همشهری آنلاین: شامگاه یکشنبه (۲تیر) در آخرین دیدار یک‌چهارم نهایی فوتبال جام ملت‌های اروپا، اسپانیا تیم ملی ایتالیا را در ضربات پنالتی مغلوب کرد.

آیا می‌دانید ایده‌ تعیین سرنوشت بازی توسط ضربات پنالتی در چه زمانی متولد شده است؟

تعیین سرنوشت بازی با ضربات پنالتی، پایانی پرهیجان و دراماتیک در رقابت‌‌های فوتبال است. در جریان آن، هم قهرمانان زاده می‌شوند و هم ناکامان. ایده‌ ضربات پنالتی برای تعیین نتیجه‌ مسابقه، از یک داور آلمانی فوتبال به نام «کارل والد» است.
 
وی که زاده‌ ایالت بایرن (باواریا) است، اکنون ۹۰ سال سن دارد و برای نخستین بار در سال ۱۹۷۰ با ایده‌ خود، جهان فوتبال را دگرگون ساخت. کارل والد هنوز از ایده‌ پیشنهادی خود احساس غرور می‌کند و می‌گوید: «تنها از این طریق می‌توان برنده‌ مسابقه را ورزشکارانه تعیین کرد». 
 
 راه حل عادلانه و ورزشی
 
تا پیش از این قاعده، گاه مسابقات حساسی را که به تساوی می‌انجامیدند، پس از ۴۸ ساعت تکرار می‌کردند. این کار از نظر سازماندهی مشکل ‌ساز بود. سپس ایده‌ تعیین برنده با قرعه‌کشی یا چرخش سکه (شیر یا خط) به میان آمد که بیشتر راه‌حلی اضطراری و غیرورزشی بود. کارل والد معتقد است: «این که پیروزی نبود. هیچ ارزشی نداشت چون عادلانه نبود. من دنبال یک راه حل ورزشی بودم».

کارل والد، پروانه‌ داوری خود را در سال ۱۹۳۶ به دست آورد. وی پس از آن در طی چهل سال،  بیش از هزار بازی را سوت زد. هنگامی که ایده‌ خود را با اتحادیه‌ فوتبال بایرن در میان گذاشت، نخست با مخالفت مقامات این اتحادیه روبه‌رو شد.

ولی کارل والد دست از تلاش برنداشت و در سال ۱۹۷۰ قاعده‌ تازه را رسما پیشنهاد کرد. البته هدف او متقاعد ساختن مقامات فوتبال محلی بود، ولی ایده‌ او به سرعت گسترش یافت. نخست فدراسیون فوتبال آلمان و سرانجام فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) این قاعده را پذیرفتند. بدین‌سان نام کارل والد در تاریخ فوتبال ثبت شد.

آلمان، نخستین قربانی

ضربات پنالتی برای تعیین سرنوشت بازی، نخستین بار در جام ملت‌های اروپا در سال ۱۹۷۶ به کار گرفته شد و شگفت‌آور این‌که تیم ملی فوتبال آلمان، نخستین قربانی بزرگ این قاعده بود.

در دیدار نهایی آن دوره از مسابقات که در بلگراد، پایتخت یوگسلاوی سابق برگزار شد، تیم ملی فوتبال چکسلواکی توانست در ضربات پنالتی بر آلمان غلبه کند.

اولی هوینس، مدیر کنونی تیم فوتبال بایرن مونیخ، بازیکن ناکامی بود که در آن دیدار توپ را از روی نقطه‌ پنالتی به آسمان بلگراد شلیک کرد. کارل والد می‌گوید: «آن موقع دلم برای اولی هوینس سوخت، ولی با این حال احساس غرور می‌کردم که قاعده‌ پیشنهادی من در یک چنین مسابقه‌ مهمی به کار گرفته می‌شود».

در عوض تیم ملی آلمان توانست در دیدار نیمه‌نهایی جام جهانی سال ۱۹۸۲ در اسپانیا، در ضربات پنالتی بر فرانسه غلبه کند و به دیدار نهایی راه یابد. تا کنون حتی دوبار قهرمان فوتبال جهان با ضربات پنالتی تعیین شده است.

در سال ۱۹۹۴ در آمریکا، برزیل با ضربات پنالتی بر ایتالیا غلبه کرد و در سال ۲۰۰۶ این ایتالیا بود که توانست حریف خود فرانسه را با ضربات پنالتی شکست دهد و قهرمان جهان شود.

امروزه تعیین سرنوشت بازی با ضربات پنالتی عادی شده، ولی از هیجان آن ذره‌ای کاسته نشده است. این قاعده در طی سال‌های گذشته هیچ تغییری نکرده است. نخست پنج بازیکن از هر تیم برای ضربات پنالتی تعیین می‌شوند و اگر باز هم نتیجه مساوی ماند، ضربات پنالتی آن‌قدر ادامه می‌یابند تا برنده تعیین گردد.

و نکته‌ آخر این‌که کارل والد، مبتکر این قاعده، خود هرگز ضربه‌ پنالتی نزده است. او علیرغم عشق به فوتبال، بازیکن موفقی نبود و به ناچار به داوری روی آورد.

منبع: دویچه‌وله