هفته گذشته نشست کودک و رسانه با حضور دکتر مریم افشاری، استادیار دانشگاه و مدیر کلینیک های حقوقی کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی و دکتر شاهپور دولتشاهی، وکیل دادگستری و مدرّس جرایم رایانه ای و تجارت الکترونیکی برگزار شد.

به گزارش همشهری‌آنلاین، در این نشست ابتدا، دکتر مریم افشاری، به عنوان دبیر علمی نشست به بیان نکاتی پیرامون "رسانه‌های گروهی" پرداخت. این عضو هیئت علمی دانشگاه بیان داشت: آزادی مطبوعات نیز یکی از مصادیق آزادی بیان بوده که اهرم نظارتی بسیار قوی‌ای برای شهروندان است و نقش گسترده‌ای در ترویج و توانمند سازی جامعه مدنی و توانمندسازی و آموزش کودکان و والدین آن‌ها دارد.

وی افزود: کنترل مطبوعات به‌طور کلی باید کنترل پسینی باشد و نه کنترل پیشینی. یعنی اگر مطبوعات تخلفی را مرتکب شوند، پس از انتشار و احراز تخلف، به تخلفات آن‌ها در دادگاه‌های عمومی و یا دادگاه مطبوعات رسیدگی شود. ولی در مورد کودکان باید نظارت پیشینی مورد توجه ویژه باشد؛ به نحوی که قبل از چاپ، نشریات به کنترل محتوای مطالبی که قرار است چاپ شود اقدام کنند و مانع چاپ مواردی شوند که به مصلحت کودک نمی‌دانند زیرا ممکن است خسارات زیان‌باری را برای کودک به دنبال داشته باشد. 


دکتر افشاری بیان داشت: نکته مهم دیگر در مورد کودک و رسانه، اخلاق و یا همان اخلاق عمومی است که از محدودیت‌های آزادی مطبوعات نیز هست. مطبوعات موظفند که موازین و استانداردهای اخلاق را به‌ویژه در خصوص کودکان رعایت کنند. اخلاق عمومی همان است که در میان شهروندان به عنوان عرف اجتماعی جاری است. 
لازم به یادآوری است که  ماده ١٧کنوانسیون حقوق کودک به دسترسی کودکان به‌رسانه‌ها، خصوصاً رسانه های گروهی اشاره دارد.

مراقب دسترسی کودکان به اینترنت باشید

پس از دکتر افشاری، دکتر دولتشاهی، وکیل دادگستری پیرامون بزه‌دیدگی و بزهکاری اطفال در فضای مجازی گفت: باید به کودک به عنوان یکی از بازیگران فضای مجازی نگاه ‌شود. درخصوص جریان آزاد اطلاعات و دسترسی به اطلاعات در خصوص کودک، اصل بر محدود نمودن دسترسی کودک است؛ چرا که کودک قادر به تشخیص منافع و مصالح خود در بستر اینترنت نیست. 
در صورت استفاده کودک از این فضا نیز باید نظارت پیشینی در قالب آموزش‌های لازم به والدین، نرم افزارها یا سخت افزارهای متناسب وجود داشته باشد که البته محتوای آموزشی صحیح برای کودکان یا والدین در زمینه دسترسی به اطلاعات بسیار کم است.

به عقیده این صاحب نظر حوزه جرایم رایانه‌ای، فضای مجازی همواره تیغی دو لبه است که هم دارای مزایا و هم خطرات است هرچه سن، دانش، توان فنی کاربر در فضای مجازی کمتر باشد مضرات، بیشتر خواهد بود.

وی افزود: در حوزه بزهدیدگی و بزهکاری اطفال، از مهم‌ترین مسائل: عدم آشنایی والدین با خطرات فضای مجازی و سهولت دسترسی به محتویات مستهجن و مبتذل است که علت عمده را می‌توان فضای فرهنگی خانواده دانست. متاسفانه؛ برنامه مدونی در زمینه فضای مجازی در محیط‌های آموزشی اعم از مدارس و دانشگاه‌ها وجود ندارد.

این کارشناس جرایم رایانه ای گفت: در اثر شیوع استفاده از پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام، وقوع جرم علیه کودک تسهیل شده مثل: انتشار عکس‌ها در فضای مجازی که سبب دسترسی به عکس‌های خصوصی شده و منجر به استفاده سواستفاده گران از کودکان می شود. ازجمله افراد پدوفیل‌ که به خاطر غیرحضوری بودن فضای مجازی و گمنامی جسارت می‌یابند تا ترسی از دستگیری و شناسایی نداشته باشند. برخی فناوری‌های نوین به ارتکاب جرم توسط این بزرگسالان حرفه‌ای کمک می نماید تا با تهیه عکس و فیلم‌های خانوادگی و دسترسی به کودکان زمینه باجگیری و سواستفاده از آنان را فراهم کنند.

این مدرس جرایم رایانه‌ای به والدین توصیه کرد: عکس کودکان خود را به نحوی که به حریم خصوصی آن‌ها مربوط می‌شود، در فضای مجازی منتشر نکنند. همچنین انتشار عکس کودکان در فضای مجازی به قصد گرفتن تبلیغ، می‌تواند مصداقی از به کارگیری کودک به عنوان کودک کار تلقی شود. دکتر دولتشاهی، در انتها به آسیب‌هایی که ممکن است از طریق بازی‌های رایانه‌ای آنلاین و آفلاین وارد شود اشاره کرد.