تاریخ انتشار: ۱۲ تیر ۱۳۸۷ - ۱۷:۴۴

همشهری آنلاین: طبق مطالعات جدید، ممکن است تمامی سیاهچاله‌های کوچک و بزرگ عادات غذایی مشابهی داشته باشند

بر طبق اطلاعات تلسکوپ اشعه  x چاندرا و تلسکوپهای زمینی ، بزرگترین سیاهچاله ها نیز ممکن است به مانند سیاهچاله‌های کوچک خود را تغذیه کنند. این کشف از مفهوم فرضیه  نسبیت اینشتین، که سیاهچاله‌ها در هر اندازه‌ای مشخصات یکسانی دارند، حمایت می‌کند و برای پیش بینی مشخصات انواع جدید احتمالی سیاهچاله‌ها مفید خواهد بود.
 
این نتایج با رصدهای دنباله دار و طولانی کهکشان مارپیچی M81، که حدود 12 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد، بدست آمده است . در مرکز این کهکشان سیاهچاله‌ای وجود دارد که جرمش حدود 70 میلیون بار از خورشید بیشتر است و هنگامی که گاز را با سرعت بسیار زیادی به ناحیه مرکزی کهکشان و به درون خود می کشد ، انرژی و تشعشعاتی از خود تولید می کند.

در نقطه مقابل، سیاهچاله‌هایی با جرمهای ستاره‌ای که حدود 10 بار از خورشید پرجرم‌تر هستند، منبع غذایی متفاوتی دارند. این سیاهچاله های کوچکتر، مواد جدید را با جذب گاز از یک ستاره ی همدم بدست می آورند. چون سیاهچاله‌های بزرگ و کوچک در محیط‌های مختلف و با منابع غذایی مختلف یافت می‌شوند، این سوال باقی می‌ماند که آیا با یک روش تغذیه می‌شوند؟

با استفاده از این رصدها و مدلهای فرضی، تیمی تحقیقاتی مشخصات سیاهچاله  M81 را با سیاهچاله های کم جرم مقایسه کردند که نتایج نشان می‌دهند چه سیاهچاله‌های بزرگ و چه کوچک، به مانند همدیگر تغذیه می کنند و پرتوهای مرئی ، اشعه x و رادیویی  مشابهی تولید می‌نمایند.

یکی از مفاهیم فرضیه نسبیت عام اینشتین این است که سیاهچاله‌ها اجرام ساده‌ای هستند و فقط چگالی و چرخش آنها باعث تأثیر بر فضا- زمان می شود. آخرین تحقیقات نشان می‌دهد که علیرغم تأثیرات پیچیده بر محیط، این سادگی خود را نشان می دهد.
سِرا مارکوف از موسسه اخترشناسی دانشگاه آمستردام هلند که این تحقیقات را رهبری می‌کرد، می گوید: " این قضیه تایید می کند که روشهای تغذیه می‌تواند برای سیاهچاله‌هایی با اندازه‌های مختلف تا حد زیادی مشابه باشد؛ و ما نیز همین گونه فکر می‌کردیم  ولی تا کنون قادر نبوده‌ایم به آن دست پیدا کنیم."
 
مدلی  که خانم مارکوف و همکارانش از آن برای مطالعه سیاهچاله‌ها استفاده می‌کردند، صفحه‌ای محو از مواد را در حال چرخش به دور سیاهچاله  در برداشت .

این ساختار در اصل اشعه x و نور مرئی تولید می‌کند. منطقه‌ای با گاز داغ در اطراف سیاهچاله در نور اشعه  xو ماورای بنفش دیده می‌شود. مقدار بسیار زیادی نور اشعه x و امواج رادیویی با هم به صورت فوران‌هایی عظیم توسط سیاهچاله ایجاد می‌شوند. داده‌هایی با چند طول موج نیاز است تا این منابع مشترک نوری را آزاد کند.

مایکل نوواک از موسسه تکنولوژی ماساچوست می گوید:" وقتی ما به این داده‌ها نگاه می‌کنیم، به نظر می رسد مدل ما همانگونه که برای سیاهچاله‌های کوچک صدق می‌کند، برای سیاهچاله درون M81 نیز عملکردی مشابه دارد. هر چیزی در اطراف این سیاهچاله غول‌پیکر مشابه است و فقط 10 میلیون بار بزرگتر است."
 
در میان سیاهچاله‌هایی که فعالانه در حال تغذیه هستند، سیاهچاله موجود درM81  از همه تاریک‌تر است و شاید بدین دلیل است که به طور کامل تغذیه نمی‌شود. اگرچه به دلیل نزدیکی نسبی‌اش به ما، یکی از پرنورترین سیاهچاله‌هایی است که از زمین دیده می‌شود که باعث شده رصدهایی با کیفیت بالا بر روی آن انجام گیرد.

اندرو یانگ از دانشگاه بریستول انگلستان می‌گوید: "به نظر می‌رسد که سیاهچاله‌هایی که تغذیه کافی ندارند! برای تحقیق آسانترین هستند. این شاید بدین دلیل باشد که ما می‌توانیم فضاهای نزدیک‌تر سیاهچاله را مشاهده کنیم . به نظر نمی‌رسد که اینها خیلی به این که از کجا غذای خود را تهیه می‌کنند، اهمیت بدهند."

این عمل می‌تواند برای پیش‌بینی مشخصات نوع تایید نشده و سومی  که سیاهچاله‌هایی با جرم متوسط نام دارند، به کار رود (با جرمهایی بین جرمهای ستاره‌ای و سیاهچاله‌های بسیار پر جرم). البته برخی از اعضای این رده شناسایی شده‌اند ولی مدارک موجود، بسیار جدل‌آمیز هستند. بنابراین پیش‌بینی مشخصات این سیاهچاله‌ها در شناخت اینگونه رده‌ها بسیار مفید خواهند بود. علاوه بر چاندرا تلسکوپ‌های دیگری نیز از روی زمین برای انجام تحقیقات بر روی M81 به کار گرفته شده اند. این رصدها  به صورت همزمان انجام شدند تا تغییرات روشنایی‌ای که از تغییرات میزان تغذیه سیاهچاله ناشی می‌شود باعث گمراه شدن نتایج نگردد. چاندرا تنها ماهواره  اشعه x است که قادر به جداسازی  پرتوهای x ضعیف سیاهچاله از تشعشعات باقی کهکشان می‌باشد.

انجمن نجوم آماتوری ایران