در روزهای گذشته، محققان ایتالیایی و سپس سازمان بهداشت جهانی به این نتیجه رسیدند که ویروس کرونا می‌تواند روی ذرات آلوده‌ی معلق کم‌تر از ۵/۲ میکرون بنشیند و منتقل شود. بنابراین همه‌گیری ویروس در شهرها و مناطق صنعتی بیشتر است.
«حسین شهیدزاده»، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران به خبرنگار هفته‌نامه‌ی دوچرخه می‌گوید: «ذرات معلق، سبک‌اند؛ اما بی‌وزن نیستند و ویروس کرونا می‌تواند روی این ذرات بنشیند و در هوا معلق بماند و بعد که روی زمین، ماشین یا هروسیله‌ای نشست، آن را آلوده کند.
از سوی دیگر با وزش باد، این ذرات باز از زمین بلند می‌شوند و اگر ویروس روی آن‌ها نشسته باشد، می‌تواند دوباره در هوا معلق شود و امکان انتقال بیماری بالا برود.»
دو خطر هم‌زمان
شهیدزاده، به مسئله‌ی مهمی در هم‌زمانی این دو اتفاق اشاره می‌کند و می‌گوید: «دلیل مهم خطرناک‌بودن هم‌زمانی شیوع ویروس کرونا و آلودگی هوا این است که شما وقتی در معرض دائم آلودگی هوا قرار می‌گیرید، عملکرد سیستم تنفسی‌تان ضعیف می‌شود. هم‌چنین آلاینده‌ها باعث تضعیف ایمنی بدن می‌شوند و سیستم ایمنی فرسوده‌شده و سیستم تنفسی صدمه‌دیده در برابر ویروس کرونا، آسیب‌پذیرتر می‌شود و امکان ابتلا بالا می‌رود.»
نقش ۳۰درصدی مراکز آموزشی
اما امسال که مراکز آموزشی و مدرسه‌ها تعطیل بوده چرا به این سرعت هوا آلوده شده است؟ شهیدزاده می‌گوید: «تعطیلی مراکز آموزشی حدود ۲۵ تا ۳۰درصد روی سفرهای شهری تأثیرگذار است، اما در حال حاضر به‌خاطر کرونا، سفرهای داخل شهری زیادتر شده و خیلی از مردم که قبلاً به‌هردلیلی از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کردند، به‌خاطر کرونا از ماشین شخصی استفاده می‌کنند.»
وقتی هشت روز باد نیامد
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران می‌گوید: «از سوی دیگر هشت روز پشت سر هم در ماه مهر، باد مناسب در تهران نوزیده است. باد مناسب، بادی است که سرعت آن چهار تا پنج متر بر ثانیه باشد تا زورش برسد آلودگی‌ها را خارج کند. در این هشت روز، در یکی از ایستگاه‌های ما، متوسط سرعت باد یک متر بر ثانیه بود و در ایستگاه دیگری سرعت باد به دو متر هم نمی‌رسید. خب، وقتی آلودگی تولید شود و راهی برای خروج نداشته باشد، مثل زودپزی که سوپاپ ندارد، پر از آب و بخار می‌شود و امکان انفجار به‌وجود می آید.»
فصل سرد
شهیدزاده در ادامه می‌گوید: «در فصل سرد، همه‌ی اتفاق‌ها با هم می‌افتد. اول این‌که هوا به‌سمت سردشدن می‌رود و سوخت بیش‌تری مصرف می‌شود.
دوم کسانی که در فصل‌های معتدل و گرم از روش‌های دیگر حمل‌ونقل مثل دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی استفاده می‌کردند، در هوای سرد از خودرو استفاده می‌کنند. موتور ماشین‌ها هم در هوای سرد، دیرتر گرم می‌شوند و آلودگی تولید می‌کنند.
در سال‌های گذشته به‌دلیل مصرف بالای گاز خانگی و اداره‌ها در زمستان، به نیروگاه‌ها گاز داده نمی‌شد و آن‌ها از سوخت‌هایی مانند گازوئیل و مازوت استفاده می‌کردند که ایجاد آلودگی می‌کند. از سوی دیگر وارونگی هوا را هم داریم. وقتی سطح زمین سردتر از لایه‌ی بالای جو است، آلودگی‌ها در حد کمی می‌توانند در جو بالا بروند تا غلظتشان کم شود و وقتی بالا نروند، انباشته شده و غلظت آلاینده‌ها زیاد می‌شوند.
حالا اگر این هوا با تهویه‌ی طبیعی از شهر خارج نشود و طبیعت در حالتی قرار بگیرد که باد نداریم، سکون هواست و وارونگی اتفاق می‌افتد و شاخص آلودگی از حدود مجاز، عبور کرده و ناسالم می‌شود. امروز که این مطلب را می‌نویسم، شاخص آلودگی هوای تهران روی عدد ۱۰۱ است؛ یعنی یک واحد وارد محدوده‌ی ناسالم برای گروه‌های حساس شده است.»