به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، برخی کاربران فضای مجازی در توییتر با انتشار اسکرین‌شات‌هایی از مکالمات خود با فردی که حالا متجاوز سریالی خوانده می‌شود از تعرض‌های شخصی این فرد نسبت به خود گفته‌اند با این حال تاکنون شکایتی قانونی نسبت به این شخص ثبت نشده و این ادعاها فعلا بدون پشتوانه حقوقی و قضایی در حال انتشار هستند.
در همین فضا از تجربه‌های مشابه نیز سخن به میان آمده است. در حال حاضر سخن از دو فرد در شبکه‌های اجتماعی مطرح است که هر دو در حوزه فعالیت‌های هنری شناخته می‌شوند. «اعتماد» برای پیگیری این ماجرا، هم با نیروی انتظامی صحبت کرده و هم در گفت‌وگو با یک وکیل پایه یک این ماجرا را از دو سو بررسی کرد.
بررسی ها حکایت از آن دارد که هنوز در حوزه انتظامی تهران بزرگ، موضوع ادعاهایی که قربانیان این دو مرد مطرح کرده‌اند به شکل قانونی مطرح نشده و هنوز رسیدگی رسمی‌ای آغاز نشده است. در این شرایط ممکن است دو فرض مطرح شود. فرض نخست کاملا بر این پایه استوار است که صرفا فرد یا افرادی برای یک انتقامجویی شخصی دست به انتشار چنین ادعایی زده باشند. اما با توجه به گستردگی موضوع و طرح ادعاها از سوی افراد کاملا متفاوت این فرض کم‌رنگ‌تر می‌شود.
فرض دوم این است که با توجه به کیفیت آنچه از اعمال این دو فرد روایت شده، قربانیان از ترس آبرو تاکنون به صورت رسمی طرح دعوا نکرده باشند و از آنجایی که در شبکه‌های اجتماعی بدون مطرح شدن نامشان می‌توانستند هشداری بدهند پا به میدان گذاشته‌اند. با این حال این کار خود آسیب‌هایی به همراه دارد که به نظر می‌رسد هر چه زودتر باید تیمی برای بررسی صحت و سقم ماجرا تعیین و ادعاهای مطرح شده را بررسی کند.
لیلا حقیقت‌خواه، وکیل پایه یک دادگستری در بررسی ابعاد حقوقی این موضوع از سوی متهم و قربانی می‌گوید که اگر فرضا متهم در حقیقت از اتهام مبری باشد و اتهام تجاوز به عنف یا تعرض جنسی با نیت به او وارد شده باشد در این صورت اثبات ای.پی حساب‌های کاربری افراد در فضای مجازی می‌تواند مورد پیگیری قرار بگیرد. حقیقت‌خواه این امر را به یک موج تشبیه می‌کند که می‌تواند به دلایلی مثل مالی، شغلی یا اختلافات قبلی چنین موجی علیه یک نفر شکل بگیرد و عملا منجر به «تسویه حساب شود.»
این وکیل دادگستری با چنین فرضی می‌گوید: «در این حالت من وکیل بلافاصله می‌توانم شکایت نشر اکاذیب بکنم. چون این افترا در فضای مجازی و رسانه منتشر شده است، قابل پیگیری هم خواهد بود.» این وکیل دادگستری به فاصله زمانی میان انجام تعرض جنسی و افشای آن توسط قربانی نیز اشاره می‌کند و تاکید می‌کند که هر چقدر فاصله زمانی میان عمل و شکایت قربانی بیشتر شود، این سوال نیز برای بازپرس قوی‌تر می‌شود که چرا قربانی طی این مدت اقدام به شکایت نکرده است و حالا با این موج همراهی می‌کند. از سوی دیگر این وکیل دادگستری به تمام قربانیان تعرض‌های جنسی شدیدا توصیه می‌کند که اگر بلافاصله پس از تعرض و داشتن فرصت به نزدیک‌ترین کلانتری مراجعه کنند، حتی لباس‌هایشان را عوض نکنند، استحمام نداشته باشند و تا جای ممکن در سریع‌ترین زمان و بدون اعمال کوچک‌ترین تغییر در ظاهر خود برای شکایت به کلانتری مراجعه کنند.
این وکیل تاکید می‌کند: «تجاوز کردن جدال دارد، بر اثر این جدال آثاری بر بدن و لباس‌های زن باقی می‌ماند و این آثار نهایتا تا ۷۲ ساعت در آزمایش DNA قابل تشخیص و اثبات است.» به گفته این وکیل دادگستری اثبات تجاوز از طریق آثار تجاوز بر بدن و لباس و آزمایش DNA بسیار مستدل‌تر از انتشار یک تصویر از مکالمه با فرد متجاوز است و به همین دلیل است که به تاخیر انداختن و مسکوت گذاشتن این موضوع عملا به نفع قربانی تمام نخواهد شد. این وکیل اشاره می‌کند که در محاکم بازپرس و قاضی کشیک حاضر هستند و اگر قربانی حتی نیمه‌شب نیز به کلانتری مراجعه کند، وضعیت او بلافاصله گزارش می‌شود و از طریق بازپرس و قاضی سریعا به پزشکی قانونی منتقل می‌شود. این وکیل می‌گوید:«ما به عنوان وکلای قربانیان به استناد با همین مستندات و قرائن می‌توانیم از قربانی خود دفاع کنیم و نشان دهیم که این رابطه جنسی با رضایت نبوده است.»
با این حال این وکیل تاکید می‌کند که در بسیاری از پرونده‌ها، خانواده‌ها و حتی خود اشخاص برای مدتی موضوع را مسکوت می‌گذارند، او می‌گوید:«خانواده‌ها فکر می‌کنند با پنهان کردن این موضوع به صلاح خود یا فرزندانشان عمل کرده‌اند در صورتی که مسکوت گذاشتن تجاوز اولا آثار و عوارض را روی قربانی از بین می‌برد ثانیا اینکه دفاع از قربانی را دشوارتر می‌کند ثالثا اینکه به متجاوز اجازه می‌دهد همین بلا را سر قربانیان دیگر بیاورد.»
این وکیل به آثار آسیب‌زای تجاوز اشاره می‌کند و به نقل از اساتید خود می‌گوید:«حتی اگر ۱۰ سال یک تیم پزشکی شامل روان‌شناس و پزشک و روان‌پزشک روی این قربانیان کار کنند، باز هم قربانی نمی‌تواند تمام روحیه خود را باز پس گیرد و به قولی همان انسان قبلی شود.»
با توجه به همین عوارض است که این وکیل در انتها توصیه می‌کند تا خانواده‌ها، فضایی را برای گفت‌وگوی صادقانه با فرزندانشان به وجود بیاورند و این فرصت را بدهند تا فرزندانشان در صورت مواجه شدن با این وضعیت نه تنها آن را از ترس پدر و مادر مسکوت نگذارند بلکه بتوانند به راحتی در این مورد با خانواده صحبت کنند و از حمایت آنها بهره بگیرند، این وکیل در انتها تاکید می‌کند:«اما متاسفانه بیشتر دختران ما ترجیح می‌دهند این موضوع را مسکوت بگذارند.»
به متجاوزان اجازه تکرار جرم ندهید
فریده غیرت، وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای مرکز در همین زمینه در روزنامه شرق نوشت:
این‌روزها در شبکه‌های اجتماعی کاربران فارسی‌زبان بسیاری روایت‌هایی از تجاوز و آزار جنسی را مطرح می‌کنند که خواندنشان دردناک است؛ پویشی که مدتی است در فضای مجازی فارسی‌زبان به راه افتاده و گویا ابعاد پنهان بسیاری دارد که هرازگاهی گوشه‌هایی ترسناک از آن برملا می‌شود.
در همه این روایت‌ها، جای اقدامی حقوقی درباره متجاوز خالی است. در واقع گویا اکثر افرادی که مورد تعرض قرار گرفته‌اند، به هر دلیلی تمایلی برای پیگیری حقوقی آن نداشته‌اند. این مسئله ممکن است از ترس قربانیان باشد یا از آگاهی‌نداشتن آنها درباره پتانسیل‌های حقوقی برخورد با متجاوزان. طبق قوانینی که در ایران داریم، هرکس از وقوع جرمی مطلع شود، می‌تواند آن را اعلام کند و اطلاع دهد؛ اما پیگیری مجازات با او نیست و این امر از سوی مقام قضائی پیگیری می‌شود.
بنابراین اگر من مطلع شدم تجاوزی در همسایگی من یا برای دوستی از دوستانم رخ داده و او خودش مطرح نکرده است، من به‌عنوان مطلع می‌توانم به مقامات قضائی اطلاع دهم؛ اما نباید فراموش کنم که پیگیری ماجرا بر عهده من نیست و در اختیار دستگاه قضائی است. رسیدگی به جرائم و تعیین مجازات و انجام آن بر عهده قوای عمومی است نه بر عهده افراد. اخیرا هم دیده‌ایم صحبت‌هایی درباره تجاوزهایی در ایران شده و گروهی در شبکه‌های اجتماعی به افشاگری‌هایی درباره تجاوز و همچنین تجاوز سریالی پرداخته‌اند. البته راستی‌آزمایی این ادعاها موضوع این یادداشت نیست؛ چراکه ممکن است برخی از ادعاها درست نباشند و بنا بر اغراضی که از آنها اطلاع نداریم، بیان شوند.
همان‌طور که گفتم، صحت‌سنجی این مسئله، موضوع این یادداشت نبوده و کار ما هم نیست. ما در اینجا قصد داریم به قربانیان تجاوزهای جنسی و همچنین اطرافیان آنها بگوییم اگر اتفاقی از این دست برای آنها رخ داد، چگونه باید از خودشان و جامعه در برابر فرد متعرض دفاع کنند. دیده شده در بسیاری از موارد قربانیان تجاوز جنسی به دلیل عدم آگاهی یا خودمتهم‌پنداری یا ترس از کلیشه‌های رایج در جامعه، اقدام قانونی برای احقاق حقوق خودشان نمی‌کنند. وظیفه ما به‌عنوان اطرافیان این افراد، این است که به محض اطلاع از وقوع چنین جرمی، او را ترغیب به طرح شکایت کنیم تا هم بتواند حقوق خودش را بازیابی کند و هم از آزادانه‌گشتن یک متجاوز جلوگیری کند.
اگر خودش چنین کاری را انجام ندهد، متضرر شده است؛ یعنی از زمانی که متوجه‌اش کردیم که به شما تجاوز شده و شما حق دارید از مقامات کمک بگیرید تا شخص متجاوز را دستگیر و مجازات کنند، اگر مورد اهمال شخص مورد تجاوز قرار بگیرد، به ضرر خودش و قربانیان احتمالی آن متجاوز است. باید ترس را کنار بگذارد و از حمایت قانون استفاده کند.