشتند. در طول آزمون هم آنقدر هوا گرم بود که می‌توانم بگویم بیشتر بچه‌ها ماسک‌هایشان را برداشته بودند.
فاصله‌گذاری صندلی‌ها
در مورد فاصله‌گذاری صندلی‌ها از داوطلبان سوال کردیم که تقریبا همه مصاحبه‌شونده‌ها از فاصله تعیین‌شده بین صندلی‌های محل آزمونشان رضایت داشتند در این میان علی که محل آزمونش دانشگاه یادگار امام بود، گفت: در بعضی کلاس‌ها فاصله‌گذاری رعایت نشده بود و به طور کلی متغیر بود. او ادامه داد: بعد از کنکور که عکس‌های منتشرشده از حوزه‌ها را نگاه می‌کردم متوجه شدم این نکات در دانشگاه‌های مهم و حوزه‌هایی مثل مصلی بیشتر رعایت شده در حوزه ما این‌طور نبود که در عکس‌ها دیدم.
برخی از مخاطبان همشهری آنلاین هم از فاصله بین صندلی‌ها در محل آزمونشان رضایت نداشتند. یکی از آنها نوشته است: سلام من امروز کنکور تجربی داشتم، ولی خدا رو شاهد می‌گیرم فاصله صندلی‌ها به زور به یک متر می‌رسید.
عطیه نوشته است: فاصله صندلی‌ها خیلی کم بود شاید ۹۰ سانت بود. با اینکه با گان، شیلد، ماسک و دستکش لاتکس رفتم سر جلسه ولی باز هم نگرانم.
مخاطب دیگر همشهری آنلاین نوشته است: من امروز کنکور تجربی داشتم. محل آزمونم دبیرستان سعدی در مشهد بود. به والله قسم فاصله صندلی‌ها رعایت نشده بود و فقط دو تا موزاییک فاصله بین صندلی‌ها بود.
همه داوطلبانی که با آنها گفت‌وگو کردیم گفتند تب‌سنج و تونل ضدعفونی در محل آزمونشان بوده است و افرادی هم مسئول انجام این کار بودند گان، ماسک، شیلد و دستکش یکبار مصرف داشتند.
یکی از موارد اشاره‌شده در شیوه‌نامه بهداشتی تعبیه مواد ضدعفونی‌کننده دست به تعداد کافی و در قسمت‌های مناسب (در ورودی، سرویس‌های بهداشتی، راهروها، آسانسورها و موارد نظیر آن) بود، اما داوطلبان گفتند: این بند در محل آزمونشان رعایت نشده بود.
نارضایتی داوطلبان از نبود سخت‌گیری برای جلوگیری از تقلب
اما چرا امسال این‌همه سوالات کنکور در میانه آزمون لو رفت و سازمان سنجش درخواست قطع اینترنت در حوزه‌های امتحانی را داد؟ دلیل ظاهرا در منع بازرسی بدنی است؟ روایت داوطلبان در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین چنین است: با دستگاه فلزیاب این کار را انجام می‌دادند. یکی از داوطلبان به نام محمدداوود گفت: با این دستگاه فقط جیب‌ها را چک می‌کردند که بچه‌ها با خودشان موبایل سر جلسه نبرند، اما اگر کسی گوشی تلفن همراهش را در جورابش می‌گذاشت متوجه‌اش نمی‌شدند. او که سال گذشته هم در آزمون سراسری شرکت کرده بود، از نحوه بازرسی بدنی گله‌مند بود.
این متقاضی رشته ریاضی گفت: پارسال وقتی می‌خواستم وسط آزمون به سرویس بهداشتی بروم یک مراقب من را همراهی کرد، اما امسال اصلا این‌طور نبود به طور کلی نسبت به پارسال سخت‌گیری کمتر بود و امکان تقلب کردن وجود داشت.
به گفته داوطلبانی که با آنها گفت‌وگو کردیم، دفترچه سوالات و پاسخ‌نامه روی زمین نبوده و داخل بسته‌بندی به داوطلبان تحویل داده شده است.
بسته‌های بهداشتی که به چابهار نرسید
در دستورالعمل وزارت بهداشت آمده بود که باید حوزه‌های امتحانی بسته‌های بهداشتی شامل ماسک، پد الکلی یا ژل ضدعفونی‌کننده ارائه دهند، مریم که در آزمون هنر در دانشگاه علم و فرهنگ بود، چنین چیزی را تایید می‌کند: داخل پد بهداشتی ما ماسک و ژل ضدعفونی‌کننده بود، اما باقی داوطلبان گفتند داخل پک آنها ماسک و پد الکلی بوده است.
نکته جالب این بود که داوطلبان نمی‌دانستند چرا در بسته‌های بهداشتی‌شان پد الکلی بوده حتی بعضی‌ها با خنده می‌گفتند مگر می‌خواستیم آمپول بزنیم؟! هرچند که در شیوه‌نامه بهداشتی برگزاری کنکور آمده بود: «به تعداد داوطلبان پَدالکلی (به منظور پاک کردن جوهر استامپ در زمان اخذ اثر انگشت) تهیه و برای حوزه‌های برگزاری آزمون ارسال گردد».
در یکی دیگر از بندهای شیوه‌نامه پیش‌گفته نیز آمده بود: قبل از برگزاری آزمون، تمامی موارد مرتبط با فاصله‌گذاری اجتماعی و پیشگیری از شیوع کوویدـ۱۹ از طریق پیامک، سایت سازمان سنجش، شبکه‌های اجتماعی، زیرنویس شبکه‌های تلویزیون، اخبار یا سایر روش‌های الکترونیکی به داوطلبان اطلاع‌رسانی شود (از جمله همراه نداشتن هرگونه وسیله اضافه از قبیل کیف، کتاب و مواردی نظیر آن، عدم تحویل گرفتن امانات در محل آزمون، تکمیل فرم مخصوص خوداظهاری داوطلبین و امضای آن قبل از ورود به حوزه آزمون و غیره).
داوطلبانی که ما با آنها گفت‌وگو کردیم پیامکی برای رعایت نکات بهداشتی دریافت نکرده بودند و فقط در پیامی به آنها در مورد همراه نداشتن گوشی همراه و وسایل اضافه تذکر داده شده بود.
به گفته مریم، در بسته‌های بهداشتی و روی بنرهای نصب‌شده در دانشگاه علم و فرهنگ، رعایت برخی نکات بهداشتی از جمله پاک کردن جوهر استامپ در زمان اخذ اثر انگشت با پد الکلی درج شده بود، اما طبیعی است داوطلبان در محل آزمون و با وجود استرس امتحان به این نوشته‌ها توجه چندانی نداشته‌اند و شاید بهترین راه همان ارسال پیامک بود که متاسفانه ارسال نشده بود.
یکی از داوطلبان رشته تجربی که در چابهار آزمون داده بود به همشهری‌آنلاین گفت: در اخبار اعلام کرده بودند به همه داوطلبان بسته بهداشتی می‌دهند، اما خبری از بسته بهداشتی نبود هرچند بچه‌ها خودشان ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده داشتند اما وقتی در تلویزیون اعلام می‌کنند برای همه داوطلبان بسته‌های بهداشتی تهیه شده، چرا نباید به ما بدهند؟
تهویه هوا
در چند ماه گذشته بارها گفته شده به اندازه ماسک و الکل، تهویه هوا در پیشگیری از انتقال کرونا موثر است. اما ظاهرا تهویه هوا در محل آزمون‌ها تناقض‌هایی داشته است. برخی داوطلبان به همشهری‌آنلاین گفته‌اند که تهویه محلی که در آن آزمون دادند مطلوب بوده و به باز بودن پنجره‌ها اشاره کردند، اما بودند داوطلبانی که هم از گرمای هوا اذیت شده بودند آن هم با تحمل چند ساعت ماسک روی صورتشان و حتی پنجره کلاس یا سالنی که در آن آزمون داده‌اند باز نبوده و هوا به خوبی گردش نداشته است.
مرضیه که داوطلب رشته هنر بود و در دانشگاه امیرکبیر امتحان داده بود، به همشهری‌آنلاین گفت: جایی که من نشسته بودم پنجره‌ای باز نبود.
رها داوطلب رشته ریاضی که اهل بابل است در این باره گفت: در سالن مطالعه امتحان دادم، کولر روشن بود اما متاسفانه پنجره باز نمی‌شد.
امیررضا داوطلب دیگری از بابل که در آزمون رشته ریاضی شرکت کرده بود به همشهری‌آنلاین گفت: هوا به شدت گرم بود چون سیستم سرمایشی وجود نداشت چند ساعت نشستن سر جلسه امتحان آن هم با ماسک واقعا کار سختی بود. تهویه هوا واقعا نامطلوب بود.
یک داوطلب رشته ریاضی که محل آزمونش دانشگاه یادگار امام بود از گرمای هوا به شدت گله داشت و گفت: پنجره باز بود، ولی کولر نداشت. هوا خیلی گرم بود و با وجود ماسک خیلی اذیت شدیم به طوری که بیشتر بچه‌ها بعد از مدتی ماسک‌ها را از روی صورتشان برداشتند.
خوراکی‌هایی که داخل بسته‌بندی نبود
«میان وعده غذایی بین داوطلبین و کارکنان به صورت بسته‌بندی‌شده توزیع شود.» تاکیدی در شیوه‌نامه بهداشتی وزارت بهداشت برای آزمون سراسری، اما همه داوطلبانی که با آنها صحبت کردیم، گفتند: آب معدنی و کیکی که تهیه کرده بودند بسته‌بندی نداشت.
داوطلبی که در دانشگاه امیرکبیر امتحان داده بود هم گفت: به ما اصلا خوراکی ندادند!
داوطلبانی که نتوانستند فرم خوداظهای‌شان را پر کنند
امیررضا داوطلب اهل بابل در پاسخ به تحویل دادن فرم‌های خوداظهاری سر جلسه آزمون به مسئولان مربوطه گفت: من و بسیاری از دوست‌هایم به خاطر مشکلات سایت اصلا نتوانستیم فرم‌های خوداظهاری را پر کنیم. کارت ورود به جلسه را هم به سختی گرفتیم.
یک داوطلب رشته تجربی از اصفهان هم در مورد تحویل فرم خوداظهاری به همشهری‌آنلاین گفت: باید پرینت فرم خوداظهاری را با خودمون سر جلسه می‌بردیم و تحویل می‌دادیم. من برده بودم و به مسئولش تحویل دادم، اما اگر کسی فرم را با خودش نیاورده بود چیزی نمی‌گفتند و پیگیر نمی‌شدند.
تجمع والدین وحشتناک بود
در روزهای پیش از آزمون بسیار از خانواده‌ها خواسته شد پشت در حوزه امتحانی تجمع نکنند، اما کو گوش شنوا؟ برخی داوطلبان در گفتگو با همشهری‌آنلاین حضور والدین را جلو در حوزه محل آزمونشان با کلمه «وحشتناک» توصیف کردند.
یاسمن داوطلب رشته انسانی که در دانشگاه علامه طباطبایی آزمون داده بود در این باره گفت: تجمع والدین هنگام خروج بچه‌ها از دانشگاه وحشتناک بود. انگار پدر و مادرها فکر می‌کردند کرونا فقط پیش از کنکور منتقل می‌شود و بعد از آن خطری ندارد. حتی بعضی از والدین نزدیک می‌شدند و در مورد امتحان از ما سوال می‌کردند.
یک داوطلب اصفهانی هم در این مورد به همشهری‌آنلاین گفت: بعضی‌ها مثل من اصلا همراه نداشتند. من چون نگران پدر و مادرم بودم خودم خواستم که همراهی‌ام نکنند، اما کسانی هم بودند که علاوه بر پدر و مادرهایشان، خواهر و برادرهایشان هم آمده بودند حتی بچه‌های کوچک هم همراه خودشان آورده بودند.