به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایلنا، دکتر علیجان تبرایی رئیس انجمن ویروس‌شناسی ایران و عضو شورای مشورتی مدیریت بیماری کرونا وزارت بهداشت با اشاره به اینکه ویروس کرونا ابعاد بسیاری برای شناخت دارد، بیان کرد: دانسته‌ها و ندانسته‌های ویروس کرونا دو بخش دارد و از طرفی خود ویروس هم با سایر اعضای این خانواده از ویروس‌ها در مواردی، تفاوت‌های زیادی دارد و که این تفاوت به میزبان احتمالی ویروس که انسان هم است، مربوط خواهد شد، درمجموع باید کارکرد ویروس در مواجهه با حیوان و انسان را بیشتر مورد بررسی قرار داد.
وی تصریح کرد: طبیعت ویروس‌ها چنین است که در فصل و شرایطی مشخص شایع می‌شوند و افراد را درگیر می‌کنند، یعنی یک سری پارامترهایی دارند و اینها باعث می‌شود ویروس به سمت بیماری‌زایی خود پیش برود.
دکتر تبرایی افزود: اطلاعات از جهت بازخوانی ژنوم ویروس و اینکه هر جزء ژنوم چه کارکردی دارد و به چه گیرنده‌هایی در سطح سلول نیاز دارد را تقریبا کامل داریم، اما آن چیزی که باعث پیچیدگی موضوع می‌شود، این است هنوز منشا دقیق حیوانی و انتقال بین گونه‌ای آن به انسان نامشخص مانده است. ضمن آنکه مکانیسم مولکولی پاتوژنز ویروس و نحوه‌ی تعامل ویروس با میزبان عمدتا نامشخص است. اظهارنظر در رابطه با رفتار ویروس باید بر اساس بررسی‌های آزمایشگاهی و میدانی (بالینی و اپیدمیولوژیک) باشد.
- اینکه بعضی گروه‌های خونی مبتلا نمی‌شوند، صحت دارد؟
رئیس انجمن ویروس‌شناسی ایران ادامه داد: رفتار این ویروس با چیزی که قبلا از ویروس‌های مشابه می‌دانستیم، متفاوت است. اثر مستقیم ویروس می‌تواند باعث بیماری‌زایی شود. درواقع ویروس مسیر را شروع می‌کند و بعد بقیه مسیر در اختیار پارامترهای غیرویروسی میزبان و طوفان سیتوکینی به راه افتاده قرار می‌گیرد و ازجمله اندام‌های تنفسی، کلیوی، ریوی، عصبی و روده‌ایی نیز می‌توانند درگیر شوند. وقتی می‌گوییم ندانسته‌های کرونا، این بخش از اطلاعات ما خواهد بود که ضعیف است و باید مطالعات گسترده‌ای درباره عملکرد ویروس و سیستم ایمنی میزبان انجام دهیم.
تبرایی افزود: اگر در رابطه با عملکرد ویروس اظهارنظری می‌شود، باید بر اساس بررسی آزمایشگاهی و میدانی بالین و محیط باشد. مطالعات نشان داده که حتی سبک زندگی ما هم بر رفتار ویروس تاثیر می‌گذارد، به طور مثال در کشورهای اسکاندیناوی که زندگی‌های فردی بیشتر دیده می‌شود، انتقال ویروس بسیار کم‌تر است، البته که سیستم بهداشت و درمان هم مهم است، اما رفتار ویروس به سبک زندگی مردم بسیار ارتباط دارد.
وی گفت: موضوع دیگر که به آن اشاره می‌شود، گروه خونی است، اینکه بعضی از گروه‌های خونی هرگز مبتلا نمی‌شوند اشتباه است، فقط امکان دارد بعضی گروه‌های خونی کم‌تر مبتلا شوند. البته اینها محصول یک مطالعه چندماهه نیست و نیاز به بررسی بیشتر دارد.
او ادامه داد: اینها نشان می‌دهد که چقدر پارامترهایی که در این ویروس می‌بینیم، متغیر شده است. به طور مثال همین که ویروس را در دستگاه تنفسی، ریوی، قلبی و عصبی می‌بینیم، حاکی از این است که کرونا برخلاف ویروس‌های معمول دیگر تاثیر خود را می‌گذارد. این موضوع تفاوت رفتاری ویروس باید بررسی شود. چون امکان دارد در مرحله تکاملی بین حیوانات و انسان دستخوش تغییراتی شود که خود را در قالب الگو و رفتار جدید ویروس نشان دهد. حتی در بحث آنفلوآنزای پرندگان که این روزها می‌تواند مشکل‌آفرین شود نیز این مسئله را داریم. در هر حال ارتباط بین حیوان و انسان ممکن است منجر به تکاملی در ساختار و عمل ویروس شود.
تبرایی به احتمال تغییرات و قدرتمندی ویروس‌ها در سال‌های آینده اشاره کرد و گفت: باید در رابطه با انسان و حیوان تمرکز بیشتری قائل شویم. در این مسیر امکان دارد اتفافاتی بیفتد که قابل پیش‌بینی نباشد.
- احتمال ایجاد تغییرات در ویروس همیشگی است
رئیس انجمن ویروس‌شناسی ایران ادامه داد: با هر تنفس و هر لقمه غذا میلیون‌ها ویروس به بدن ما وارد می‌شوند. حتی طبق بررسی‌ها انواع زیادی از قطعات ژنومی ویروس‌ها در ساختار ژن‌های انسان دیده می‌شود. عکس این موضوع هم صادق است. بنابراین رابطه تنگاتنگی با ویروس‌ها داریم. این رابطه بین ویروس با حیوان و ویروس با گیاه و سایر اشکال حیاتی هم وجود دارد. پس احتمال ایجاد تغییرات در ویروس و خطرات آن برای ما همیشگی است، اما نباید این موضوع منجر به ترس برای ما شود. چون همانقدر که ویروس‌ها هوشمند هستند، بدن ما هم هوشمندی‌های منحصر به فرد خود را دارد. یعنی اگر در ژنوم انسان تغییر ایجاد شد، خود بدن به سرعت آن را اصلاح می‌کند.
تبرایی گفت: نباید این نگرانی را داشته باشیم که امکان دارد ویروس‌ها بر ما غلبه کنند و قطعا باید بررسی کنیم که ویروس‌ها چه تغییراتی می‌کنند و ما انسان‌ها باید چه کار کنیم. در واقع توازنی که خداوند در زندگی ایجاد کرده را اگر به هم بزنیم، دچار مشکلاتی خواهیم شد و هر کجا که ما موازنه‌ها را به هم زدیم قطعا مشکلاتی ایجاد شده است.
وی به ساخت واکسن کرونا هم اشاره‌ای کرد و افزود: اینکه این روزها خبرهای خوشی از تلاش برای تولید واکسن و اثرات مثبت آن در داخل و خارج کشور شنیده می‌شود، خوب است و مطالعات اولیه امیدبخش است، اما تا رسیدن به اطمینان کامل به اثربخشی و ایمن بودن واکسن‌ها و جامعیت آن در پوشش دادن همه گروه‌های نیازمند به واکسن و تامین کامل آن زمان زیادی نیاز داریم.
دکتر تبرایی گفت: تاکنون هیچ واکسنی ایمنی صددرصدی نداشته است.پس تا زمان نابودی ویروس باید با تغییر سبک زندگی، پروتکل‌های بهداشتی را با جدیت رعایت کنیم.