حسن سبحانی، اقتصاددان و نماینده مجلس شورای اسلامی در گفنگو با همشهری دیدگاه خود را در خصوص این لمر به شرح زیر بیان کرده است .
***
- نوسانات اخیر در بازار سکه به چه دلیل بوده است؟
این امر برمی گردد به عواملی در بازار طلا که اگر این عوامل بر تقاضا یا عرضه طلا تأثیر بگذارد و قیمت طلا را افزایش دهد آن افزایش بر افزایش قیمت سکه مؤثر است.
ما از این وضعیت مستثنی نیستیم. در شرایطی که نگرانی از ناامنی بیشتر در جهان می رود یا بیم درگیری جدیدی می رود و افراد احساس می کنند پول یک کشوری مثل آمریکا ممکن است تضعیف شود،برای تهیه شقوق دیگری که به جای پول به کار گرفته می شود مثل طلا تقاضا می کنند و اگر عرضه طلا به اندازه تقاضا نباشد قیمت را بالا می برد و در قیمت سکه هم مؤثر است.
در نهایت فضای بین المللی سیاست در اقتصاد اثر می گذارد. در کشور ما هم چندی پیش برخی سیاست گذاران در بانک مرکزی خواستند از افزایش قیمت سکه بهره ببرند؛ به این معنا که استدلالی وجود دارد مبنی بر این که حال که قیمت می تواند بالا رود برای چی مردم استفاده بکنند و دولت و بانک استفاده نکند، این که سکه را بانک کارگشایی با قیمت ۱۷۶ هزار تومان به مزایده گذاشت بدیهی است که رقابت در سکه هایی که پایه قیمتشان ۱۷۶ است می تواند قیمت را خیلی بالاتر ببرد و این در حالی است که مسئولان ما گفته بودند سکه حدود ۱۴۰ تومان تمام می شود و ۵/۱۴۴ تومان می تواند قیمت متعارفی باشد.
کمبود عرضه و پایه قیمتی بالای مزایده بانک کارگشایی و فضای روانی روزهایی که در آن قرار داشتیم باعث افزایش سکه شد.
- دیدگاه شما در مورد کاهش نرخ سود بانکی چیست؟
باید عرض کنم، که لفظ بهره درست نیست که متأسفانه در ادبیات مسئولان طراز اول نیز وجود دارد و به معنای عدم درک درست از قانون بانکداری بدون رباست و بسیاری از مباحثی که در این زمینه شده ناشی از عدم شناخت از قانون بانکداری بدون رباست.
در اسلام در بانکداری بدون ربا چون قرض پول وجود ندارد بنابراین بهره یا ربا هم وجود ندارد.
آنچه که در نظام بانکی می گذرد مشارکت در سرمایه گذاری است؛ یعنی بانک وکیل سپرده گذار می شود تا پول او را تبدیل به سرمایه کند و در این زمان می توانیم از سود سرمایه استفاده کنیم.
این که در این ایام گفته شد نرخ سود پایین می آید و یا بالعکس به نظرم روشی غلط است.اصولاً در بانکداری بدون ربا سود متغیر است.
- اگر نرخ سود پایین بیاید چه آثاری در اقتصاد دارد؟
به دلیل این که متأسفانه در زمینه بانکداری بدون ربا مسائل معرفتی را کنار گذاشته و شعاری رفتار کردیم به جای لفظ بهره، سود را به کار می بریم. در واقع سود در معنای واقعی خودش به کار نمی رود، در معنای بهره به کار می رود و از این حیث، پایین آمدن سود که همان بهره است هزینه سرمایه گذار را پایین می آورد و این مفید است چراکه سود جای بهره نشسته است.
اما اگر سود جای خودش باشد یعنی مابه التفاوت درآمد از هزینه باشد بدیهی است که هر قدر سود بالاتر باشد صاحب سرمایه، سود بالاتر خودش را می گیرد و انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاری و پس انداز پیدا می کند.
اگر مراد از پایین بودن نرخ بهره کاهش هزینه سرمایه گذاری است، به نفع اقتصاد ماست اما در اقتصاد ما قرار بود که بهره اصلاً وجود نداشته باشد که به نفع سرمایه گذاری است، سود هم در فعالیت های مختلف متفاوت است و ما نباید از کم یا زیادش صحبت کنیم.
هرچه در عمل حاصل شد همان سود برای صاحب سرمایه به رسمیت شناخته می شود و اسلامی هم است.