تاریخ انتشار: ۲۱ شهریور ۱۳۹۹ - ۱۶:۵۹

ترجمه‌ی پگاه شفتی: شاید هیچ‌کدام از ما تا امروز به حیاتی‌بودن واکسن پی نبرده و آن را با تمام وجودمان لمس نکرده بودیم. ماه‌هاست که ویروسی موذی و مرگ‌بار به‌جان دنیا افتاده و همه‌ی امیدها به آزمایشگاه‌ها و دانشمندان برای ساخت واکسن کروناست. به همین مناسبت نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه‌ی ساخت واکسن و اولین‌هایش.

تا پیش از واکسن، انسان‌ها به همه‌گیری‌هایی مانند امروزِ ما عادت داشتند. هرچندوقت یک‌بار، بیماری‌های مرگباری حمله می‌کردند و هزاران نفر را به‌ کام مرگ می‌فرستادند. هیچ‌راهی برای مقابله با این بیماری‌ها نبود، مگر معجزه. و این معجزه به‌وقوع پیوست؛ با اختراع واکسن. بیماری‌های واگیردار و خطرناک حالا با یک تلقیح ساده، ریشه‌کن می‌شوند؛ گویی هرگز وجود نداشتند.

اولین کسانی که به ایده‌ی واکسن در برابر بیماری‌های مهلک فکر کردند، چینی‌ها در قرن یازدهم میلادی بودند. اما تلاش‌ آن‌ها در آن زمان نتیجه‌ی مؤثری نداشت. تا این‌که در سال ۱۷۹۶ میلادی، پزشکی انگلیسی به نام «ادوارد جنر»، به این ایده چنگ انداخت و پژوهش روی آن را شروع کرد. او روی بیماری آبله کار می‌کرد. یک بیماری ویروسی و بسیار واگیردار و غیرقابل کنترل.

دکتر جنر متوجه شد یکی از کسانی که آبله گرفته، توانسته به‌خوبی در مقابل آن مقاومت کند و آن را پشت سر بگذارد. او روی این فرد تحقیق کرد و فهمید سال‌ها پیش بیماری‌ای شبیه به آبله گرفته و خوب شده. دکتر جنر حدس زد که همان بیماری مانند یک واکسن بدن این فرد را در برابر ویروس آبله مقاوم کرده است.

یک دوز کوچک شفابخش

دکتر ادواردجنر بعد از این اکتشاف، حسابی هیجان‌زده شد. او راز بزرگی را به‌نام واکسن کشف کرده بود؛ تلقیح دوز کوچکی از یک بیماری مهلک و آشناکردن سیستم ایمنی بدن با آن و مقاوم‌کردن همیشگی بدن در برابر آن بیماری. در سال ۱۷۹۶ میلادی، وقتی ویروس آبله به تمام مردم حمله می‌کرد، دکتر جنر، دوز کوچکی از این ویروس را به پسری کوچک تزریق کرد. پسر در برابر این ویروس مقاوم شد و هرگز آبله نگرفت.

بدرود، طاعون! بدرود وبا!

واکسن متولد شد و ویروس‌ها را فراری داد. مثل یک نیشگون! حالا دیگر بیماری‌های مرگ‌باری مانند وبا و طاعون عددی نبودند. این غول‌های وحشتناک و عامل مرگ و میر انسان‌ها حالا فقط افسانه‌ای ترسناک بودند. به سال ۱۸۸۵ میلادی رسیدیم. لویی پاستور دانشمند فرانسوی، بعد از نتایج موفقیت‌آمیز آزمایش واکسن هاری روی حیوانات تصمیم گرفت آن را روی پسر کوچکی آزمایش کند که سگ هاری او را گاز گرفته. نتیجه موفقیت‌آمیز بود؛ آن بچه هرگز به بیماری هاری مبتلا نشد. بعد از این تجربه پاستور و تیمش واکسن‌های بیماری‌های مرگ‌باری مانند وبا، طاعون و سل را ساختند و در دسترس مردم قرار دادند. بیماری‌هایی با نرخ مرگ و میر بسیار بالا و غیرقابل درمان که برای همیشه با واکسیناسیون عمومی ریشه‌کن شدند.

تاریخچه

۱۷۹۶

دکتر «ادوارد جنر» انگلیسی، کشف کرد بدن می‌تواند در برابر بعضی از بیماری‌ها مقاوم شود. چگونه؟ اگر به بعضی از آن بیماری‌ها مبتلا شده و شفا پیدا کند، دیگر هرگز به آن‌ها مبتلا نخواهد شد.

۱۸۸۵

تقریباً ۱۰۰سال طول کشید تا پس از کشف دکتر جنر، واکسن متولد شود. در سال ۱۸۸۵ میلادی «لویی پاستور»، دانشمند فرانسوی، واکسن هاری را روی پسربچه‌ای آزمایش کرد که توسط سگ هاری گاز گرفته شده بود. پس از نتیجه‌ی موفقیت‌آمیز این آزمایش، واکسن متولد شد!

معجزهی نجاتبخش

واکسن، این معجزه‌ی نجات‌بخش، توانست در سال سه میلیون نفر را از مرگ نجات دهد. به همین دلیل است که در این روزهای کوویدزده، همه‌ی ما به دستان دانشمندان چشم دوخته‌ایم و امیدواریم. اگر آن‌ها توانسته‌اند به بیماری‌های مرگ‌باری مانند طاعون و وبا غلبه کنند، حتماً به ویروس کرونا هم غلبه خواهند کرد.

روزهای بهتری در راه است...