واکنش تهران به نخستین اظهارات بایدن درباره ایران پس از پیروزی در انتخابات

به گزارش همشهری آنلاین، رئیس‌جمهوری منتخب امریکا در نخستین موضعگیری‌اش درباره برجام بعد از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری، که در گفت‌وگو با روزنامه امریکایی «نیویورک تایمز» صورت گرفت، بار دیگر بر موضع بازگشت به برجام تأکید کرد و در عین حال آن را کاری دشوار دانست.

«جو بایدن» در پاسخ به این سؤال که آیا هنوز به موضع خود مبنی بر اینکه اگر ایران به تبعیت از برجام بازگردد، امریکا هم به توافق بازمی‌گردد و تحریم‌ها را لغو می‌کند، پایبند هست یا نه، گفت: «سخت خواهد بود، اما بله».

«بایدن» پیشتر در مقاله‌ای قبل از پیروزی در انتخابات نوشته بود که اگر ایران به تعهدات برجامی‌اش بازگردد، امریکا بار دیگر به این توافق می‌پیوندد و تحریم‌های ضد ایرانی را لغو می‌کند.

او در گفت‌وگوی اخیر خود با «نیویورک تایمز» درباره برنامه خود در قبال ایران گفت که امریکا از طریق مشورت با متحدان و شرکای خود، وارد مذاکرات و توافقات بعدی برای تشدید و تمدید محدودیت‌های هسته‌ای ایران خواهد شد و همچنین به برنامه موشکی ایران نیز خواهد پرداخت.

«بایدن» سپس تأکید کرد که هر زمان نیاز باشد، امریکا گزینه بازگشت تحریم‌ها را در اختیار دارد و ایران نیز این موضوع را می‌داند. پیشتر نیز «جیک سالیوان» گزینه مشاور امنیت ملی بایدن گفته بود اگر ایران به تعهداتش بازگردد و با حسن نیت، آماده انجام مذاکرات بعدی باشد بایدن نیز آماده است همان کار را انجام دهد.

به نوشته نیویورک تایمز دیدگاه «بایدن» و تیم امنیت ملی او این است که وقتی توافق از سوی دو طرف احیا شد، باید یک دور بسیار کوتاهی از مذاکرات برگزار شود تا زمان محدودیت‌ها بر تولید مواد شکاف‌پذیر در ایران که می‌تواند برای ساخت بمب اتم به کار رود، افزایش یابد و همچنین به فعالیت‌های منطقه‌ای ایران از طریق گروه‌های نیابتی‌اش در لبنان، عراق، سوریه و یمن نیز بپردازد.

 جدیدترین خبرها و رویدادها را در اینستاگرام همشهری آنلاین بخوانید (کلیک کنید)

با پیروزی «بایدن» که پیشتر در دولت «باراک اوباما» تجربه مذاکرات هسته‌ای و دستیابی به توافق با ایران را از سرگذرانده است، این دیدگاه تقویت شده که او چنانکه وعده داده است در نخستین گام، تصمیم بازگشت به برجام را در دستور کار خود قرار خواهد داد. تصمیمی که گرچه او اینک اجرای آن را دشوار می‌داند اما آن را به عنوان هدفی برای بازگشت به گفت‌وگو با ایران در نظر گرفته است.

رئیس جمهور منتخب امریکا معتقد است که آغاز گفت‌وگو با ایران درباره فعالیت‌های هسته‌ای و سایر موضوعات از جمله مسائل منطقه‌ای باید از طریق به‌کارگیری یک راهبرد شفاف با اهداف مشخص و با کمک متحدان اروپایی امریکا انجام شود. چه او پیشتر سیاست ترامپ در عرصه سیاست خارجی را افسارگسیخته و بدون بهره‌گیری از یک استراتژی مشخص توصیف کرده بود و اعتقاد داشت که ترامپ بدون هیچ برنامه‌ای برای خروج از تشدید تنش‌ها وارد درگیری با ایران شده است.

«بایدن» با این نگاه، بازگشت به برجام را دنبال می‌کند و می‌کوشد در صورت حضورش در کاخ سفید بار دیگر از طریق اجماع با سایر شرکای بین‌المللی‌اش مبنای تازه‌ای برای ملزم کردن ایران به اجرای تعهدات برجامی‌اش و آماده‌سازی آن برای گفت‌وگو پیرامون سایر موضوعات به‌ وجود آورد. هدفی که بی‌تردید برای رسیدن به آن باید بیشتر از ترامپ آماده واگذاری امتیازات و تأمین منافع ایران باشد.

اولین واکنش حسن روحانی به اظهارات بایدن درباره ایران

حسن روحانی در گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهوری ترکیه به اظهارات رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا در مورد بازگشت این کشور به توافق برجام اشاره کرد و گفت: ما بارها بر این مسئله تاکید کرده‌ایم که اگر طرف‌های مقابل ما در این قرارداد به تعهدات خود عمل کنند ما هم به تعهدات خود عمل خواهیم کرد.

واکنش مهم ظریف درباره تمایل بایدن برای بازگشت به برجام

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در نشست گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای درباره این که دولت جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا گفته است تصمیم دارد به توافق هسته‌ای بازگردد اما همچنین می‌خواهد درباره دیگر مسائل مانند برنامه موشکی ایران و نقش آن در منطقه مذاکراتی داشته باشد و آیا ایران حاضر به مشارکت در این مذاکرات است، گفت: آمریکا از برجام خارج شد اما از سازمان ملل خارج نشده است. به عنوان عضوی از سازمان ملل و شورای امنیت مسئولیت‌هایی دارد. آمریکا باید به عنوان عضو دائمی شورای امنیت به قطعنامه ۲۲۳۱ پایبند باشد. دولت آمریکا به خاطر این که  دولت ترامپ رژیمی دغل‌کار بوده است تا حد زیادی از این قطعنامه تخطی کرده است. اگر دولت بایدن هم می‌خواهد رژیمی دغل‌کار باشد، می‌تواند برای اجرای تعهداتش به دنبال مذاکره باشد. آمریکا تحت این قطعنامه تعهداتی دارد که باید اجرا کند و در موقعیتی نیست که برای آن شرط تعیین کند. آمریکا باید تخطی از قوانین بین‌المللی را متوقف کند. این به مذاکره احتیاج ندارد.

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: ما درباره توافقی که پیش‌ از این بر سرش مذاکره کرده‌ایم، مذاکره نخواهیم کرد. این توافق یک بده و بستان بود. این طور نبود که یک طرف مطالبه کند و طرف دیگر اجابت کند. موضوع این است که اروپا و آمریکا محدودیت‌هایی ۲۰ به علاوه ۱۰ ساله می‌خواستند. ایران مذاکره را بر سر هیچ محدودیتی  آغاز کرد و جایی در این بین به توافق رسیدیم. این موضوع دو سال مذاکره بود و دیگر درباره آن مذاکره نخواهد شد و تمام. این نشانه عدم سوء نیت است. موضوع موشک‌ها و امنیت منطقه کاملا از طرف همه کنار گذاشته شدند نه به خاطر این که آن‌ها امتیازی انحصاری به ایران دادند، بلکه به خاطر این بود که آن‌ها حاضر نبودند رفتار مخرب خودشان را در این زمینه‌ها کنار بگذارند. به مسئله تسلیحات توجه کنید. سال گذشته، میزان سلاحی که غرب به منطقه خلیج فارس فروخت، بیش از هر جای دیگری بود. بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار تسلیحات به این منطقه فروخته شد. آیا غرب آماده متوقف کردن این رفتار مخرب است؟ غرب از جنگ یمن حمایت کرد، غرب از الحاق مناطق حمایت کرد، نه به طور رسمی در واقع از الحاق سرزمین‌های فلسطینی حمایت کرد، غرب از تروریسم اسرائیلی حمایت کرد. چرا اسرائیل علیه ایران اقدامات تروریستی انجام می‌دهد؟ از جمله ترور دانشمند هسته‌ای ما در هفته گذشته در داخل ایران که با محکومیت غرب همراه نبود. آیا غرب آماده متوقف کردن رفتار مخربش در منطقه ما هست؟ از آن‌جا که آن‌ها آماده کنار آمدن با این نیستند، تصمیم گرفتیم آن موضوعات را کنار بگذاریم. 

او ادامه داد: وقتی که آن‌ها آماده حل کردن مشکلات رفتار مخربشان در منطقه باشند. وقتی آمریکا، فرانسه، انگلیس و آلمان آماده متوقف کردن حمایتشان از رژیمی تروریست، تخطی از حقوق بشر در یمن، تکه تکه کردن یک خبرنگار در ترکیه توسط نزدیک ترین متحدشان عربستان سعودی شوند، سپس می‌توانند درباره بقیه چیزها صحبت کنند. تا زمانی که نتوانند این‌ها را مطرح کنند، باید سکوت کنند.

ظریف علاوه بر این مطرح کرد: ما باور داریم که حساسیت‌های ملی بسیار جدی هستند. اقدام تروریستی علیه دکتر فخری‌زاده یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان ما یک اقدام خصومت بین‌المللی بود که باید محکوم می‌شد. ما هنوز منتظر هستیم اروپا به ویژه تروئیکا (آلمان، فرانسه و انگلیس) آن را محکوم کنند. قدردان این هستیم که برخی این کار را کردند اما تروئیکا یک اقدام تروریستی واضح را علیه ایران محکوم نکرد. این موقعیت ما است. یک مصوبه در مجلس است که ما از آن رضایت نداشتیم و به وضوح گفتیم. اما مانند هر دموکراسی دیگری وقتی این طرح تمام روندهای قانونی‌اش را طی کند، به قانون تبدیل می‌شود و وظیفه‌ای برای دولت می‌شود که آن را اجرا کند و ما آن را اجرا خواهیم کرد چون قانون کشور است. این قانون بازگشت‌ناپذیر نیست. عنوان این مصوبه احیای حقوق ایران و اطمینان حاصل کردن از لغو تحریم‌ها است. اروپا و آمریکا می‌توانند به پایبندی به برجام بازگردند و (در آن صورت) نه تنها این قانون اجرا نخواهد شد، بلکه اقداماتی که ما طبق پاراگراف ۳۶ برجام انجام دادیم به حالت قبل بازخواهد گشت. ما به پایبندی کامل بازخواهیم گشت. چاره کار بسیار آسان است و در برجام مقرر شده است؛ به پایبندی کامل بازگردید، روابط اقتصای ایران را با بقیه جهان عادی‌سازی کنید و شرایط جدید اعمال نکنید، درخواست‌های غیرمعقول نداشته باشید و به محض این که این کار را انجام دهید، ما هم به پایبندی کامل بازمی‌گردیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پاسخ به این سوال که با توجه به این که جلسه آتی کمیسیون مشترک برجام نزدیک است و جو بایدن به تازگی دوباره برای بازگشت به برجام ابراز تمایل کرده است، چه انتظاری از شرکای برجام دارد و آیا آن‌ها از بازگشت دوباره آمریکا به برجام حمایت خواهند کرد، بیان کرد: واضح است که این موضوع در کمیسیون مشترک برجام مورد بحث قرار خواهد گرفت و این موضوع مهمی خواهد بود. چیزی که گفته‌ام بسیار واضح است: آمریکا باید بدون پیش‌شرط به تعهدات برجامی‌اش طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت عمل کند. لزومی ندارد که آمریکا عضو برجام باشد تا به تعهداتش در بند ۲۵ منشور سازمان ملل به عنوان عضوی از این سازمان عمل کند، جدا از این که عضو دائمی شورای امنیت نیز هست. سپس، به دلیل این که این ایران نبود که از توافق خارج شد، آمریکا باید حسن نیتش را نشان دهد. آن وقت ایران هم به پایبندی کامل به برجام با وجود این مصوبه جدید یا بدون آن بازخواهد گشت؛ چراکه این مصوبه هدف بازگرداندن اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به پایبندی را دارد و وقتی این اتفاق بیافتد، این مصوبه به هدفش رسیده است و ما هم به تعهدات مان عمل خواهیم کرد. سپس آمریکا می‌تواند به برجام بازگردد. اعضای برجام باید تصمیم بگیرند که این کار چگونه انجام شود.

بخش‌هایی از اظهارات مهم ظریف را در ویدئوی زیر می‌توانید ببینید: