به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، «دونالد ترامپ، چهل‌وپنجمین رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا راهبرد مشخصی در برابر ایران ندارد.» این عبارت را قریب به چهارسال گذشته بارها و بارها در تحلیل خبره‌ترین کارشناسان روابط تهران و واشنگتن شنیده‌ایم اما شاید امروز در فاصله کمتر از یک ماه تا روز برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده بتوان گفت که اتفاقا راهبرد سکاندار کاخ سفید در برابر ایران مشخص است: «پا گذاشتن بر گلوی ایرانیان تا روزی که تسلیم شوند.» در حالی که در بیش از ۴ دهه گذشته از انقلاب اسلامی ایران که با تنش در رابطه تهران و واشنگتن همراه شد، تحریم همواره ابزاری در اختیار واشنگتن برای به اصطلاح تسلیم کردن ایران بوده اما تمام روسای جمهور پیشین ایالات متحده کم و بیش مراقب وجهه واشنگتن در وضع دامنه تحریم‌ها بوده‌اند.
بسیاری از آنها نگران این بودند که تحریم‌ها صرفا به ابزاری برای اعمال فشار بر عامه مردم در ایران تبدیل شده و به ویترین چیده شده توسط ایالات متحده که این کشور را مدافع حقوق بشر و مروج دموکراسی نشان می‌دهد ضربه بزند. به نظر می‌رسد که این ویترین آخرین چیزی است که دونالد ترامپ در جامه رییس‌جمهور امریکا به آن فکر می‌کند. مردی که با شعار پوپولیستی «اول امریکا» به میدان آمد و البته توانست در سال ۲۰۱۶ به عنوان برنده به کاخ سفید راه پیدا کند در چهارسال گذشته سیاست «اول ترامپ» را در تمام حوزه‌ها پیش برده است.
این دیدگاه در تمام پرونده‌ها از ترک توافقنامه‌هایی که هرکدام در دوره یکی از روسای جمهور پیشین ایالات متحده با جامعه جهانی به دست آمده تا نحوه مدیریت بحران کرونا و مقابله با تبعات بهداشتی، سلامتی و اقتصادی آن به چشم می‌خورد. با این‌همه به نظر می‌رسد که در میان پرونده‌های روی میز ترامپ در چهار سال گذشته در حوزه سیاست خارجی، مواجهه و مقابله با جمهوری اسلامی ایران بیش از سایر پرونده‌ها تبعات نگاه یکجانبه‌گرایانه دونالد ترامپ را به تصویر کشیده است. ترامپ یک سال پس از راهیابی به کاخ سفید به وعده انتخاباتی خود عمل کرده و از توافق چندجانبه هسته‌ای با ایران کنار کشید تا به گمان خودش توافق باراک اوباما با ایران را جایگزین توافق بهتری بکند که البته نام دونالد ترامپ را بر پیشانی داشته باشد. با بلند شدن ترامپ از پشت میز برجام و مذاکره با ایران، تهران برخلاف تصور ترامپ و تیم ایران‌ستیز ایستاده در کنارش پشت میزی که کاخ سفید برای مذاکره جدید با پیش‌شرط‌هایی که به تسلیم شدن بیشتر شبیه بود تا مذاکره کردن، ننشست. پس از آن تیم ترامپ سیاست فشار حداکثری بر تهران را انتخاب کرد.
از فشار اقتصادی با تحریم تا فشار سیاسی با تلاش برای امنیتی‌سازی کردن پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد و البته فشار امنیتی با ترور سردار شهید قاسم سلیمانی. هرچه ترامپ به انتخابات ۲۰۲۰ نزدیک و نزدیک‌تر شد ایران از میز مذاکره دور و دورتر شد تا خواب‌های وزرای خارجه، خزانه‌داری و مشاوران رییس‌جمهور در پرونده ایران رنگ تعبیر به خود نبینند. اگر تا سه ماه پیش از تحلیلگران سوال می‌شد که انگیزه ترامپ از تشدید تحریم علیه ایران چیست؟ پاسخ کم و بیش مشابهی شنیده می‌شد: وادار کردن ایران به مذاکره تا پیش از برگزاری انتخابات ۲۰۲۰ در نخستین روزهای ماه نوامبر. با این وجود ایران که در قریب به دو سال گذشته شاهد طولانی‌تر شدن زنجیره تحریم‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای بود ترجیح داد از هیچ کدام از شروط خود مبنی بر بازگشت امریکا به برجام، لغو تحریم‌ها و جبران خسارت ناشی از خروج امریکا از برجام عقب‌نشینی نکرده و ژست‌های ترامپ برای مذاکره را هم جدی نگیرد. اندک‌اندک دونالد ترامپ از طرح ادعای اشتیاق ایران برای مذاکره فاصله گرفت و ادعا کرد که در صورت پیروزی در نخستین هفته‌های تمدید چهارساله حضور در کاخ سفید با ایران به توافقی به مراتب می‌رسد. طول عمر این ادعا نیز چندان نبود و امروز به نظر می‌رسد که ترامپ هر کاری می‌کند تا زمین مذاکره جو بایدن، رقیب دموکراتش با ایران در صورت پیروزی در انتخابات نوامبر را ناهموار سازد. دونالد ترامپ در مواجهه با ایران در تمام عرصه‌ها تنها ماند و در حال حاضر تنها برگ امتیازی که برای بازی در اختیار دارد لیست تحریم‌های ایران است؛ لیستی که هر روز به روزرسانی می‌شود و البته برخی افراد و نهادهای حقیقی و حقوقی در حالی که ذیل یک عنوان تحریم شده‌اند برای بزرگنمایی مجدد تحریم‌ها ذیل عنوان دیگری هم تحت تحریم قرار می‌گیرند. ترامپ که سیاست به صفر رساندن فروش نفت ایران را با خروج از برجام دنبال می‌کرد تا حد بسیار زیادی در این مسیر موفق شده اما به هدف تعیین شده نرسیده است: ایران به سختی نفت می‌فروشد اما مذاکره هم نمی‌کند. در چنین شرایطی در حالی که ایران نیز مانند هر کشور دیگری در سطح بین المللی با ویروس کووید۱۹ دست در گریبان است، کاخ سفید در ضربه‌ای دیگر ۱۸ بانک ایرانی را که به تنها راه‌های ارتباط مالی ایران با سایر کشورها در دو سال گذشته تبدیل شده بودند در لیست تحریم قرار داد. براین اساس دولت امریکا کل بخش مالی ایران را با استناد به فرمان اجرایی ۱۳۹۰۲ تحریم کرد. دونالد ترامپ ژانویه سال جاری میلادی این فرمان را برای تحریم بخش‌های صنایع و عمران و معادن ایران صادر کرده بود. اقدامی که بلافاصله در رسانه‌های بین المللی از آن با عنوان هدف‌گیری مستقیم مردم ایران یاد شد و البته صدای اعتراض بازماندگان در برجام را هم بلند کرد. بازماندگانی که در سه سال گذشته از بیم تحریم‌های امریکا از فروش مواد دارویی و تجهیزات پزشکی به ایران هم سرباز زدند و حالا ادعا می‌کنند که لیست جدید تحریم‌ها ارسال اقلام بشردوستانه به ایران را با سختی همراه خواهد کرد.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری امریکا همان ادعاهای تکراری همیشگی مبنی بر خطرناک بودن برنامه هسته‌ای ایران به عنوان بهانه تشدید تحریم مطرح شده است؛ برنامه هسته‌ای که فعلا همچنان تحت نظارت روزانه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد.
«استیون منوشین» وزیر خزانه‌داری امریکا با اشاره به تحریم ۱۸ بانک ایرانی گفت که این تحریم‌ها با هدف جلوگیری از دستیابی غیرقانونی ایران به دلار بوده و افزود که این تحریم‌ها ادامه خواهد یافت تا ایران برنامه هسته‌ای خود را پایان دهد.
بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری امریکا بانک‌های زیر تحت تحریم‌های جدید امریکا قرار گرفته‌اند: «تامین سرمایه امین، کشاورزی، مسکن، رفاه کارگران، شهر، اقتصاد نوین، قرض‌الحسنه رسالت، حکمت ایرانیان، ایران زمین، تعاون منطقه‌ای اسلامی، کارآفرین، خاورمیانه، قرض‌الحسنه مهر ایران، پاسارگاد، سامان، سرمایه، توسعه تعاون، گردشگری.»
بسیاری از کارشناسان پیش از اعلام رسمی خبر تحریم جدید امریکا علیه بخش مالی ایران اعلام کردند که قرار گرفتن نام این بانک‌ها در لیست تحریم‌های ثانویه می‌تواند مسیر پیش روی ایران برای واردات غذا و دارو را سد کند. دو منبع دولتی امریکایی در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست در این باره گفتند: این تحریم‌ها دو هدف را دنبال می‌کنند: بستن معدود منافذ مالی موجود در تحریم‌ها که به دولت ایران اجازه کسب درآمد می‌دهد و بی‌اثر کردن وعده «جو بایدن»، نامزد حزب دموکرات برای بازگشت به برجام در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر.
در حالی که به گزارش بلومبرگ برخی از مقام‌های مسوول در تیم ترامپ به دلیل تاثیر این تحریم‌ها بر مبادله کالاهای بشردوستانه با ایران از ایده قرار دادن نام این بانک‌ها در لیست تحریم استقبال نکردند اما ظاهرا نامه هفته گذشته ۵۶ نماینده کنگره امریکا به ترامپ که خواستار تحریم کل بخش مالی ایران شده بودند، با استقبال رییس‌جمهور امریکا روبه‌رو شده است. اسکات پری، عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان امریکا که این نامه به ابتکار او تنظیم شده مدعی شده وصل بودن این بانک‌ها موجب دسترسی ایران به نظام مالی دنیا شده و تهران را قادر به دور زدن تحریم‌های فعلی می‌کند. همزمان در مجلس سنا نیز سناتور «تام کاتن» به همراه چند سناتور دیگر نامه مشابهی را به «مایک پمپئو»، وزیر خارجه امریکا نوشته بودند. به گزارش خبرگزاری فارس، قبل‌تر از این تحرکات کنگره، لابی ضد ایرانی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» (اف‌دی‌دی) که روابط نزدیک و دیرینه‌ای با رژیم اسراییل و به خصوص حزب «لیکود» به رهبری «بنیامین نتانیاهو» دارد، این توصیه را مطرح کرده بود.
مارک دوبوویتز، رییس لابی «اف‌دی‌دی» و «یعقوب نیگل» از اعضای ارشد این موسسه روز ۱۱ شهریور در قالب مقاله‌ای با عنوان «مقابله با ایران قبل از انتخابات نوامبر» نوشته بودند: «دو ماهِ باقی مانده به انتخابات نوامبر در امریکا در مبارزه علیه جمهوری اسلامی ایران و «جاه‌طلبی‌های هسته‌ای و منطقه‌ای» این کشور بسیار بااهمیت است. دولت ترامپ باید کارزار فشار حداکثری علیه ایران را ادامه دهد و در عین حال، حفاظ‌هایی را برای جلوگیری از بازگشت [دولت‌های بعدی امریکا] به توافق‌نامه‌های به غایت ناقصِ گذشته، احداث کند.»
نگارندگان این یادداشت در ادامه به دولت ترامپ توصیه کرده‌اند در نخستین گام، کل بخش مالی جمهوری اسلامی ایران را در فهرست سیاه قرار داده و ۱۳ بانک باقی‌مانده در «سوییفت» را از این سامانه پیام‌رسان بانکی خارج کند.
آنها نوشته‌اند تنها یک بانک باید برای انجام تراکنش‌های مالی مربوط به مبادلات بشردوستانه در سوییفت باقی بماند. دابوویتز و نیگل هدف از این سیاست را ایجاد شورش‌های خیابانی در ایران و دامن زدن به ناآرامی‌های داخلی عنوان کرده‌اند. آنها می‌نویسند: «این اقدام، اکسیژن مالی تهران را قطع کرده، باعث دامن زدن به تظاهرات‌ها و اعتصاب‌های کارگری علیه رژیم شده و برای مذاکرات آتی، اهرم فشار ایجاد خواهد کرد.»
مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده در بیانیه‌ای ادعاهای بی پایه و اساس درباره ایران را تکرار کرده و گفته: «این تحریم‌ها با هدف افزایش محروم کردن جمهوری اسلامی از تامین مالی در حمایت از فعالیت‌های تروریستی و باج‌گیری هسته‌ای و تهدید جهان است.کارزار فشار اقتصادی حداکثری ما ادامه خواهد یافت تا ایران به مذاکرات جامعی تمایل پیدا کند که درباره رفتار بدش باشد.»
سی‌ان‌ان در گزارشی در این باره نوشت: تحریم‌های جدید امریکا فعلا آخرین حلقه از زنجیره سیاست فشار حداکثری ترامپ علیه تهران است. سیاستی که عملا امریکا را از متحدانش در قبال ایران دور کرده است. براساس دستور جدید خزانه‌داری امریکا، تمام اموال منقول و غیرمنقول متعلق به این بانک‌ها در داخل ایالات متحده یا در کنترل مقام‌های امریکایی باید بلوکه شده و به دفتر کنترل اموال خارجی گزارش شوند. علاوه بر این موسسه‌های مالی و افراد حقیقی که پس از دوره زمانی تعیین شده ۴۵ روزه با این بانک‌ها در ارتباط باشند هم هدف تحریم‌های ثانویه امریکا قرار خواهند گرفت. در حالی که مدافعان سیاست فشار حداکثری امریکا علیه ایران این اقدام را در راستای تحت فشار قرار دادن تهران و آن سیاست مطلوب و مناسب می‌دانند اما برخی منابع دولتی در وزارت خارجه امریکا در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان می‌گویند که این تحریم‌ها می‌تواند تبعات ناخواسته‌ای هم داشته باشد. در حالی که وزرای خارجه و خزانه‌داری امریکا در ادامه دروغگویی‌های همیشگی ادعا می‌کنند که انتقال دارو و تجهیزات پزشکی و مواد غذایی به ایران از تحریم‌های امریکا متاثر نشده اما نه تنها حتی کانال مالی مانند سوییس هم که برای انتقال این اقلام به اصطلاح بشردوستانه راه‌اندازی شده بود با کارشکنی امریکا جنبه کاربردی خود را از دست داده بلکه تحریم‌های جدید می‌تواند این مسیر را بیش از پیش صعب‌العبور کند.
باربارا اسلاوین از تحلیلگران مسائل ایران در این باره می‌گوید: این تحریم‌ها می‌تواند به مردم بسیاری آسیب برساند. بسیاری از مردم را در ایران به ستوه خواهد آورد اما این تحریم‌ها به عمر جمهوری اسلامی آن طور که میل کاخ سفید است پایان نمی‌دهد بلکه به انزجار بیشتر ایرانی‌ها از امریکا منتهی خواهد شد. به گزارش سی‌ان‌ان برخی از مقام‌های وزارت خارجه امریکا نگران هستند رویه‌ای که مایک پمپئو در قبال ایران در پیش گرفته به تشدید تنش میان دو کشور و حتی منازعه میان ایران و امریکا در زمین عراق منتهی شود. به گزارش رویترز، برخی از تحلیلگران معتقدند که قرار دادن نام بانک‌های ایرانی در لیست تحریم‌های ثانویه می‌تواند بیش از پیش کشورهای اروپایی و همچنین بانک‌های خارجی را از کار با ایران حتی در حوزه اقلام بشردوستانه منع کند. الیزایت روزنبرگ از تحلیلگران مسائل ایران و امریکا در این باره می‌گوید: این اقدام امریکا در حقیقت سیلی‌ای به صورت اروپایی‌هایی بود که به امریکا گفته بودند مخالف تهدید جان ایرانی‌ها با تشدید تحریم هستند.
ظریف: این جنایت علیه بشریت است
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز پنجشنبه تحریم‌های جدید امریکا علیه تعدادی از بانک‌های ایرانی را محکوم کرد. ظریف در حساب توییتری خود نوشت: « رژیم امریکا قصد دارد در بحبوحه همه‌گیری جهانی ویروس کرونا کانال‌های [مالی] باقی‌مانده ما برای پرداخت بهای غذا و دارو را نابود کند. ایرانیان در مقابل این ستمگری جدید تاب خواهند آورد. اما دسیسه‌چینی برای ایجاد گرسنگی دادن به یک جامعه جنایت علیه بشریت است. عاملان و اجراکنندگان [این اقدام ستمگرانه] که پول ما را بلوکه می‌کنند، با عدالت روبه‌رو خواهند شد.»