به گزارش همشهری آنلاین به نقل از خبرآنلاین و برنا، بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ عده‌ای از اصولگرایان از کاندیدای نظامی برای انتخابات ۱۴۰۰ سخن گفتند. ابتدا حسین الله کرم رئیس شورای هماهنگی حزب الله گفت: یک نظامی استراتژیست از سیاسی استراتژیست بهتر است اما بعدها اصولگرایان دیگری از این ایده دفاع کردند.
برخی رسانه‌ها نیز این روزها درباره حضور احتمالی چهره‌های نظامی در انتخابات گمانه زنی می‌کنند. همچنین مجلس با طرحی که اخیرا در دستور کار خود گذاشته سعی دارد فرماندهان نظامی را جزو رجال سیاسی تعریف کند. اما نظامی‌ها چطور و از چه زمانی به فکر درآوردن یونیفرم نظامی و پوشیدن رخت سیاست افتادند؟ در ادامه نگاهی به کاندیداتوری فرماندهان نظامی در انتخابات انداخته ایم.
تنها نامزد ارتشی در ریاست جمهوری ۱۶ درصد رای آورد
با وجود آنکه امروز ارتشی‌ها خود را از سیاست دور نگه می‌دارند اولین نامزد نظامی انتخابات ریاست جمهوری در ایران یک ارتشی بود. دریادار احمد مدنی فرمانده نیروی دریایی و اولین وزیر دفاع جمهوری اسلامی در سال ۱۳۴۸ در نیروی دریایی به درجه دریاداری رسیده بود اما در سال ۱۳۵۱ به خاطر فعالیت‌های سیاسی‌اش از ارتش اخراج شد. مدنی از اعضای جبهه ملی بود. او پس از کنار گذاشته شدن از ارتش تا زمان انقلاب کرسی دانشگاه را برگزید و به تدریس اقتصاد و علوم سیاسی پرداخت.
بعد از پیروزی انقلاب فرمانده نیروی دریایی و اولین وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران شد. اما بعد از دو ماه وزارت استعفا داد. بعد از استعفا در فروردین ۵۸ به درخواست مهدی بازرگان نخست وزیر دولت موقت استانداری خوزستان را پذیرفت. بعد از استعفای دولت موقت در سال ۵۸ در اولین انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد و با ابوالحسن بنی‌صدر، حسن حبیبی، داریوش فروهر، کاظم سامی و صادق قطب‌زاده رقابت کرد.
جبهه ملی در انتخابات از او حمایت کرد اما با ۱۶ درصد رای شکست خورد. پس از شکست خود را از کرمان نامزد اولین دوره انتخابات مجلس کرد. مدنی در انتخابات رای آورد اما اعتبارنامه‌اش در مجلس تصویب نشد. بعد از تسخیر سفارت آمریکا دانشجویان پیروی خط امام مدنی را به جاسوسی و ارتباط با آمریکا متهم کردند. او سال ۵۹ ایران را ترک کرد و به آمریکا رفت. مدنی سرانجام در سال ۸۴ در اثر بیماری سرطان در آمریکا درگذشت.
۲و نیم درصد رای برای رجبعلی طاهری
مدنی اولین و آخرین مقام ارتش بود که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و پس از شکست او تا ۱۴ سال بعد هیچ نظامی دیگری خود را نامزد حضور در انتخابات ریاست جمهوری نکرد.
در سال۷۲ رجبعلی طاهری اولین فرمانده سپاه استان فارس نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد. عرصه رقابت نه تنها برای او بلکه برای سایر کاندیداها سخت بود چرا که مرحوم هاشمی رفسنجانی در این انتخابات رییس جمهور مستقر بود. احمد توکلی و عبدالله جاسبی دو نامزد دیگر انتخابات بودند.
طاهری با ۳۸۷ هزار رای از بین چهار نامزد انتخابات چهارم شد. آرای او کمتر از ۲و نیم درصد بود. احمد توکلی با چهار میلیون رای (نزدیک به ۲۴ درصد آرا) بیشترین آرای مردم را از آن خود کرد. عبدالله جاسبی هم حدودا با یک و نیم میلیون رای (معادل ۹ درصد آرا) را به دست آورده بودند.
حتی شمخانی ۲ و نیم درصد رای آورد
هشت سال بعد از شکست طاهری این علی شمخانی بود که ریسک کرد. شمخانی در سال ۸۰ وارد رقابت با محمد خاتمی رییس جمهور مستقر شد. نامزدی شمخانی در حالی بود که وزیر دفاع همان رئیس جمهور بود.
دریابان علی شمخانی بین سالهای ۶۸ تا ۷۶ فرمانده نیروی دریایی ارتش بود اما در ارتش تربیت نظامی پیدا نکرده بود و خاستگاهش سپاه پاسداران بود. شمخانی از سال ۵۸ تا ۶۰ فرمانده سپاه خوزستان و از سال ۶۰ تا ۶۸ نیز جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران بود. در سالهای ۶۵ تا ۶۸ همچنان که جانشین فرمانده کل سپاه بود فرماندهی نیروی زمینی سپاه را هم برعهده داشت. از سال ۶۷ تا ۶۸ وزیر سپاه در دولت میرحسین موسوی شد.
در سال ۶۸ از سپاه به ارتش منتقل شد و فرماندهی نیروی دریایی ارتش را برعهده گرفت البته چندماه بعد همزمان فرماندهی نیروی دریایی سپاه را نیز عهده دار شد. بعد از پایان این ماموریت به عنوان وزیر دفاع دولت خاتمی انتخاب شد. رقابت شمخانی در سال ۸۰ با رییس جمهور مستقر منجر به کنار گذاشتن او در دولت بعدی خاتمی نشد و تا سال ۸۴ همچنان در مقام وزیر دفاع باقی ماند. اما با وجود سوابق نظامی متعدد شمخانی ۷۳۷ هزار رای آورد و با ۲.۶ درصد آرا در رقابت‌ها سوم شد. او از سال ۹۲ دبیر شورای عالی امنیت ملی کشور است.
سال ۸۴؛ انصراف، شکست و شکست
انتخابات ۸۴ اوج نامزدی نظامی‌ها بود. اصلی‌ترین نظامی‌های صحنه انتخابات محمدباقر قالیباف و محسن رضایی بودند که فرماندهی قوای نظامی در کارنامه‌شان وجود داشت.محسن رضایی و محمدباقر قالیباف از این دوره تلاش خود برای رکورددار شدن در نامزدی انتخابات را آغاز کردند.
برادر محسن ۱۶ سال سابقه فرماندهی کل سپاه را بر عهده داشت و محمدباقر قالیباف کسی بود که علاوه بر داشتن سابقه فرماندهی نیروی هوایی سپاه، نیروی انتظامی را نیز هدایت کرده بود. در این بین ، محسن رضایی از حضور در انتخابات انصراف داد. قالیباف با حدود ۱۴ درصد در انتخابات شکست خوردد و پایش حتی به دور دوم انتخابات باز نشد.
رای زیر دو درصدی برادر محسن در طلایی‌ترین دوران کاندیداتوری
در انتخابات سال ۸۸ نیز محسن رضایی که چهار سال قبل انصراف داده بود، بار دیگر پا در میدان رقابت انتخاباتی گذاشت. او این بار دیگر آمده بود که بماند و ترجیح می‌داد بر روی تحصیلات اقتصادی‌اش مانور دهد و از دولت ائتلافی سخن بگوید. او در سال ۸۸ هنگامی که در برابر رئیس دولت مستقر قرار گرفته بود،مسیر احمدی نژاد را رو به پرتگاه عنوان کرده بود.برخی معتقدند که نامزدی او در این دوره از انتخابات طلایی‌ترین دوران فعالیت سیاسی است.با این حال محسن رضایی توانست ۱.۷۳ درصد رای را به دست آورد.
باز هم شکست؟ اینبار در ۱۴۰۰
انتخابات سال ۹۲ هم دیگر انتخابات پرشور نظامی‌ها بود. محسن رضایی و محمدباقر قالیباف بار دیگر در این انتخابات حاضر شدند. اما هردوی آنها تا روز آخر در انتخابات ماندند. با آنکه هردو سردار بیشتر از گذشته توانستند اقبال مردم را از آن خود کنند، اما در نهایت با عنوان نامزدهای شکست خورده از میدان سیاست خارج شدند. قالیباف این بار ۱۶.۵ درصد و محسن رضایی ۱۰.۶ درصد آرای مردم را به خود اختصاص دادند.
البته قالیباف در سال ۹۶ هم تا میانه راه ریاست جمهوری آمد اما برای تحقق ائتلاف اصولگرایان عرصه را به نفع ابراهیم رییسی ترک کرد. او سرانجام در انتخابات بهمن ۹۸ توانست به عنوان سرلیست اصولگرایان وارد مجلس شود. با این حال در گمانه زنی‌های انتخابات ۱۴۰۰ همچنان نام محسن رضایی و قالیباف دیده می‌شود.
چرا چهره شمخانی ترمیم شد اما دیگران نه؟
از بین پنج نفر فرمانده نظامی دو نفر در قید حیات نیستند. احمد مدنی که ۴۰ سال پیش از سیاست ورزی در جمهوری اسلامی برکنار شد و در سال ۸۴ درگذشت. دیگری رجبعلی طاهری بود که در سال ۹۲ درگذشت.
می‌ماند علی شمخانی محمدباقر قالیباف و محسن رضایی. هرچند چهره‌های نظامی دیگری هستند که نامشان در بین گمانه زنی‌های انتخاباتی دیده می‌شود اما گمانه زنی‌های انتخاباتی بیشتر مایلند به کسانی بپردازند که قبلا بخت خود را در سیاست آزموده اند. در بین این سه نفر علی شمخانی کمتر از دو نفر دیگر خود را وارد جدل‌های سیاسی کرده است.
او با بسیاری از افتخارات و نشان‌های نظامی سال ۸۰ خود را وارد انتخابات کرده بود. شمخانی تنها کسی بود که به طور همزمان فرمانده نیروی دریایی سپاه و نیروی دریایی ارتش بود.
اما با تصمیم سیاسی شدن دست به ریسک بزرگی کرد ریسکی که نه تنها منجر به شکست او در انتخابات شد بلکه تا حدودی وجهه سیاسی او را نیز زیر سوال برد. با این حال در سالهای بعد با هوشمندی خود برخلاف دیگر نظامی‌های طالب سیاست دریافت که سیاست به اندازه گوشه‌ای از افتخارات نظامی ارزشمند نیست و همین موضوع باعث شد چهره‌اش دوباره ترمیم شود.
جدا از محسن رضایی و قالیباف که چهره هایی تکراری با سوابق نظامی در انتخابات ریاست جمهوری هستند نام برخی چهره های دیگر چون سردار دهقان وزیر سابق دفاع و سعید محمد فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء این روزها در برخی رسانه ها و محافل رسانه ای مطرح است، باید دید آیا مردم به کاندیداهای نظامی در انتخابات ۱۴۰۰ روی خوش نشان خواهند داد یا ..
تجلی نیروهای جهادی در نیروهای نظامی است
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه در این زمینه به خبرگزاری برنا گفت: وقتی ما می‌گوییم یک دولت جهادی نیاز داریم تا حرکت جهشی در امور اجرایی کشور داشته باشیم که عقب ماندگی‌ها را جبران کند؛ این نیروهای جهادی عمدتا مثلا تجلی‌اش در نیروهای نظامی هستند که ظرف این مدت هم خودشان را نشان داده‌اند و می‌توانند، بسیجی وار و جهادی وار کار را در اجرا پیش ببرند.
حمیدرضا ترقی
حمیدرضا ترقی درباره برنامه‌های اصولگرایان برای انتخابات ۱۴۰۰ گفت: هنوز هیچ جلسه جامع و کاملی در ارتباط با انتخابات ۱۴۰۰ از سوی جریانات اصولگرا تشکیل نشده بلکه فقط احزاب، جلسات و برنامه‌هایی را در ارتباط با انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار کرده و در حال برنامه‌ریزی و همفکری هستند. در واقع هنوز جلسه‌ای عمومی متشکل از همه جریانات اصولگرا درباره مصداق‌ها و برنامه ها، تشکیل نشده است.
او درباره نقش شورای ائتلاف افزود: شورای ائتلاف کار سازماندهی قبلی‌اش را حفظ کرده و در حال چیدن مقدمات کار است منتهی در حال حاضر، اولویت را به بحث شوراها و انتخابات میان دوره‌ای مجلس داده است. به بیانی دیگر این کارها را در حال حاضر سامان می‌دهد تا به بحث انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در زمان خودش ورود کند.
او در این باره که حضور چهره‌های نظامی اصولگرا برای انتخابات ۱۴۰۰ بسیار پررنگ است، تصریح کرد: به هر حال لازم است نامزدها، از جریان‌های مختلف اصولگرا و از چهره‌های متنوع مطرح شوند تا جامعه با چهره و مواضع آنها به مرور آشنا شود اما طبیعتا، تصمیم گیری در نهایت براساس اقتضائات شرایط سیاسی کشور و همچنین ویژگی‌ها و مختصاتی که دولت جوان انقلابی و حزب‌اللهی که مورد نظر مقام معظم رهبری است، خواهد بود. بنابراین این یک ضرورتی است که مشخص شود، ما چهره های متنوعی داریم.
درباره چهره های متنوع باید گفت وقتی که مجلس شرایط انتخاب شوندگان، تصمیمات و پیشنهادات خود را در این باره نهایی کرد و در عین حال تعریف جدید شورای نگهبان از رجال سیاسی و مذهبی هم اعلام شود، طبیعتا آن وقت، تطبیقش با افراد مختلف امکان پذیر خواهد بود اما در حال حاضر، صرفا مطرح شدن این افراد برای این است که مشخص شود که ما چهره های متنوع و کافی را برای عرضه کردن به مردم، داریم.
ترقی در این باره که چهره‌های نظامی بر کاندیداهای دیگر غالب هستند، تشریح کرد: چهره‌های نظامی آنچنان غالب نیستند چراکه چهره‌های غیرنظامی هم تعدادشان کم نیست و به هر حال حدود ۱۵ نفر کاندیدایی که مطرح هستند شاید ۵ نفر نظامی هستند. این موضوع هم به شرایط کشور بستگی دارد که یک بخشی از آن برمی گردد به انتخابات آمریکا که چه شرایطی ما در منطقه و جهان پیدا می‌کنیم و طرفمان، چه کسی است. از این رو اینها همه بر تصمیم گیری‌های آینده تاثیر قابل توجهی دارد.
او اضافه کرد: وقتی ما می‌گوییم یک دولت جهادی نیاز داریم تا حرکت جهشی در امور اجرایی کشور داشته باشیم که عقب ماندگی‌ها را جبران کند؛ این نیروهای جهادی عمدتا مثلا تجلی‌اش در نیروهای نظامی هستند که ظرف این مدت هم خودشان را نشان داده‌اند و می‌توانند، بسیجی وار و جهادی وار کار را در اجرا پیش ببرند.
این عضو شورای مرکزی موتلفه در پاسخ به این سوال که این ۱۰، ۱۵ نفری که نام بردید تعداد کاندیداهای اصولگرایان هستند؟ عنوان کرد: بله همینطور است حداقل در میان اصولگرایان، ۱۵ نفر کاندیدا مطرح هستند و در آن جناح هم، افراد مختلفی مطرح هستند که در مجموع، نزدیک به ۳۰ نفر مطرح هستند.
او درباره اسامی این کاندیداها و اینکه کدام چهره شانس بیشتری دارد؟ بیان کرد: اینکه کدام نامزد شانس بیشتری دارد هیچ ارزیابی صورت نگرفته که بخواهیم مبتنی بر یک نظرسنجی یا پایش اجتماعی مطرح کنیم. مسلم است که گرایش مردم بیشتر به سمت کسانی است که هم جدید باشند و هم از نظر توانمندی و کارآمدی، آزموده باشند در عین حال مردم نیز آن فرد را بشناسند و به توانمندی هایش، اطمینان داشته باشند.
شرایط کنونی کشور ما شرایطی است که ما به سمت یک دولت کارآمد باید برویم. در حال حاضر کارآمدی، به یک مولفه امنیت کشور تبدیل شده و اگر به مساله کارآمدی توجه جدی نشود، نارضایتی مردم افزایش پیدا می کند و این دغدغه همه نیروهای اصول گرا در کشور است.