به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از ایرنا، برای مشخص شدن پسروی و خشک شدن خلیج گرگان نیاز به ابزار علمی و قیاس‌سنج ویژه نیست و سفر به سواحل خلیج گرگان در ۲ بازه زمانی کوتاه، پسروی محسوس و پرشتاب بزرگ‌ترین خلیج دریای خزر را ثابت خواهد کرد. کارشناسان تغییر اقلیم و گرمایش جهانی، برداشت بی‌رویه از سفره‌های آبی اطراف خلیج، کاهش بارندگی و افزایش تبخیر را به عنوان مهمترین دلایل خشک شدن خلیج گرگان مطرح می کنند. طبق جدیدترین نظریه مبتنی بر داده علمی که از سوی سازمان نقشه‌بردای کشور ارئه شده سرعت خشک شدن خلیج گرگان بسیار نگران‌کننده است.
فائزه سلامی، کارشناس سازمان نقشه برداری کشور در جریان بازدید از ایستگاه ترازسنج بندرترکمن از خشک شدن ۲۷ درصد از مساحت خلیج گرگان در سال‌های اخیر خبر داد و گفت: خلیج گرگان حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع وسعت داشته که بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع آن خشک شده است. به ازای یک سانتی متر کاهش سطح تراز آب دریای خزر حدود یک کیلومتر مربع از وسعت خلیج گرگان کاهش یافته و با افزایش رو به رشد گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی و در نتیجه کاهش سطح تراز آب دریا لزوم پایش مستمر سطح دریای خزر و خلیج گرگان بیشتر می شود.
حمید علیزاده لاهیجانی، معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه و مسئول تیم نمونه‌برداری تحقیقاتی میدانی در خلیج گرگان هم در خصوص آخرین وضعیت این خلیج گفت: کم‌توجهی به کاهش عمق و مساحت خلیج گرگان که در اثر عواملی چون کم شدن تراز آب دریای خزر، بسته شدن راه‌های ارتباطی مانند کانال خزینی، نرخ بالای رسوب‌گذاری در خلیج گرگان و میزان بالای ورود مواد مغذی به عنوان عامل رشد و تراکم بسیار زیاد علف‌های دریایی رخ می‌دهد این خلیج را به یک تالاب مرطوب داخلی تبدیل خواهد کرد. بسته شدن دهانه خلیج گرگان باعث می‌شود این پهنه آبی به سرعت خشک شود زیرا میزان تبخیر ۲ برابر بیشتر از میزان بارش است و آبدهی رودخانه‌های ورودی به خلیج گرگان حتی در شرایط طبیعی آن قدر نیست که بتواند کمبود آب آن را جبران کند. در این شرایط تسهیل تبادل آب خلیج گرگان از مسیرهای طبیعی برای جلوگیری از خشک شدن این پهنه آبی ضروری است.
عیسی کلانتری، معاون رییس جمهور و رییس سازمان محیط‌زیست هم اوایل آبان امسال مدیریت و احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان را یکی از اولویت‌های ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌ها اعلام کرده و نگاه علمی و کاملا تخصصی به استمرار اتصال آب دریای خزر به خلیج گرگان را مورد تاکید قرار داده بود. وی همچنین استفاده از فناوری‌های نوین و به خصوص دانش سنجش از دور در تعیین دقیق حجم آب مخزن تالاب‌های کشور به منظور تعیین حقابه و بررسی اثرات اکولوژیکی ناشی از نوسانات آب را بسیار ارزشمند دانست و تولید داده‌ها در ماه‌های مختلف سال و مقایسه آنها در سال‌های مختلف مورد تاکید قرار داد.
خلیج گرگان در استان گلستان که در سده‌های پیشین و در دوره سیطره قاجارها بر ایران با برخورداری از آب فراوان زمینه ایجاد بندرگاه‌هایی چون گز و ترکمن را فراهم کرده و از جمله مسیرهای ارتباطی ایران با اروپا از طریق شوروی به حساب می‌آمد، چند سالی است گرفتار چالش‌هایی از جمله خشکسالی شده که حل این مشکل موجب احیای این پهنه آبی و توسعه اقتصادی و گردشگری و زیست‌محیطی منطقه خواهد شد. ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد.
این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد. خلیج گرگان از لحاظ اقتصادی و اکولوژیکی دارای اهمیت بوده و در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی و جذب پرندگان مهاجر زمستانی نقش مهمی دارد. این پهنه آبی از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی - غربی است.