همشهری آنلاین - پروانه بندپی: از زمان نامساعدتر شدن اوضاع اقتصادی و بالا رفتن آمار بیکاری در کشور، بسیاری از جوانان کشور که حالا دهه‌هفتادی ها و بخشی از دهه‌هشتادی‌ها را شامل می‌شود، برای رهایی از این وضعیت و جستجوی زندگی بهتر، چمدان‌های خود را آماده و نیمه آماده کرده‌اند تا برای تحصیل و کار راهی آمریکا، کاندا یا کشورهای اروپایی شوند. اما افزایش قیمت ارز در ماه‌های گذشته، بسیاری از برنامه‌های آنها را به هم ریخته یا آنها را از برنامه‌ریزی‌ها عقب انداخته است.
یکی از اثرات افزایش نرخ دلار در کشور بر قیمت آزمون‌های بین‌المللی آیلتس (IELTS) و تافل (TOEFL) بوده است. اکنون قیمت آزمون تافل ٢۴۵ دلار معادل ۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و قیمت آزمون آیلتس به ۶ میلیون و ۱۵۱ هزار و ۴۰ تومان رسیده است. و این یعنی افزایش ۲۶ درصدی قیمت آزمون‌ها به فاصله ۲ ماه. این در حالی است که این آزمون‌ها در چند ماه گذشته حداقل یک بار افزایش قیمت داشته‌اند.
هزینه آزمون آیلتس اوایل شهریور امسال از ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ۴ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان رسید و همان زمان نیز خیلی از افرادی که در شرف آمادگی شرکت در آزمون بودند، از ناتوانی مالی برای شرکت در این آزمون می‌گفتند و حالا که قیمت‌ها یک بار دیگر جهش چشمگیری پیدا کرده، دچار هراس و سردرگمی بیشتری شده‌اند. بسیاری از این جوانان شغل و درآمدی ندارند و تامین ۷ یا ۸ میلیون تومان هزینه آزمون برای آنها کمرشکن است.
همان زمان (شهریور امسال) که هزینه آزمون آیلتس از ۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به بالاتر از ۴ میلیون تومان رسید، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به رسانه‌ها گفت: «با توجه به بالا رفتن قیمت دلار، هزینه این آزمون برای ما بالا رفته است و افزایش قیمت‌ها دست ما نیست.»
نرخ دلار در شهریور امسال ۲۲ هزار تومان بود و طی هفته‌های گذشته تا ۳۲ هزار تومان هم رسید و حالا وارد کانال ۲۹ هزار تومان شده و با توجه به افزایش نرخ دلار، حالا آزمونِ یادشده یک بار دیگر دچار افزایش قیمت شده است.
گذراندن دوره آیلتس ۱۰ میلیون آب می‌خورد
«مریم» به‌تازگی در رشته ارتباطات، مقطع کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شده و قصد دارد در آزمون ماه آینده شرکت کند و از گرانتر شدن آزمون آیلتس هم خبر نداشته است: من قصد داشتم برای تحصیل در مقطع دکتری کانادا اقدام کنم و برنامه‌ام این است که در آزمون آذرماه شرکت کنم و تا الان در این فکر بودم که چطور هزینه ۴.۵ میلیونی را جور کنم. حالا که هزینه آن ۶ میلیون تومان را رد کرده، باید در فکر باشم که چه کار کنم.
او می‌گوید: هزینه قبلی آزمون آیلتس تقریبا اندازه حقوق یک ماه من بود و حالا باید حقوق دو ماهم را برای این آزمون اختصاص بدهم. تازه فقط آزمون نیست. کلاس‌های آمادگی آیلتس، سفارت، ویزا و ... خودش کلی هزینه‌بر است. یک کلاس آیلتس خوب خودش یک هزینه گزافی روی دست‌مان می‌گذارد. گذراندن دوره آیلتس به اضافه آزمون حدود ۱۰ میلیون تومان آب می‌خورد. درضمن روزهای آخر که داریم برای شرکت در آزمون اصلی آماده می‌شویم، معمولا باید با یک استاد مجرب کار کنیم تا تکنیک‌ها را به ما آموزش بدهد و اگر این کلاس ۱۵ جلسه، ساعتی ۲۰۰ هزار تومان طول بکشد، باید ۳ میلیون تومان هم اینجا بپردازیم.
مریم می‌گوید: برای پذیرش تحصیلی باید نمره آیلتس فرد در حد ۷ یا ۷.۵ باشد. وگرنه باید قید همه چیز را بزنم. بعد فکر کنید در آزمون شرکت کنم و نمره‌ام زیر ۷ بشود. کل هزینه‌هایی که تا الان کرده‌ام، به باد می‌رود و پول کافی برای شرکت مجدد در آزمون بعدی را هم ندارم. این یعنی خراب شدن همه برنامه‌ها و آرزوهایم.
ما باید نگران انتخابات آمریکا هم باشیم؟
«عرفان» متولد سال ۱۳۷۴ است و در ایران کارشناسی ارشد پرستاری خوانده و قصد دارد برای کار به اتریش یا دانمارک برود. او به همشهری آنلاین می‌گوید: ما از نظر درآمد جزو افراد طبقه متوسط جامعه‌ایم. من پرستارم و دو جا کار می‌کنم و اما باز دخل و خرجم با هم نمی‌خواند. کمترین هزینه برای گذراندن دوره آمادگی آیلتس و برای این که شما نمره ۷ یا ۷.۵ بگیرید، حدود ۱۵ میلیون تومان تمام می‌شود.
او می‌گوید: حالا با همه این هزینه‌ها باید استرسِ مدام گران شدن آزمون آیلتس و تافل هم داشته باشیم. این که بروم جلسه آزمون و نمره زیر ۷ بگیرم، استرس زیادی به من وارد می‌کند. با اوضاع فعلی، انتظار من این است که تا یک ماه دیگر قیمت آیلتس به ۸ میلیون تومان هم برسد. ما در شرایطی هستیم که هرچقدر پول جمع می‌کنیم و هرچقدر جلوتر می‌رویم، باز قیمت‌ها از قدرت خرید ما جلوتر است. مشکل ما که درآمد زیادی هم نداریم، فقط هزینه آزمون نیست. هزینه‌های دیگری مثل اپلای کردن، ویزا، بلیت هواپیما و ... هم استرس و وحشت زیادی به ما وارد می‌کند.
این جوان ۲۵ساله می‌گوید: دوستم همین هفته پیش می‌خواست برای تافل ثبت‌نام کند که قیمتش با هزینه ریپورتش به دانشگاه‌ها می‌شد ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان. به خاطر انجام کاری، حدود بیست دقیقه در ثبت‌نام تعلل کرده بود و دوباره که مراجعه کرد، هزینه‌اش ۴۰۰ هزار تومان گرانتر شده بود.
عرفان می‌گوید: هر اپلای کاری برای کشوری اروپایی مثل دانمارک حدود هزار یورو درمی‌آید. من برای اپلای کردن به سه بیمارستان در دانمارک یا اتریش باید ۳ هزار یورو بپردازم که به پول ما و طبق نرخ امروزِ یورو می‌شود حدود ۱۰۰ میلیون تومان. اگر کارتان را به وکیل هم بسپرید هم همین‌قدر می‌گیرد و اگر همسر و فرزند هم داشته باشید، نفری ۵۰۰ یورو هم بابت هر یک از آنها دریافت می‌کند. خب من که پرستارم، مگر چقدر درآمد دارم که بتوانم از پس همه این هزینه‌ها بر بیایم؟ مگر درآمد ما به یورو و دلار است که نگرانی نداشته باشیم؟ پرداخت این هزینه‌ها استرس بسیار سنگینی به شخص وارد می‌کند و نصف انرژی یک جوان در همین مرحله می‌سوزد و تمام می‌شود.
او ادامه می‌دهد: ما مدام کار می‌کنیم و مدام پول‌مان بی‌ارزش‌تر می‌شود. پول ما که از پارو بالا نمی‌رود. ما تمام عمر کار کرده و پس‌انداز کرده‌ایم تا بتوانیم به برنامه‌ریزی‌هایمان برسیم. اما بی‌ثباتی بازار ارز بر تمام ابعاد زندگی ما تاثیر گذاشته و ما را چند خانه و به اندازه چند میلیون تومان عقب می‌اندازد که معلوم نیست بتوانیم دوباره جبرانش کنیم و برگردیم روی پله‌ای که قبلا ایستاده بودیم.
این پرستار می‌گوید: شغل من طوری است که نمی‌توانم برای نجات از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و زودتر رفتن به کارهایم شتاب بدهم. چون ما دو سال گذراندن طرح اجباری داریم تا مدرک‌مان آزاد بشود و طرح من دو ماه دیگر تمام می‌شود و مجبورم تا آن زمان صبر کنم. در همین دو ماه ممکن است هزار اتفاق در کشور خ بدهد. از طرف دیگر ما باید نگرانی‌های دیگری مثل انتخابات آمریکا و این که چه کسی رئیس‌جمهور این کشور می‌شود را هم به دوش بکشیم. کجای دنیا مردم یک کشور نگران انتخابات یک کشور دیگر هستند؟
تافل و آیلتس تنها بخشی از ماجرای مهاجرت است
«زهره» مدرک کارشناسی ارشد علوم‌شناختی دارد و قصدش این است که برای ادامه تحصیل در آمریکا اقدام کند. البته اگر رشد افسارگسیخته قیمت‌ها بگذارد.
او به همشهری آنلاین می‌گوید: تا دو سال پیش با ۲ میلیون تومان می‌توانستیم در آزمون تافل شرکت کنیم و اگر نمره هم نمی‌آوردیم، آن‌قدر گران نبود که نتوانیم مجددا در آزمون شرکت کنیم. الان تافل بالای ۷ میلیون است و فکر این که نمره کافی را نیاورم، وحشت به وجودم می‌اندازد. چون تهیه‌کردن ۷ میلیون تومان برای من کار بسیار دشواری است. تازه قبل از آزمون اصلی باید در آزمون Mock (آزمون آزمایشی) هم شرکت کنیم که آن هم خیلی گران شده و الان قیمتش بیشتر از ۳۰۰ هزار تومان است.
زهره ادامه می‌دهد: من ویراستارم و پروژه‌ای کار می‌کنم. یعنی درآمد ثابت ندارم و قیمت فعلی تافل تقریبا ۳ برابر حقوق یک ماه من است. تازه تافل، بخشی از ماجرای مهاجرت است. پذیرش تحصیلی و مهاجرت هزینه‌های دیگری هم دارد که با توجه ارزش پایین پول ملی ما سر به فلک می‌کشد. من الان ۵۰ درصد راه مهاجرت را رفته‌ام اما وضعیت نابسامان کشور آن‌قدر همه چیز را به هم ریخته که مطمئن نیستم بتوانم ۵۰ درصد دیگر را به اتمام برسانم و برای تحصیل از کشور بروم.
این دانشجو می‌گوید: متاسفانه مسئولان مدام می‌گویند تحریم‌ها اثری روی مردم ندارد ولی این فقط یک شعار است. تحریم‌ها بر تمام زندگی ما تاثیر گذاشته و داریم نتایج مخربش را می‌بینیم و لمس می‌کنیم.
ما هزینه آزمون‌ها را افزایش نداده‌ایم
در این میان رئیس سازمان سنجش آموزش کشور درباره افزایش نرخ آزمون‌های بین‌المللی توضیحاتی داده و گفته که این موضوع برمی‌گردد به نوسانات ارزی در کشور و ما دخالتی در آن نداریم. دکتر ابراهیم خدایی گفته است: هزینه شرکت در آزمون‌های بین‌المللی مثل سال‌های گذشته ۲۲۰ دلار است و از سوی کشور برگزارکننده آزمون تغییری نکرده و افزایش پیدا نکرده است. اما هزینه این آزمون‌ها بر اساس نرخ جدید در بازار ارز تغییر می‌کند.
خدایی به ایسنا گفت: علت اعلام هزینه آزمون‌های بین‌المللی از سوی سازمان سنجش آموزش کشور این است که چون این سازمان بر آزمون‌ها نظارت می‌کند، اعلام کرده ایم که ۲۲۰ دلار هزینه ثبت نام در این آزمون است و این میزان بر اساس نرخ ارز تعیین می شود و متقاضی هم باید ارز را تبدیل و درنهایت مبلغ را پرداخت کند. حالا در این تبدیل ارز به پول داخلی اگر افزایشی اتفاق افتاده، ما که دخیل نیستیم. اگر افزایشی هم رخ بدهد، به خاطر نوسانات ارزی در کشورمان است. بخشی از هزینه‌های آزمون‌های بین‌المللی در داخل کشور صرف برگزاری آزمون در کشور و عوامل اجرایی و غیره می‌شود. برای همین ما به موسسات اعلام کردیم در هزینه‌های برگزاری آزمون صرفه‌جویی کنند تا هزینه کمتری از داوطلب دریافت شود.
او گفت: مثلا برای آزمون تافل چون ثبت‌نام داوطلب در سایت ETS انجام می‌شود، هزینه‌های آن حدود ۸ میلیون تومان است، اما آزمون آیلتس چون بخشی از آن در داخل کشور ثبت‌نام می‌شود، هزینه‌اش مقداری کمتر از آزمون تافل است.
به‌هم‌ریختگی مالی و روانی زندگی جوانان
بی‌ثباتی بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی، بخشی از نگرانی هر روزه جوانانی است که در تلاش برای بهتر کردن زندگی و اوضاع کاری خود هستند، اما علاوه بر گرانی‌ها و سخت زندگی در ایران و تلاش برای ساختن آینده در همین مملکت، اگر فردی قصد داشته باشد برای زندگی و تحصیل و کار مهاجرت کند، افزایش قیمت آزمون‌های بین‌المللی رویاهای آنها را به هم زده است.
این مشکل به‌خصوص برای فارغ‌التحصیلان جوانتر که هنوز شغل و درآمد و پس‌اندازی ندارند و به خانواده‌های خود وابستگی مالی دارند، سنگین‌تر است.
گرچه سازمان سنجش امروز اعلام کرد که «وجه واریزی ازسوی داوطلبان برای ثبت‌نام در آزمون آیلتس علی‌الحساب است و این یعنی چنانچه قبل از برگزاری آزمون تغییر قابل‌اعتنایی (افزایش یا کاهش) در نرخ ارز از سوی بانک مرکزی و سایر شاخص‌های اقتصادی اعلام شود، مابه‌التفاوت نرخ قطعی ثبت‌نام از داوطلبان دریافت یا به آنان برگردانده می‌شود.» اما جوانانی که قصد ادامه تحصیل یا کار در خارج از کشور را دارند، می‌گویند کاهش قیمت ارز کدام زمان در کاهش قیمت‌ها تاثیر چشمگیری داشته است؟!