به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر سعید صفری متخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب عملکردی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تجربه موفق مراقبت از بیماران کرونایی در منزل از شرایط نگهداری از بیماران در منزل و مزایای این کار که از فروردین امسال در حال انجام است می‌گوید.
وی با اشاره به اینکه بیماران کووید۱۹ با علائم متفاوت؛ از بیماران بی‌علامت تا سطوح خفیف، متوسط و شدید درگیر این بیماری می‌شوند، گفت: از بین بیماران علامت‌دار حدود ۸۰ درصد بیماران علائم خفیف و ۱۵ درصد علائم متوسط تا شدید دارند در حالی که نزدیک به ۵ درصد بیماران علائم خیلی شدید و منجر به مرگ و میر دارند.
دکتر صفری با بیان اینکه بسته به نوع علائم و سطح درگیری و ناتوانی که بیماری برای فرد ایجاد کرده مراقبت‌ها نیز متفاوت می‌شود، افزود: در اوایل اپیدمی کرونا، سرفه و علائم تنفسی شایع‌تر بود، اما در بهار و تابستان به سمت علائمی مثل خستگی، کوفتگی، بدن درد، علائم گوارشی و سایر علائم غیراختصاصی پیش رفت. تب و از دست دادن حس بویایی و چشایی نیز که از ابتدا تاکنون جزو علائم بیماری است.
بهترین راه برای مراقبت از بیماران خفیف؛ قرنطینه و استراحت
این پزشک متخصص بیهوشی، درد و مراقبت‌های ویژه درخصوص مراقبت از بیماران مبتلا به کووید۱۹ توضیح داد: اگر بیماری در سطح خفیف باشد یعنی بیمار با تب یک روزه و حتی چند ساعته و شروع بدن درد مراجعه کند، بعد از انجام تست پی‌سی‌آر و محرز شدن کرونا، مراقبت‌ها را شروع می‌کنیم که اصلی‌ترین مراقبت‌ها، قرنطینه و استراحت کامل در منزل است.
وی ادامه داد: در روزهای اول همه بیماران شاید علائم خفیف داشته باشند، درحالی که در برخی افراد کم کم علائم تشدید شده و به سمت متوسط و گاهی شدید می رود، بنابراین در روزهای اول مراقبت در منزل، استراحت، مصرف مسکن هایی برای کاهش درد و مصرف مایعات می تواند درمان حمایتی خوبی برای بیمار باشد.
این پزشک متخصص با بیان اینکه در این مرحله برای بیماران داروهایی مثل کلروکین و آزیترومایسین که قبلا جزو پروتکل درمان هم بود چندان ضروری نیست، ادامه داد: درمان ضد درد برای این بیماران در کنار تقویت سیستم ایمنی و تامین ویتامین های مورد نیاز انجام می‌شود. البته در برخی مواقع که حالت تهوع و بی‌اشتهایی ایجاد می‌شود و بیمار به طور کلی تحمل غذایی ندارد، به تدریج دچار ضعف جسمانی پیشرونده می‌شود که باید با سرم‌تراپی و تامین مواد غذایی پرکالری و پر پروتئین برطرف شود.
عضو مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب عملکردی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه بعد از روزهای پنجم و ششم که بیماری به اوج خود می‌رسد، گاهی علائم بیمار از حالت خفیف درآمده و به سمت متوسط می‌رود، گفت: در این شرایط بیمار دچار درگیری‌های خفیف ریوی و سرفه، تشدید علائم ریوی و گوارشی و حتی در مواقع نادر مشکلات عصبی می‌شود.
جدی شدن درمان پس از درگیر شدن ریه‌ها
صفری با بیان اینکه وقتی تب و بدن‌درد بیمار ادامه‌دار و کم شود و عکس سی‌تی‌اسکن درگیری ریه را نشان دهد، مسئله جدی‌تر و درمان‌های آنتی‌بیوتیک تکمیلی شروع می‌شود، افزود: اگر بیمار در گروه پرخطر قرار داشته باشد مثل افراد در سنین بالا، بیماران خاص، زنان باردار و افراد چاق باید بیشتر مراقب باشیم و بیمار در بیمارستان بستری شود.
او درخصوص علائم نشان‌دهنده افزایش درگیری بیمار نیز توضیح داد: درصدی از بیماران در روزهای هشتم تا دهم بیماری از حالت متوسط به حالت تشدید یافته می‌روند که علائم آشکار از درگیری ریوی، تنگی نفس، افت اکسیژن، تب ادامه یافته و بدن‌درد خیلی شدید دارند. پس، تکمیل دوره قرنطینه و استراحت در کل دوره درمان یکی از مسائل بسیار مهم است که باید به همراه آن پایش علائم حیاتی نیز صورت گیرد.
چطور بهبود یا بدتر شدن وضعیت بیماران را تشخیص دهیم؟
متخصص بیهوشی، درد و مراقبت‌های ویژه با بیان اینکه درگیری ریوی در بیماران کووید۱۹ باید خود را به نحوی نشان دهد، گفت: اگر بیمار در منزل وسیله‌ای برای ارزیابی میزان اشباع اکسیژن خون دارد که درحال حاضر به صورت دستگاه کوچکی انگشتی در بازار وجود دارد، باید سطح اکسیژن خون بالای ۹۲ درصد داشته باشد و اگر از این میزان کمتر باشد باید وضعیت ریه فرد بررسی شود.
وی با بیان اینکه بهتر و یا بدتر شدن حال بیمار کاملا مشخص است، افزود: حال عمومی بیمار را باید در چندین روز بررسی کرد تا شاهد باشیم سیر بیماری به سمت بهبودی می‌رود یا هرروز بدتر می‌شود. در صورتی که بیمار احساس تنگی نفس و ضعف پیشرونده می‌کند و افت میزان اکسیژن خون بروز پیدا کند نشانه بدتر شدن وضعیت بیماری است و باید تحت نظر کامل چه به صورت بستری در بیمارستان چه به صورت مراقبت ویژه به همراه تجهیزات و پرسنل ویژه در منزل باشد و در شرایط بحرانی به بخش آی‌سی‌یو منتقل شود.
مراقبت‌های آی‌سی‌یو و شانس بازگشت بیمار
دکتر صفری با بیان اینکه آی‌سی‌یو بیمارستان یک بخش ویژه با پرستاران و پزشکان ویژه است، توضیح داد: در این بخش اکسیژن‌درمانی انجام می‌شود که به ترتیب شامل استفاده از یک ماسک اکسیژن ساده و بعد ونتیلاسیون غیرتهاجمی و در نهایت اکسیژن‌رسانی تهاجمی به صورت لوله‌گذاری داخل نای بیمار و وصل کردن به دستگاه است.
وی یادآور شد: در چند ماه اخیر میزان مرگ و میر این بیماران در کشورمان کاهش یافته و کنترل بیماری در بخش‌های آی‌سی‌یو بیشتر شده، اگرچه به خاطر شیوع بالای ابتلا به ویروس کرونا در جامعه میزان مرگ و میر متاسفانه همچنان بالاست.
این پزشک متخصص بیهوشی و مراقبت‌های ویژه با تصریح بر اینکه همه مراقبت‌ها از سطوح خفیف تا متوسط و شدید بیماری، هم در میزان کنترل بیماری و هم بازگشت بیمار به سلامتی و فعالیت طبیعی نقش بسزایی دارند، گفت: در نخستین مرحله درگیری با بیماری اگر بیمار قبول کند که کرونا گرفته باید استراحت اولویت اصلی او باشد، این کار تا ضمن اینکه از انتشار ویروس جلوگیری می‌کند، مهم‌ترین درمان در بیمارانی است که علائم خفیف دارند.
وی با تاکید بر اینکه در چند روز اول ابتلا به کرونا فرد باید قرنطینه و استراحت در منزل و درمان‌های بسیار ساده را دنبال کند تا به مرور بهبود یابد، افزود: بیمارانی داشته‌ایم که در همین مرحله بیماری را جدی نگرفته‌اند و به فعالیت خود ادامه داده‌اند، اما بعد از چند روز علائم تشدید شده و سی‌تی‌اسکن درگیری شدید ریه را نشان داده است.
تاثیر توصیه‌های درمانی به موقع و همکاری بیمار در بهبود سلامتی
صفری توصیه‌های درمانی به موقع و همکاری بیماران را در بهبود سلامتی مبتلایان به کووید۱۹ بسیار موثر دانست و افزود: به همین دلیل می بینیم بسیاری از بیماران در فازهای خفیف با عمل به توصیه‌ها و استراحت در منزل بهبود پیدا کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه در فاز متوسط بیماری کووید۱۹ تشخیص درست از سوی پزشک از این جهت که چه درمانی برای بیمار انجام شود، چه زمانی بستری، و چه زمانی مراقبت‌های پرستاری شروع شود، همه به قدرت تشخیص پزشک بستگی دارد، گفت: اگر درمان درست و به موقع انتخاب شود یقینا پاسخ درستی دریافت می‌کنند و بیمار بهبود می‌یابد، ولی اگر بیمار درمان را پیگیری نکند ممکن است به فاز شدید برسد که در این صورت نیاز به بستری در بیمارستان و نهایتا در بخش آی‌سی‌یو دارد، در عین حال اگر درگیری ریوی تشدید شده و بیمار افت شدید اکسیژن پیدا کند میزان مرگ و میر افزایش خواهد یافت.
متخصص بیهوشی، درد و مراقبت‌های ویژه با اشاره به ثابت شدن تاثیر داروهایی مثل فاویپراویر و رمدیسیویر توضیح داد: اگر این داروها در زمان مناسب برای بیمار تامین شود، شاید بتوانیم احتمال رسیدن بیمار به مرحله لوله‌گذاری در نای کاهش دهیم و امیدواری بیشتری برای درمان بیماری ایجاد کنیم.
پلاسمادرمانی و دارودرمانی در مراحل آخر بیماری بی‌تاثیر است
صفری درباره پلاسمادرمانی و داروی فاویپیراویر نیز گفت: برخی درمان‌ها هستند که اگر در مراحل درست و به موقع انجام شوند اثرگذاری خیلی بهتری دارند، اما اینکه در مراحل آخر و شدید بیماری، امید خیلی بالایی از اثربخشی همه این داروها داشته باشیم شاید چندان منطقی نباشد.
متخصص بیمارستان شهدای تجریش با بیان اینکه هم اکنون روال منطقی و خوبی در درمان بیماران در کشور داریم و تشخیص ها بیشتر و مرگ و میرها در آی سی یو کمتر شده است، یادآور شد: در اسفندماه به جهت کمبود در کیت های آزمایشگاهی، میزان تشخیص کمتر و به جهت شناخت جهانی کمتر از این بیماری و تجربه کمتر در نحوه درمان، نسبت به اکنون مرگ و میر بالاتری داشتیم اما الان موارد تشخیصی بسیار بالا و سیستم بهداشت و درمان با رویکرد بهتر و نتیجه بخش تری در حال فعالیت و خدمت رسانی است.
وی با تاکید بر اینکه باید جلوی شیوع ویروس کرونا را در جامعه بگیریم، افزود: وقتی شیوع بالا رفت افراد زیادی درگیر فازهای خفیف، متوسط و شدید می‌شوند و همین موضوع بار تشخیص و درمان بیماری را برای سیستم بهداشت و درمان زیاد می‌کند.
بسیاری از بیماران با درمان‌های علامتی و حمایتی ساده بهبود می‌یابند
دکتر صفری با اشاره به اینکه بسیاری از افراد علائم خفیف کرونا دارند و فکر می‌کنند با یک جوشانده و داروی گیاهی بهبود پیدا می‌کنند، گفت: تاثیر این داروها و داروهای گیاهی ثابت‌شده نیست و باید اثربخشی آنها تحت بررسی‌های پژوهشی قرار بگیرند، باید افزود که اغلب بیماران با درگیری خفیف، خود به خود خوب شده و از این مرحله گذر می‌کنند و این موضوع نه به خاطر داروهای گیاهی و نه هر درمان غیرمنطقی و گاهی نادرستی است که این روزها به ویژه در فضای مجازی شیادانه مطرح می‌شود.
وی در ادامه تعداد مواجهه فرد و حجم ویروسی را که هرروز با آن سروکار دارد نیز در فازهای شدید بیماری موثر دانست و افزود: فردی که در بیمارستان عضو کادر پرستاری است وضعیت بدتری نسبت به کسی دارد که چند دقیقه کنار یک فرد ناقل قرار می‌گیرد. بنابراین اگر در محیطی مثل اداره همه افراد ماسک بزنند، فاصله ایمن را رعایت کنند و تهویه هوا انجام شود می‌توان امیدوار بود که ویروس منتقل نمی‌شود، ولی در فضای بسته‌ای که رفت‌وآمد زیاد است، افراد در کنار هم قرار می‌گیرند و فاصله ایمن و دستورالعمل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و یا فقط برخی رعایت می‌کنند ریسک ابتلا بالا می‌رود.
متخصص بیهوشی، درد و مراقبت‌های ویژه در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ویژگی‌های بخش آی‌سی‌یو توضیح داد: بخش مراقبت‌های ویژه همان‌طور که از اسمش پیداست یکی از بخش‌های حساس بیمارستان است که پرسنل متبحر و باتجربه به صورت شبانه‌روزی و لحظه به لحظه از بیماران مراقبت می‌کنند در حالی که در بخش‌های عادی این خدمات بسیار محدودتر به بیماران ارائه می‌شود.
کمبود تخت آی‌سی‌یو در کشور
صفری با اشاره به اینکه هم اکنون با توجه به شیوع بالای کرونا، ضریب اشغال تخت‌های آی‌سی‌یو بسیار بالاست و در مراکز دولتی محدودیت بسیار زیادی برای پذیرش بیماران جدید وجود دارد، گفت: این موضوع باعث می‌شود یکسری بیماران که نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند به خاطر پر بودن بخش آی‌سی‌یو مجبور شوند در بخش‌های عادی تحت درمان قرار بگیرند.
وی با بیان اینکه در شرایطی که هرروز تعداد بیماران نیازمند به تخت آی‌سی‌یو به دلیل شیوع ویروس کرونا بیشتر می‌شود، فرصت برای ایجاد تخت‌های جدید محدود است، افزود: در این شرایط به ویزیت‌های مراقبت‌های ویژه در منزل نیاز داریم تا بتوانیم با کاستن از مراجعات به بیمارستان از تخت‌های موجود به بهترین نحو بهره ببریم.
به گفته متخصص مراقبت‌های ویژه، راه‌اندازی هر تخت آی‌سی‌یو نیازمند بودجه بسیار بالایی است که علاوه بر تخت‌های ویژه بیمارستانی و تجهیزات پیشرفته نیاز به استخدام و به‌کارگیری پرسنل و پرستاران ویژه هم به اهمیت این موضوع می‌افزاید.
مزایای توسعه مراقبت از بیماران در منزل
صفری درخصوص مزایای توسعه مراقبت از بیماران در منزل توضیح داد: این روش برای بیمار هزینه بسیار پایین‌تری دارد، یعنی به غیر از هزینه‌های هتلینگ و بستری در بیمارستان می‌تواند سایر هزینه‌ها (مانند هزینه رفت‌وآمد، اقامت و مرخصی از محل کار اعضای خانواده که کمتر به آن پرداخته می‌شود) را نیز کاهش دهد.
وی گفت: مراقبت دائم بیمار توسط کادر درمان در محیط زندگی فرد، استرس بیمار را کاسته و روند درمان با آرامش بیشتری طی می‌شود.
این متخصص با اشاره به انعطاف‌پذیری روش مراقبت از بیماران در منزل به جای بیمارستان، افزود: در این شرایط مراوده کامل بین پزشک و مراقب بیمار برقرار و وضعیت بیمار به صورت مستمر رصد می‌شود. در ضمن مراقبت از بیمار و درمان بیماری در منزل باعث پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی خواهد شد.
تجربه موفق مراقبت از بیماران در منزل از فروردین
صفری با اشاره به تجربه‌های موفقی که از ابتدای فروردین امسال تاکنون در زمینه مراقبت از بیماران در منزل به دست آمده، گفت: هم‌اکنون بیمارانی در منزل و بدون مراجعه به بیمارستان مراحل درمان را طی می‌کنند در حالی که همه بیماران از این شرایط رضایت داشته‌اند به خصوص بیمارانی که ترجیح می‌دهند در بیمارستان بستری نشوند و اضطراب و نگرانی زیادی از این بابت دارند.
متخصص بیهوشی، درد و مراقبت‌های ویژه با اشاره به راه‌اندازی تیمی به عنوان مراقبت‌های در منزل توضیح داد: بیمارانی داریم که در منزل بستری و توسط یک تیم منسجم تحت مراقبت بوده و با ایجاد شرایط لازم مثل یک آی‌سی‌یو از بیمار در منزل مراقبت می‌کنند.
وی با بیان اینکه به غیر از بیماران کووید۱۹ که پرسنل جداگانه‌ای برای مراقبت از آنها نیاز است، چندین نوع بیماران دیگر نیز می‌توانند از خدمات مراقبت در منزل استفاده کنند، افزود: بیمارانی که دچار سکته شده‌اند، بیماران بعد از عمل جراحی، افرادی که دچار کاهش سطح هوشیاری، آلزایمر و مشکلات تنفسی هستند (که لزوما عفونی نیست) و یا بیماران دیگری که نگران هستند و در این شرایط نمی‌خواهند در بیمارستان باشد، می‌توان با فراهم کردن امکانات و شرایط لازم در منزل بستری شوند.
شرایط مراقبت از بیمار کووید۱۹ در منزل
این پزشک متخصص در مورد مراقبت از بیماران کرونایی در منزل گفت: در صورتی که بیمار کووید۱۹ به منزل برده شود باید تعداد افراد خانواده به حداقل برسد و ترجیحا فقط یک نفر در منزل بماند، تهویه هوای منزل به صورت مرتب انجام شود، استفاده از ماسک برای دو طرف واجب است و توصیه‌های بهداشتی هم باید با دقت انجام شود، حتی از سرویس بهداشتی جداگانه‌ای استفاده و احتیاط‌های لازم رعایت شود.
عضو مرکز تحقیقات جراحی مغز و اعصاب با تاکید بر اینکه ناگزیریم به سمت مراقبت از بیماران در منزل حرکت کنیم، افزود: مهم‌ترین مسئله این است که تخت آی‌سی‌یو نداریم و باید از الان به فکر فصل پاییز و زمستان باشیم. از طرف دیگر مراقبت در منزل باعث کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از عفونت بیمارستانی و کاهش تردد بیمار و همراهان بیمار به بیمارستان‌ها می‌شود.