به گزارش همشهری آنلاین به نقل از مهر، بیش از ۶ قرن است که هنرمندان خراسان جنوبی با هنر دیرینه فرش خو گرفته‌اند و بر تار و پود آن، گره عشق می‌زنند، هنری که سینه به سینه تا به امروز ادامه یافته و تاکنون نقش مهمی در اقتصاد خانوارها داشته است.
طرح، نقشه و رنگ فرش دستباف استان قدمتی بیش از ۶۰۰ سال دارد که در شرایط پیش رو در حال رنگ باختن است. پیش از این مشکلات بیمه‌ای، ورود فرش‌های ماشینی و کمبود برخی مواد اولیه گریبانگیر قالیبافان بود، اما امروز معضلات دیگری اعم از کاهش تقاضا و از دست دادن بازارهای فرش، آینده قالیبافان را مخدوش کرده است.
این روزها با شیوع کرونا حال فرش دستبافت هم تغییر کرده و بنا به گفته مسئولان، افزایش تولید و کاهش تقاضا مشکلات دیگری را متحمل این قشر کرده است.
شرایط پیش رو در حالی است که طرح‌های متولیان در راستای ایجاد بازار فرش دستبافت خراسان جنوبی از ۱۳ سال گذشته پیاده نشده و لنگ سه میلیارد تومان اعتبار مانده است.
شاید وقت آن رسیده مسئولان استانی و پایتخت‌نشینان توجهی ویژه به فرش دستبافت استان داشته باشند چراکه جمعیت کثیری از مردمان شرق ایران در این هنر فعالیت داشته و ادامه این مشکلات عرصه را برای فعالیت تنگ می‌کند.
شاید وقت آن رسیده که فرش دستبافت استان هم همچون مسائلی مانند اشتغال، بی‌آبی و دیگر معضلات استانی جزو اولویت‌ها قرار گیرد پیش از آن‌که صدای دفتین برای همیشه به خاموشی سپرده شود.
تولید ۸۰ هزار متر مربع فرش در ۴ ماه
رئیس اتحادیه فرش خراسان جنوبی از فعالیت ۵۰ هزار بافنده تمام‌وقت و پاره وقت در استان خبر داد و افزود: تنها کمتر از هفت درصد این افراد بیمه هستند.
محمدحسین کامیابی‌مسک بیان کرد: در چهارماهه نخست امسال بیش از ۸۰ هزار متر مربع به ارزش ۷۰ میلیارد تومان بافته شده است.
وی با اشاره به بازار فرش خراسان جنوبی بیان کرد: فرش دستبافت استان به کشورهای اروپایی، آلمان، ایتالیا و آمریکا صادر می‌شد که در حال حاضر این گستره محدود شده است. همچنین قانون برگشت ارز حاصل از صادرات، دیگر بازارهای فرش را هم با مشکلاتی روبه رو کرده است.
رسوخ کرونا به تار و پود فرش استان
رئیس اتحادیه فرش خراسان جنویی با اشاره به شیوع کرونا اظهار کرد: شیوع این ویروس باعث افزایش تولید و کاهش تقاضای فرش شده است. تقاضای کم نسبت به عرضه زیاد باعث افت قیمت فرش می‌شود، به همان نسبت از دستمزد بافنده فرش هم کاسته می‌شود و این در خراسان جنوبی به دلیل استمرار خشکسالی‌ها که در نتیجه آن کشاورزی و دامداری از بین رفته است و در کنار آن صنعتی هم پا نگرفته تا بافنده در این بخش مشغول به کار شود رنج مضاعفی را به بافنده تحمیل می‌کند.
کامیابی‌مسک تصریح کرد: به دلیل شرایط کرونایی و بیکاری بسیاری از مردان که مدتی بود کمتر پشت دار قالی می‌نشستند در حال حاضر مجبور شده‌اند با این‌که قالی بافی سودی ندارد اقدام به فرش بافی کنند. مسئولان باید برای فرش دستبافت استان بازارسازی کنند، تأمین بخشی از مواد اولیه فرش مانند ابریشم و پشم از دیگر مشکلات بافندگان است.
طرح‌هایی که خاک می‌خورد
کامیابی‌مسک با اشاره به اقدامات انجام‌شده برای بازارسازی فرش استان اظهار کرد: این اتحادیه چهار طرح را برای بهبود وضعیت فرش استان طی ۱۳ سال گذشته ارائه کرده که این طرح‌ها در سفر نخست هیئت دولت نهم مصوب هم شد و در سفرهای رئیس جمهوری کنونی نیز مطرح شد ولی به آن بودجه‌ای تعلق نگرفته است.
وی ایجاد مرکز تهیه و توزیع مواد اولیه مرغوب به قیمت تمام شده را نخستین طرح عنوان می‌کند و می‌گوید: قرار بود با ایجاد این مرکز مواد اولیه به صورت رایگان در اختیار بافنده قرار داده شود و بعد از بافت و فروش فرش پول آن دریافت شود. ایجاد نمایشگاه دائمی فرش دستباف در استان از دیگر طرح‌های ارائه شده بوده است، آموزشگاه جامع فرش دستباف در استان نیز پیشنهاد شده بود که در این مکان می‌توانستیم پرداخت، رنگرزی و دیگر امور مربوط به فرش را به نسل بعدی منتقل کنیم.
کامیابی‌مسک با بیان این‌که ایجاد مجتمع تولید سفارش‌پذیر فرش دستباف از دیگر طرح‌ها بوده است، اظهارکرد: در این مکان به صورت نمونه انواع نقوش تولید می‌شود و خریداران با استفاده از فضای مجازی می‌توانند نقوش مورد نظر خود را انتخاب کرده و در رنگ‌بندی آنها نظرات خود را اعمال کنند.
رئیس اتحادیه فرش خراسان جنوبی بیان کرد: علی‌رغم این‌که این طرح به عنوان پایلوت کشوری تأیید شده، اما هنوز اجرایی نشده است. مدیریت بد برخی مسئولان بالادستی نه تنها باعث تزلزل جایگاه فرش ایران شده بلکه در نقاط مختلف مشکلاتی را منجر شد است.
کامیابی مسک نبود تسهیلات را از مشکلات پیش روی طرح دانست و گفت: در مجموع اجرای این طرح تولیدی و سفارش‌پذیر نیازمند بیش از سه میلیارد تومان اعتبار است. این طرح می‌تواند باعث ارزش افزوده فرش شده و در سطح دنیا بازارهای خوبی را ایجاد کند.