گروه اقتصادی: رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی و پیش بینی رسیدن قیمت هر بشکه به مرز 150 دلار آمریکا بسیاری از صنایع تولیدی و خدماتی را با تحولات بزرگی مواجه کرده است.

طبق گزارش‌های موجود رشد قیمت نفت در اولین گام موجب سقوط بازار سهام در کشورهای مختلف جهان شد. البته این سقوط در بازار نیویورک و لندن بیشتر از دیگر کشورها نمایان بود و موجب شد تا انتظار رکود اقتصاد جهانی دوباره در اذهان عمومی‌زنده شود. با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شاخص داو جونز به یکباره 300 واحد کاهش یافت.

مجموع کاهش این شاخص در عرض یک هفته گذشته 500 واحد بود. در این هفته شاخص S&P نیز 500 واحد و شاخص FOX50 بیشتر از 890 واحد کاهش یافت. به گزارش سایت دیپلماسی ایرانی،  به گفته اقتصاددانان بورس نبض هر اقتصادی است و اگر عملکرد اقتصاد صحیح نباشد این نبض نیز خوب عمل نمی‌کند.

تحلیلگران بازارهای مالی با استناد به این نظریه معتقدند شرایط اقتصادی جهان بسیار وخیم است زیرا هم اکنون بازار بورس دنیا پویایی لازم را ندارد و نمی‌تواند عملکرد درستی داشته باشد. از طرف دیگر هر گونه تنش یا ضعف اقتصادی در اولین گام خود را در بورس نشان می‌دهد.

در روزهای اخیر سقوط بازار بورس در اثر ضعف اقتصاد جهانی و رشد بی سابقه قیمت نفت برای هیچ کس غیر قابل پیش بینی نبود ولی عکس‌العمل بزرگی که این بازار نشان داد می‌تواند تاییدی بر اهمیت نوسانات نفت و تاثیر آن روی اقتصاد باشد. مرکز مطالعات اقتصای دانشگاه کمبریج پیش بینی می‌کند نرخ رشد اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی بازهم کاهش یابد. این مرکز یکی دیگر از تبعات افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را افزایش قیمت بنزین و کاهش مصرف آن برای اولین بار طی دو دهه اخیر می‌داند.

تورم

از دیگر تبعات اقتصادی رشد قیمت نفت می‌توان به رشد تورم اشاره کرد که هم اکنون بزرگترین مشکل در اقتصاد آمریکا است. بسیاری معتقدند این مشکل در کشورهای مصرف کننده و تولید کننده به یکسان وجود دارد و نمی‌توان تاثیر رشد قیمت نفت روی نرخ تورم کشورهای نفت خیز و مصرف کننده را از یکدیگر جدا کرد. در مورد تاثیر تورمی‌افزایش قیمت نفت روی کشورهای تولید کننده می‌توان به این مسئله اشاره کرد:

کشورهای نفت خیز محصول خود را با قیمت بالا به کشورهای صنعتی می‌فروشند. زیرا اغلب کشورهای نفت خیز تکنولوژی مورد استفاده برای فرآوری نفت و تبدیل آن به محصول قابل مصرف در صنایع را ندارند. به همین دلیل نفت خام تولید شده در کشورهای نفت خیز به کشورهای صنعتی فروخته می‌شود و کشورهای صنعتی بعد از انجام فعالیت های صنعتی روی نفت و فرآوری محصول تازه ای از قبیل بنزین یا محصولات پتروشیمی‌ را به بازار عرضه می‌کنند. 

این فرآورده‌های نفتی نیز با قیمت بالاتری به مصرف کنندگان که نه تنها کشورهای نفت خیز بلکه تمامی‌جهان هستند فروخته می‌شود و یکی از پایه‌های رشد تورم (افزایش قیمت‌ها در چند دوره متوالی) فراهم می‌شود. برخی کشورهای تولید کننده نفت درآمد حاصل از نفت را وارد چرخه اقتصاد می‌کنند و موجب افزایش نقدینگی می‌شوند. رشد نقدینگی به خودی خود عامل ایجاد تورم می‌شود و اقتصاد این کشورها را بیشتر از دیگر نقاط دنیا متضرر می‌کند.

البته کشورهایی که درآمد نفتی خود را سرمایه گذاری می‌کنند متحمل زیان کمتری می‌شوند.  از طرف دیگر برخی از فرآورده‌های نفتی در صنایع تولیدی استفاده می‌شوند و این رشد قیمت موجب افزایش هزینه اولیه آنها می‌شود. رشد هزینه اولین این صنایع به افزایش قیمت محصول آنها می‌انجامد.همه این عوامل در کنار هم زمینه رشد تورم در جهان را فراهم می‌کند و سبب می‌شود تا مشکل تورم در سراسر جهان ایجاد شود.

 به گزارش مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه میشیگان هم اکنون نرخ تورم انتظار در آمریکا بالاترین نرخ از فوریه سال 1982 میلادی تا به حال است و نرخ فقر در این سرزمین به بالاترین سطح از سال 199 میلادی تا کنون رسیده است. تحلیل‌گران این مرکز با اشاره به بزرگی اقتصاد آمریکا در مورد وضعیت دیگر کشورهای جهان نوشتند:   بدون شک وضعیت اقتصادی مردم در دیگر کشورهای جهان به خصوص کشورهای در حال توسعه آسیایی وخیم‌تر از آمریکا خواهد بود زیرا بنیان‌های اقتصادی ان کشور‌ها ضعیف‌تر از بنیان‌های اقتصادی آمریکا است. 

 کاهش قدرت خرید و رشد بیکاری

رشد تورم ناشی از افزایش قیمت نفت یا هر عامل دیگری حتی فروشگاه‌های مواد غذایی را نیز تحت تاثیر قرار داده است زیرا مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند.  به گزارش فروشگاه زنجیره ای Gruppo Coin که در ایتالیا است در سه ماه اول سال جاری این فروشگاه برای اولین بار طی سال‌های حضورش در بازار ایتالیا با کاهش 61 درصدی سودآوری نسبت به سه ماه پیش از آن روبه‌رو شد. از طرف دیگر فروشگاه‌های Carrefour که بزرگترین مراکز خرده فروشی در اروپا محسوب می‌شود نیز پیش بینی کرده‌اند در سال جاری سطح فروش و سود آوری آنها کمتر از سال قبل شود. 

کاهش قدرت خرید مردم در اثر بیشتر بودن نرخ رشد تورم نسبت به نرخ رشد دستمزدها در هر سال است. در این شرایط بسیاری از مردم که قبلا با درآمد خود می‌توانستند نیازهای حیاتی زندگیشان را تامین کنند،  قدرت تامین این نیازها را از دست می‌دهند و بسیاری به زیر خط فقر سقوط می‌کنند.

رشد شمار فقرا و کاهش استانداردهای زندگی مشکلی است که هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه وجود دارد و هر روز هم بزرگتر می‌شود.  رشد فشارهای اقتصادی ناشی از افزایش قیمت نفت بسیاری از کارخانه‌ها را به ورشکستگی کشایند و آنها را از چرخه فعالیت اقتصادی باز داشت. ورشکسته شدن کارخانه‌ها و تعطیل شدن آنها سبب شد تا هزاران نفر از مردم جهان بیکار شوند.  از طرف دیگر بسیاری از شرکت‌ها برای مقابله با بحران‌های اقتصادی موجود و پشت سر گذاشتن این شرایط طرح تعدیل نیرو را اجرا کردند و هزاران نفر از نیروهای خود را اخراج کردند.

 این وضعیت در شرکت‌های بزر گی همچون جنرال‌موتورز،  تویوتا و زیمنس بیشتر از شرکت‌های کوچک مشهود است. به این ترتیب رشد قیمت نفت سبب رشد نرخ بیکاری،   از بین رفتن هزاران فرصت شغلی و در نهایت وخیم‌تر شدن وضعیت اقتصادی مردم جهان شد.

 رکود بازار مسکن و رشد قیمت آن

با رشد قیمت نفت، قیمت تمامی‌کالاهای صنعتی در جهان افزایش یافت. برای مثال قیمت فولاد، سیمان، مس و دیگر فلزات صنعتی رشد کرد و به‌دنبال آن صنایع مصرف کننده به خصوص صنعت عمران که از تمامی‌این مواد اولیه در کنار هم استفاده می‌کند با رشد هزینه مواجه شدند.

 در چنین شرایطی قیمت مسکن در کشورهای مختلف ارتقا یافت و بعد از مدتی به دلیل نا توانی مردم در خرید مسکن با قیمت‌های بالا بازار مسکن وارد رکود شد. در این شرایط با وجود اینکه قیمت مسکن به دلیل ضعف تقاضا سیر کاهش قیمت را طی می‌کند ولی متوسط قیمت آن نسبت به سال‌های قبل بسیار بالا است و همچنان بی خریدار مانده است.

بحران بازار مسکن که در نتیجه رشد قیمت نفت و رشد تورم در جهان ایجاد شد هم اکنون زندگی میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار داده است. رشد قیمت مسکن سبب شده است تا مردم توانایی خرید آن را نداشته باشند و حتی کسانی که پیش از این با دریافت وام ملکی را خریداری کرده‌اند به دلیل فشارهای اقتصادی توان باز پرداخت اقساط وام مسکن را نداشته باشند.این مسئله نه تنها سبب تضعیف بازار مسکن شد بلکه به بازارهای مالی دنیا و بانک‌ها نیز فشار وارد کرد.