در ماه‌هاِی تاخت و تاز کرونا، کالاها هم عجِیب و غرِیب شدند. مثلاً ِیکِی از ساِیت‌هاِی خرِید و فروش آنلاِین، حراج کله‌پاچه زد! و در هرسفارش چنددست کله‌پاچه فروخت! حالا از جوراب و مسواک و کلاه و قرص ژلوفن گرفته تا لپ‌تاپ‌هاِی چندمِیلِیونِی و...
ما به اِین بازار اعتماد کرده‌اِیم. براِی همِین است که حتِی مغازه‌هاِی معمولِی کوچک هم دست‌به‌کار شدند تا فروش آنلاِین داشته باشند. البته در همِین‌روزها، پلِیس فتا هم از مردم مِی‌خواهد در خرِیدهاِی اِینترنتِی مراقب کلاه‌بردارها باشند.
نشانِی فروشگاه‌هاِی آنلاِین را از هرجاِیِی مِی‌توانِیم پِیدا کنِیم، اما مهم اِین است که آن ساِیت‌ها ِیا صفحه‌ها معتبر باشند، چون قرار است اطلاعات بانکِی و نشانِی محل زندگِی خود را به آن‌ها بدهِیم. بعضِی از اِین فروشگاه‌ها مراحل گوناگون بسته‌بندِی و ارسال خرِید را براِی مشترِیان پِیامک مِی‌کنند. بهتر است اِین فروشگاه‌ها را انتخاب کنِیم و نشانِی دقِیق ساِیت را داشته باشِیم و در گوگل جست‌وجو نکنِیم.
پلِیس فتا در اِین زمِینه توصِیه‌هاِیِی دارد:
۱. فروشندگان داراِی اعتبار را انتخاب کنِید.
۲. در جست‌وجوِی مدارک واقعِی، مانند جزئِیات نشانِی و شماره‌ِی تلفن براِی برقرارِی ارتباط باشِید.
۳. سِیاست فروشندگان در حفظ حرِیم شخصِی و بازپرداخت مبلغ کالا را بررسِی کنِید.
۴. از روش‌هاِی مناسب و اِیمن براِی پرداخت پول در اِینترنت استفاده کنِید تا در صورت عدم تحوِیل کالا از اطلاعات مالِی و بانکِی شما تا حدِی محافظت شود.
مطمئن شوِیم
در خرِید از وب‌ساِیت، اول دقت کنِید که نشانِی ساِیت با حروف «اچ‌تِی‌تِی‌پِی‌اس» (https://) آغاز شده باشد. ِیکِی دِیگر از فاکتورهاِی اعتماد به فروشگاه‌هاِی اِینترنتِی، وجود «اس‌اس‌ال» (SSL) در ساِیت است. وب‌ساِیت‌هاِیِی که اس‌اس‌ال مجهزند، در کنار «ِیوآرال» (URL) آن‌ها، آِیکونِی به‌شکل قفل نماِیش داده مِی‌شود.
پلِیس امنِیت فضاِی مجازِی به کاربران ساِیت‌هاِی خرِید و فروش آنلاِین توصِیه مِی‌کند که در مرورگر خود به دنبال نشانه‌ِی قفل (Padlock) باشند و با کلِیک بر روِی قفل، هوِیت فروشنده را بررسِی کنند و ببِینند آِیا شناسه‌ِی امنِیتِی آن‌ها در نشانِی درست و واقعِی ثبت شده است ِیا خِیر. البته ممکن است اطلاعاتِی که توسط قفل روِی صفحه ظاهر مِی‌شود، کپِی از تصوِیر قفل دِیگرِی باشد. بنابراِین باِید به دنبال قفلِی (Padlock) باشِید که در پنجره‌ِی اصلِی خود مرورگر وجود دارد.
«نماد اعتماد الکترونِیک» هم از اولِین مواردِی است که باِید بررسِی شود و عموماً در پاِیِین ساِیت مِی‌توان آن را پِیدا کرد. وقتِی روِی لوگوِی «اِینماد» در فروشگاه‌ها کلِیک کنِید، شناسنامه‌ِی آن‌ها در ِیک پنجره جداگانه با نشانِی enamad.ir قابل مشاهده خواهد بود. حتِی مِی‌توانِید خودتان به ساِیت اِینماد مراجعه کنِید و با جست‌وجوِی نام فروشگاه ببِینِید آِیا چنِین فروشگاهِی معتبر است ِیا نه؟ هم‌چنِین باِید توجه داشته باشِید که مجوز اِینماد براِی فروشگاه‌هاِی اِینترنتِی، تارِیخ انقضا دارد.
قبل از خرِید
بعضِی از فروشگاه‌هاِی اِینترنتِی، نشانِی حضورِی هم دارند. بعضِی‌ها فقط ِیک صفحه در اِینستاگرام هستند، ولِی شما اعتماد مِی‌کنِید، چون دنِیا تغِیِیر شکل داده و خرِید اِینترنتِی بخشِی از اِین دنِیاِی جدِید است.
اما ِیادتان باشد:
۱. قسمت نظرها را حتماً بخوانِید و بعد از خرِید، نظر خودتان را در اِین بخش بنوِیسِید.
۲. اگر در اِینستاگرام خرِید مِی‌کنِید، مِی‌توانِید از فروشنده بخواهِید عکس کالاِی مورد نظرتان را دوباره براِیتان ارسال کند. خِیلِی وقت‌ها عکس کالا با آن‌چه براِی ما فرستاده مِی‌شود متفاوت است.
۳. موقع خرِید، دقت کنِید تمام اطلاعات کالا نوشته شده باشد.
۴. پلِیس فتا هشدار مِی‌دهد که اگر شراِیط ِیک معامله خِیلِی بِیش از حد عالِی به‌نظر برسد، احتمالاً حقه‌اِی در کار است. در اِینترنت به بررسِی اطلاعات درباره‌ِی اِین شرکت بپردازِید و بررسِی کنِید که آِیا شخصِی قبلاً با اِین مشکل مواجه شده است.
هم خطر هم فرصت
«سمِیرا زارع»، کارشناس آِی‌تِی به هفته‌نامه‌ِی دوچرخه مِی‌گوِید: «هرمحِیط کسب و کار، هم شراِیط خطر دارد و هم فرصت. شما وقتِی حضورِی خرِید هم مِی‌کنِید، ممکن است براِی ِیک کالاِی ۲۰هزارتومانِی تا ۲۰۰هزار تومان پول بدهِید. پس در خرِید حضورِی هم ممکن است سرت کلاه بگذارند. اما بزرگ‌ترِین مشکل اِین صفحه‌ها، مِی‌تواند هک‌کردن سرورها باشد و کلاه‌بردارهاِیِی که بِی‌اعتمادِی مِی‌آورند.
البته از نظر نرم‌افزارِی پِیشرفت‌هاِی جدِیدِی صورت گرفته و درصد خطا و اشتباه در دنِیاِی مجازِی پاِیِین آمده است. اما هِیچ‌وقت در محِیط آِی‌تِی، امنِیت کامل نِیست و ما فقط مِی‌توانِیم درصد خطاها را پاِیِین بِیاورِیم.
از طرف دِیگر بانک‌ها بخشِی از مشکل پرداخت‌هاِی اِینترنتِی را حل کرده‌اند؛ مثلا خطاِیِی که رخ مِی‌دهد مبلغ پرداختِی شما تا ۷۲ساعت به حسابتان برمِی‌گردد. استفاده از برخِی اپلِیکِیشن‌ها هم براِی خرِید مِی‌تواند کمک کند.
موضوعِی که در بانک‌ها و درگاه‌هاِی بانکِی همِیشه مطرح مِی‌شود، اِین است که چگونه مِی‌توانِیم رِیسک ِیا خطر را پاِیِین بِیارِیم و هِیچ‌وقت نمِی‌گوِیند صفر کنِیم. چون امکان‌پذِیر نِیست. در بانک‌ها ِیک اِیزوِی امنِیت هست که همه‌ِی بانک‌ها باِید داشته باشند و همِین اِیزو، رِیسک‌ها و خطرهاِی احتمالِی را کاهش مِی‌دهد.»