به گزارش همشهری آنلاین، شانزدهمین نشست از سلسله نشست‌های دوشنبه‌های حقوق کودک به همت کلینیک حقوقی خانواده کرسی حقوق بشر کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی یونسکو در دانشگاه شهید بهشتی به صورت مجازی و با موضوع «حق بر آموزش کودک» برگزار شد.
در این نشست ابتدا دکتر افشاری، مدیر کلینیک و دبیر علمی این نشست‌ها درباره کلیات حق بر آموزش کودک صحبت کرد. این استاد دانشگاه بیان کرد: ماده ٢٨ کنوانسیون حقوق کودک به موضوع رایگان و اجباری بودن تحصیل ابتدایی کودکان بسیار اهمیت داده است؛ چراکه اگر آموزش رایگان نباشد ممکن است بسیاری از خانواده‌ها به بهانه عدم تمکن مالی از فرستادن کودکان به مدارس خودداری کنند. هزینه‌های تحصیل نباید دلیلی برای محرومیت کودکان از آموزش باشد. از سوی دیگر، آموزش باید اجباری باشد تا والدین به بهانه‌های مختلف با بهره‌کشی اقتصادی از کودکان مانع ورود آنان به مدارس نشوند و یا به دلایل فرهنگی از حضور کودکان در مدارس جلوگیری نکنند.
دبیر علمی این نشست‌ها افزود: کودکان باید از آموزش‌های فرهنگی برخوردار باشند واگر زبان متفاوتی دارند، در وهله اول، به زبان مادری تحصیل کنند یا حداقل در کنار مواد درسی دیگر، زبان مادری خود را نیز آموزش ببینند.
این استاد دانشگاه با بیان این‌که در بسیاری از کشورها بخش جدایی‌ناپذیری از موضوعات و مواد آموزشی و تربیتی در آموزش رسمی مدارس و دانشگاه‌ها را آموزش حقوق بشر تشکیل می‌دهد، توضیح داد: بعد از شناسایی حقوق بشر برای کودکان، باید به سمت ایجاد فرهنگ حقوق بشری نیز حرکت کنیم تا کودکان بتوانند از این حقوق بهره‌مند شوند و فرهنگ حقوق بشری در جامعه ایجاد شود.
وی ادامه داد: آموزش حقوق بشر در این مرحله به دنبال ایجاد زمینه‌های لازم برای تحقق حقوق بشر است. ایجاد فرهنگ حقوق بشری، تقویت و ارتقای فرهنگ کودکان و اصلاح نگرش آنها را سبب می‌شود و از نقض این حقوق و سوءاستفاده افراد و گروه‌های دیگر جلوگیری می‌کند.
آموزش حقوق بشر به کودکان ضمن تقویت مشارکت، مسئولیت‌پذیری به کودک کمک می‌کند به همزیستی مسالمت‌آمیز میان گروه‌های مختلف اجتماعی دست یابد. هدف این آموزش، آگاه‌سازی، ظرفیت‌سازی و توانمندسازی کودک را دنبال می‌کند. منظور از آگاه‌سازی، زمینه‌سازی آگاهی کودکان از حقوق خود به شیوه‌های مختلف آموزشی است. در این مرحله هر کودکی آموزش می‌بیند که از حقوق خود آگاه شود.
در مرحله دوم که ظرفیت‌سازی است کودکان آموزش می‌بینند که به حقوق دیگران نیز توجه داشته باشند؛ یعنی کودکی که در مرحله اول با حقوق خود آشنا شده است، در این مرحله می‌آموزد که به حقوق دیگران نیز احترام بگذارد و اهمیت حقوق دیگران را نیز به اندازه حقوق خود درک کند.
مرحله سوم توانمندسازی است که کودک پس از آگاهی درباره خود و توجه به حقوق دیگران باید برای دستیابی به حقوق خود و دیگران تشویق شود تا در عمل نیز به دنبال مطالبه و بهره‌مندی از حقوق خود باشد. به این ترتیب با آموزش و به‌ویژه آموزش حقوق بشر، کودک به رشد و توسعه شخصیت انسانی خود می‌رسد و با برخورداری از حقوق خود همزیستی مسالمت‌آمیزی را تجربه می‌کند که این خود به رشد و توسعه شخصیت انسانی کودک کمک می‌کند.
در ادامه این نشست، سرکار خانم الهه عربی به بررسی مسائل حقوقی این موضوع پرداخت. این کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به تعریف آموزش بیان کرد: امروزه آموزش شامل فرایندی فراتر از برنامه تحصیلی ملی در مدرسه و یا کلاس‌های خصوصی فوق برنامه است. آموزش شامل تمام فرایند زندگی اجتماعی حتی شرکت در مهمانی‌ها و جلسات دوستانه است. به طور کلی در هر زمان و شرایطی که فرد دانش یا مهارتی بیاموزد، آموزش رخ داده است و این آموزش باید همراه با پرورش باشد تا فرد با استفاده از دانش‌آموخته شده بتواند در زندگی خود تغییر مثبتی ایجاد کند.
در ادامه این نشست مواد کنوانسیون حقوق کودک که در ارتباط با حق آموزش هستند بررسی شد و مواردی مانند اهداف آموزش، دوره‌های آموزشی، افرادی که از این حق نفع می‌برند یا نسبت به آن تکلیف و وظیفه‌ای دارند، مطرح شد.
مهمترین نکته که در این باره به آن اشاره شد این بود که در خصوص اجرای حق بر آموزش این است که علاوه بر فراهم کردن و در دسترس قرار دادن امکانات و تجهیزات آموزشی، باید به کیفیت آموزش و قابلیت تطبیق محتوای آن با زندگی و نیازهای کودک نیز توجه داشت. بنابراین آموزش برنامه‌ای از پیش‌نوشته‌شده برای تمام کودکان دنیا نیست و لازم است در عین رعایت استانداردهایی که مورد قبول همگان است، به چالش‌ها و نیازهای هر دانش‌آموز در هر کشور که با دیگری متفاوت است اهمیت داد.
بررسی «تفاوت میان عدالت جنسیتی و برابری جنسیتی در آموزش» بخش دیگر این نشست بود. در این نشست درباره مفهوم برابری به معنی «دادن منابع یکسان به افراد متفاوت» و عدالت به معنی «اختصاص منابع بر اساس نیازهای افراد برای بهره‌مندی یکسان از حق» صحبت شد.
در قسمت پایانی این نشست، با مطرح شدن اهمیت آموزش در خانه در شرایط بیماری کرونا به بررسی مشکلات ناشی از تحصیل در این دوران پرداخته شد. و این مباحث مطرح شد که در شرایط شیوع ویروس کرونا که شرایط اضطراری شناخته می‌شود، باید علاوه بر فراهم کردن تجهیزات آموزش از راه دور مانند ابزار دیجیتال یا رادیو و تلویزیون، به کیفیت آن هم توجه شود و نیازهای کودکان با شرایط خاص مانند کودکان ناشنوا که برای آموزش نیاز به زبان اشاره یا فرد رابط دارند، شناسایی شود. همچنین در بهره‌مندی از این نوع از آموزش باید تبعیضی میان کودکان از لحاظ جنسیت، محل زندگی، تمکن مالی و... وجود نداشته باشد.
در ادامه این مبحث به گزارش‌های بین‌المللی درباره چالش‌های شرایط آموزش از راه دور در شرایط بیماری کرونا پرداخته شد و این مسئله مهم مطرح شد که لازم است معلمان با شیوه‌های نوین آموزش مجازی آشنایی داشته باشند، همچنین والدین یا افرادی که سرپرستی کودک را برعهده دارند باید نسبت به سوءاستفاده از اطلاعات خصوصی کودکان در فضای مجازی به جهت تهدید و یا بهره‌برداری‌های تبلیغاتی هوشیار باشند و از امنیت حضور کودک در فضای مجازی اطمینان داشته باشند.