به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایسنا، دکتر حمید شریفی اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره زمان طلایی که ایران برای کنترل اپیدمی کرونا در دست داشت، گفت: زمان طلایی کنترل ویروس زمانی بود که نباید اجازه ورود بیماری به کشور را می‌دادیم و باید پروازها را لغو می‌کردیم اما به هرحال به هر دلیلی ما نتوانستیم از آن فرصت استفاده کنیم.
وی توضیح داد: در دو ماه اول که چرخش ویروس کرونا در کشور کم بود، زمان طلایی دیگری برای ما بود که می‌توانستیم اقدامات پیشگیرانه موثری را انجام دهیم و طبیعتا هرچه ما جلوتر می‌آمدیم زمان بیشتری را از دست می‌دادیم و بیماری خسارت بیشتری به ما وارد می‌کرد و حتی اگر تا اردیبهشت‌ماه و همچنین خردادماه که گردش ویروس در سطح جامعه کمتر بود اقدامات مناسب‌تری را صورت داده بودیم، می‌توانستیم ویروس را کنترل کنیم.
این اپیدمیولوژیست افزود: شیوع کرونا در اواخر شهریورماه باز هم در استان کرمان کم بود ولی نتوانستیم مانع گسترش بیماری شویم زیرا مردم نسبت به کرونا بی‌خیال و ترس آنها ریخته بود و نکات بهداشتی و فاصله‌گذاری فیزیکی را رعایت نکردند و همچنین مسافرت‌ها و مراسمات افزایش پیدا کرد و همین امر سبب افزایش مبتلایان به کرونا با شیب تندی در استان کرمان شد.
باید از الان به فکر آینده باشیم
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان با اشاره به پایان یافتن ماه‌های محرم و صفر و احتمال آغاز شدن مراسم‌های جشن و عروسی گفت: زمان طلایی یک زمان خاصی نیست و هرچه می‌گذرد ارزش آن زمان طلایی کمتر می‌شود. با وجود این‌که بیماری کوویدـ۱۹ خسارات زیادی به ما وارد کرده است اما برای آنکه زمستان سختی نداشته باشیم باید از الان به فکر آینده باشیم و جلوی مراسم عروسی، مسافرت‌ها و... گرفته شود و اگر این زمان را نیز از دست بدهیم ممکن است در یک تا دو ماه آینده وضعیت ما بدتر و وخیم‌تر هم شود.
وی در پاسخ به این سوال که در شیوع گسترده کرونا چه کسی مقصر است، توضیح داد: قطعا مردم به تنهایی مقصر نیستند. مردم نگرانی‌های خاص خودشان را دارند. در این بازی هم دولت و هم مردم دارای یکسری مسئولیت‌ها هستند. وقتی اسم از دولت می‌بریم منظور ما وزارت بهداشت و درمان نیست باید مدنظر داشت که برخی از کشورها تمرکز خودشان را بر ساختار جامعه گذاشتند و دولت‌ها یکسری هزینه‌ها را برای مردم در جامعه انجام دادند. اکنون به‌طور مثال یک مستاجر اگر کار نکند پول پرداخت اجاره و هزینه‌های زندگی‌اش را ندارد و دولت است که گاهی اوقات باید هزینه‌های زندگی مردم را تامین و دورکاری کارمندان را جبران کند لذا در کنترل اپیدمی یک وظیفه دولت و سیستم حکومتی دارد.
دکتر شریفی افزود: مردم نیز باید نکاتی را رعایت می‌کردند. مردم در جایی مقصر هستند که کارهایی را که نباید انجام دهند، انجام می‌دهند. به طور مثال مسافرت‌ها، تجمعات، شرکت در مراسم، ماسک نزدن و... از جمله وظایفی است که برعهده مردم بوده اما انجام ندادند ضمن آنکه باید به این موضوع هم اذعان کرد که دولت موظف است ماسک با کیفیت و با قیمت ارزان تهیه کند و در اختیار مردم قرار دهد و وظیفه مردم نیز این است که حتما ماسک بزنند.
هم دولت و هم مردم مقصر هستند
این استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کرمان گفت: طبیعتا در این مواقع هم دولت و هم مردم مقصر هستند اما در حقیقت دولت و سیستم دولتی ما باید بیشتر از این به بخش‌های آسیب‌پذیر خدمت ارائه می‌کرد تا مردم مجبور نباشند یکسری نیازهای خود را با هزینه‌های چند برابری تهیه کنند.
وی با اشاره به سیستم حمل‌ونقل عمومی ادامه داد: در شهر کرمان سیستم حمل‌ونقل عمومی فعالی نداشتیم و مردم بیشتر با تاکسی و ماشین شخصی ایاب و ذهاب کردند اما در شهرهای بزرگ این‌گونه نبوده و در متروها شاهد ازدحام جمعیت بودیم.
شریفی در مورد علت ورود ایران به موج سوم گفت: یکسری از بیماری‌ها و رفتارها خود تعدیل‌شونده هستند به طوری که وقتی شیوع بیماری زیاد و میزان مرگ‌ومیر افزایش پیدا می‌کند، مردم می‌ترسند و نکات بهداشتی را بیشتر رعایت می‌کنند و در نتیجه بعد از مدتی روند شیوع بیماری نزولی می‌شود و در این زمان مردم تصور می‌کنند که بیماری کنترل شده و دوباره بی‌خیال می‌شوند و این بدترین حالتی است که در یک اپیدمی وجود دارد که این وضعیت «شل کن سفت کن» چه از طریق سیستم دولتی چه از طریق مردم یک فاجعه در اپیدمی است.
وی با تاکید بر آنکه این رفتارهای کج دار و مریزی که ساختار جامعه ما از ابتدای شیوع کرونا داشت باعث نوسان بیماری در کشور شد، افزود: اگر ما رعایت نکنیم این‌طور نیست که بگوییم این آخرین موج بیماری خواهد بود و همه چیز در اینجا تمام خواهد شد. خیر این‌گونه نیست و احتمال دارد در آذرماه که موج آنفلوآنزا در کشور افزایش پیدا می‌کند، وضعیت ما بدتر از شرایط کنونی نیز شود و بنده نگران مراسم‌های عروسی و اجتماعاتی هستم که مردم باید به شدت توصیه‌های بهداشتی را رعایت کنند تا شاهد موج دیگری از این اپیدمی نباشیم.
با این روش‌های «شل کن سفت کن» خیلی به آینده نمی‌توان خوشبین بود
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان به کنترل این اپیدمی با این روش‌های مردم و دولت خوشبین بود، گفت: با این روش‌های شل کن و سفت کن خیلی خوشبین نیستم که بتوانیم به صورت مناسب اپیدمی را کنترل کنیم ولی اپیدمی در نهایت کنترل خواهد شد اما سوال اینجاست کی و با چه تلفاتی؟ مهم این است که اپیدمی را در کوتاه‌مدت و با تلفات کمی کنترل کنیم و بدانید که اپیدمی تا ابد ما نیست ولی مهم این است که در چه مدت زمانی و با چه تلفاتی آن را کنترل کرده‌ایم.
وی افزود: در کشور ما فردی که در بیمارستان بستری می‌شود کلی هزینه‌های مالی و انسانی دارد. خیلی از کشورهای دنیا ترجیح داده‌اند که این هزینه‌ها را برای ساختار جامعه‌شان هزینه کرده و هزینه‌های یکسری از خسارت‌ها را به مردم دهند.
شریفی در مورد صحیح یا غلط بودن روش دولت برای تعطیلی برخی مراکز مثل آموزشی، ورزشی، مذهبی و... بیان کرد: گذشته را باید در یک فضای عادلانه و منصفانه‌ای نقد کرد ولی باید از گذشته درس بگیریم تا در آینده کمتر دچار اشتباه شویم. به دنبال تخریب کسی نیستیم اما اتفاقاتی که از مهرماه به بعد در کشور رخ داده نشان داده است که سیاست‌های ما در قبال این بیماری خیلی موفقیت‌آمیز نبوده است.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان درباره این‌که آیا نباید مانند کشورهای آسیای شرقی راه‌حل‌های بهداشت عمومی را به راه‌حل‌های بیمارستانی و درمانی ارجحیت داد، گفت: هر اقدامی قطعا به زیرساخت‌ها و فرهنگ‌هایی نیاز دارد. مشکلی که ما بیشتر باید به آن توجه کنیم مسئله فرهنگی است. متاسفانه شاهد هستیم در حال حاضر وقتی که یک بیمار کرونایی از بیمارستان ترخیص می‌شود آشنایان به عیادت او می‌روند! وقتی از آسیای شرقی حرف می‌زنید آنها فقط به بهداشت توجه نکرده‌اند بلکه آنها فردی را که مبتلا می‌شود ایزوله و تخت نظارت شدید قرار داده و رفت و آمدهای وی را کنترل می‌کنند و تا بهبودی کامل نباید از منزل خود خارج شود.
این اپیدمیولوژیست ادامه داد: طبیعتا کشورهایی که به زیرساخت‌های بهداشتی جامعه‌شان توجه کرده‌اند موفق‌تر از کشورهایی هستند که به زیرساخت‌های بیمارستانی خود توجه کردند.
ویروس تغییر ژنتیک داده است
شریفی در پاسخ به این سوال که آیا ویروس کرونا تغییر ژنتیک داده است، توضیح داد: شواهدی وجود دارد که ویروس تغییر ژنتیک داده است و این تغییرات باعث افزایش عفونت‌زایی و انتشار سریع‌تر آن شده است ولی هنوز بنده شواهدی مربوط به افزایش کشندگی آن مشاهده نکرده‌ام.
وی در پاسخ به این سوال که آیا ایران در حال حرکت به سمت ایمنی جمعی است، گفت: ایمنی جمعی نه اخلاقی است و نه امکان‌پذیر است. اگر بخواهیم به این سمت برویم تلفات انسانی ما خیلی زیاد خواهد بود و نمی‌دانیم که واقعا سیستم درمانی ما جوابگوی این حجم بالای مبتلایان خواهد بود یا خیر؟ باید توجه کنید که وقتی بیمارستان‌های ما شلوغ باشند نسبت به زمانی که خلوت‌تر باشند قطعا نرخ مرگ و میر به دلیل عدم مراقبت‌های لازم و کافی افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
این استاد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی کرمان افزود: خیلی خوشبین نیستم که کشورها به راحتی به ایمنی گله‌ای برسند زیرا ایمنی گله‌ای موارد پیچیده‌ای دارد که اگر ۷۰ یا ۸۰ درصد مردم به ویروس مبتلا شدند، بیماری دیگر منتشر نخواهد شد.
به گفته شریفی، ممکن است درصد ابتلا در ایران بیشتر از خیلی از کشورها باشد اما برخی از کشورها بیشتر از ایران مبتلای به کووید ۱۹ دارند.
فوتی‌های ایران تا ۱۰ بهمن‌ماه به حدود ۷۹ تا ۸۰ هزار نفر می‌رسد؟
این اپیدمیولوژیست درباره وضعیت کنونی اپیدمی گفت: کنترل بیماری نیازمند مشارکت جدی مردم و سیستم حکومتی بوده و باید این دو در کنار هم قرار بگیرند و حرف یکدیگر و نیازهای همدیگر را بفهمند و بدانیم که اگر با این شرایط و با این سرعتی که هم‌اکنون پیش رویم، بخواهیم واقعا ادامه دهیم ممکن است به جایی برسیم که دیگر بیمارستان‌های ما ظرفیت پذیرش بیمار را نداشته باشند و تخت ICU دیگری برای بیماران کرونایی بدحال نداشته باشیم.
وی با اشاره به مدلسازی که یکی از دانشگاه‌های آمریکا درباره آینده اپیدمی در ایران انجام است، توضیح داد: این دانشگاه پیش‌بینی کرده است که فوتی‌های ایران تا ۱۰ بهمن‌ماه (حدود ۱۰۰ روز آینده) به حدود ۷۹ تا ۸۰ هزار نفر خواهد رسید یعنی ظرف ۳ ماه آینده حدود ۴۰ هزار مرگ دیگر ناشی از ابتلا به کرونا در ایران رخ خواهد داد و مردم باید بدانند که اگر رعایت نکنند این عدد بیشتر از این نیز خواهد شد.
شریفی با تاکید بر این‌که باید ویروس کرونا را جدی گرفته زیرا هیچ تضمینی وجود ندارد که خود ما هم به این ویروس مبتلا شویم و همیشه مرگ برای همسایه نیست، افزود: حکومت و مردم باید به مسئولیت خود آگاه باشند و به آن عمل کنند. به هر دلیلی زمان گذشته را از دست داده‌ایم پس باید به فکر آینده باشیم تا حسرت این روزها را نخوریم. مردم باید توجه کنند اگر علائم بیماری را در خود احساس کردند، بلافاصله خود را ایزوله کرده تا مانع گسترش بیماری شوند. مهم‌ترین اصل در کنترل این بیماری قطع زنجیره انتقال ویروس است.