همشهری آنلاین - سیدمحمد فخار: وسایل نقلیه فرسوده زخم کهنه‌ای بر آسمان آبی کشور هستند. در روزهایی که شهروندان ایرانی با کرونا و فراز و فرودهای آن دست و پنجه نرم می‌کنند، آلودگی هوا و هزینه‌های روزمره نیز همپای یکدیگر افزایش می‌یابند و وسایل نقلیه فرسوده، افسارگسیخته به این مشکلات دامن می‌زنند.
کلانشهرهای کشور در ۶ماه نخست امسال، ۷درصد روزهای خود را با آلودگی هوا سپری کردند، اما فصل اوج‌گیری آلودگی هوا تازه یک هفته است که آغاز شده و با افزایش ترددهای خودرویی باید منتظر موج فزاینده آلاینده‌های جوی بود.
اطلاعات رسیده به همشهری از سازمان حفاظت محیط‌زیست مشخص می‌کند، وسایل نقلیه فرسوده کشور سالانه ۱۷.۳میلیون تن مواد سمی آلاینده وارد ریه ایرانی‌ها می‌کنند. آنها همچنین ۲.۵میلیارد تومان در هر سال سوخت بیشتر از حد استاندارد می‌سوزانند و باید برای مهار و کنترل این وضعیت، تصمیم عاجل گرفت.
افزایش تراکم آلاینده‌ها
با آغاز فصل پاییز و نزدیک شدن به زمان بروز پدیده وارونگی دما، آلودگی هوا در شهرهای کشور بیشتر می‌شود.
حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این‌باره به همشهری می‌گوید: بدون تردید، اجرا نکردن طرح ترافیک و کنترل نکردن معاینه فنی خودروهای عبوری، میزان تراکم آلاینده‌ها در هوا و آثار و عوارض ناشی از آن را دوچندان می‌کند. به گفته این کارشناس، براساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، ذرات معلق می‌توانند ویروس کرونا را با خود حمل و به افزایش امکان سرایت بیماری به دیگران کمک کنند؛ لذا کاهش این ذرات اهمیت بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است.
امیدها به آسمان است
۱۴ نهاد مسئول در کنترل آلودگی هوا از شرایط موجود اطلاع دارند. اما شاید نمی‌خواهند این قضیه خیلی پررنگ شود. در این شرایط باید آگاهی‌رسانی شود تا مردم باید بدانند رهایی از آلودگی هوا امکانپذیر نیست.
بهزاد اشجعی، کارشناس محیط‌زیست به همشهری می‌گوید: اگرچه برای اجرای طرح‌های کنترل آلودگی هوا مشکل مالی وجود دارد، اما همکاری دستگاه‌های اجرایی در کنترل آلودگی هوا نیز مناسب نبوده است. چون دراجرای ۶۰ تا ۷۰ درصد مصوبات مشکل وجود داشت و باقی مصوبات نیز یا درست اجرا نشدند یا برخی دستگاه‌ها خود را قانونگذار فرض کردند و بخشی از مصوبات را اجرا نکردند. درحالی‌که حتی اگر ۳۰درصد از مصوبات قانون هوای پاک اجرا می‌شد، مشکل آلودگی هوای بهار و تابستان به این حد نمی‌رسید و خدا می‌داند در زمستان چه اتفاقی می‌افتد. در این شرایط فقط باید به آسمان چشم دوخت و امید داشت وضعیت جوی بهتر شود.
تشدید نگرانی‌ها از وسایل نقلیه فرسوده
مسئولیت نظارت بر اسقاط انواع وسایل نقلیه سبک و سنگین موتوری با سازمان حفاظت محیط‌زیست است. تردد خودرو و موتورسیکلت‌های فرسوده علاوه بر افزایش حجم آلاینده‌های هوا باعث بالا رفتن مصرف سوخت در کشور می‌شود. به همین دلیل ماده ۸قانون هوای پاک، تأکید جدی بر خارج کردن دوره‌ای این ناوگان از چرخه ترددها دارد.
هم‌اکنون در مجموع ۸ کلانشهر کشور ۲ میلیون و ۱۰۸ هزار دستگاه خودروی سبک شامل سواری، وانت و تاکسی، ۱۳۵هزار دستگاه خودروی سنگین شامل اتوبوس، مینی بوس، کامیون و کامیونت و ۹ میلیون دستگاه موتورسیکلت فرسوده وجود دارد که به‌رغم تبعات منفی گسترده ناوگان خودرویی فرسوده، اعم از آلودگی هوا، مصرف بالای سوخت، ایمنی و استاندارد پایین،
متأسفانه هنوز بسیاری از خودروها پس از سن فرسودگی همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. هیچ طرح جدی نیز برای اسقاط وسایل نقلیه فرسوده اجرا نمی‌شود و قانون از رده خارج کردن فرسوده‌ها به ازای واردات خودروهای خارجی، همچنان متوقف است.
تباه شدن سوخت
خودروهای فرسوده به‌طور متوسط در هر ۱۰۰کیلومتر تا ۱۴لیتر بنزین می‌سوزانند. این عدد در مقایسه با سوخت سیکل بنزینی خودروهای عادی دوبرابر بیشتر است و در واقع هر خودروی فرسوده دوبرابر یک خودروی استاندارد عادی سوخت می‌سوزاند.
بدین‌ترتیب ۳میلیون خودروی فرسوده کشور به اندازه ۶میلیون خودروی عادی سوخت را هدر می‌دهند و در ازای آن هیدروکربن‌های نسوخته‌ای بیشتر از حالت معمول از اگزوز خود خارج می‌کنند.
اگر این وسایل فرسوده متوسط روزانه ۱۰کیلومتر تردد داشته باشند، در ۲۴ساعت ۳میلیارد تومان سوخت بیشتر از حد معمول می‌سوزانند و این خسارت در یک‌سال به ۱۱۰۰میلیارد تومان می‌رسد.