تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۸۵ - ۰۶:۲۱

گروه شهری: خطوط ویژه، یکی از ابزارهای مهم در کاهش بار ترافیکی پایتخت و بالابردن میزان استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی است.

 اما واگذاری خطوط ویژه اتوبوسرانی به شهرداری بدون اضافه‌کردن تعداد اتوبوس‌ها، به بازگشایی گره‌های ترافیکی پایتخت کمکی نخواهد کرد.

احداث هر کیلومتر خط ویژه، معادل ورود 20 اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل عمومی است و آغاز احداث 5/18کیلومتر خط ویژه جدید اتوبوس می‌تواند در حل بسیاری از مشکلات، کارساز باشد.

به همین دلیل از مجموع 105 خط ویژه پیشنهادی به شورای عالی ترافیک کشور تاکنون با احداث 5/18کیلومتر به طور صددرصد موافقت شده است که حدود 200میلیون تومان اعتبار نیز برای احداث این خطوط توسط شهرداری تهران تخصیص یافته است.

بیشتر اتوبوس‌های شهر تهران با ازدحام و نا‌آرامی مسافران همراه هستند و باید در کنار واگذاری خطوط ویژه، تسهیلات دیگری نیز در اختیار شهرداری قرار داده شود.
احداث خط ویژه در بزرگرا‌ه‌ها و معابر شریانی تهران، اصلی‌ترین راهکار برای گسترش حمل‌ونقل عمومی به شمار می‌رود.

 احداث خط ویژه در بزرگراه‌های شهر یکی از راهکارهای موفقیت‌آمیز کشورهای جهان در حل مشکل حمل‌ونقل عمومی شهر است.  

توسعه استفاده از حمل‌ونقل عمومی و کاهش تردد وسایل نقلیه شخصی، از اهداف احداث خط ویژه اتوبوس در بزرگراه چمران و ایجاد زمینه برای اجرای طرح یکپارچه‌سازی حمل‌ونقل عمومی در سطح شهر است.

تغییر الگوی استفاده یک‌جانبه توسط خودروهای تک‌سرنشین به منظور استفاده عادلانه شهروندان از تسهیلات شهری، از دیگر رویکردهای مورد نظر است که در این طرح دنبال می‌شود.

به همین دلیل برای اجرای مطلوب این طرح تعداد 7دستگاه دوربین کنترل مسیر ویژه، 24عدد تابلوی مسیر ویژه اتوبوس و 20عدد نوشتار مسیر ویژه در دو طرف بزرگراه شهید چمران نصب شده است.

همچنین 20 ایستگاه اتوبوس موجود در طول این مسیر، برای ساماندهی تردد شهروندان در بزرگراه شهید چمران بهینه‌سازی شده و ضمن انتقال ایستگاه از سطح سواره‌رو به پهلوگاه، نسبت به نوسازی سرپناه‌ها نیز اقدام شده است.

از سوی دیگر برای حل مشکلات ترافیکی می‌توان از شرکت‌های خودروساز خارجی استفاده و از مصرف بیش‌ از‌ حد بنزین و گازوئیل نیز جلوگیری کرد.
 کار مطالعاتی 50کیلومتر به پایان رسیده و شهرداری تهران به دنبال اجرایی‌شدن احداث 50کیلومتر خط ویژه تا قبل از پایان سال است.

عمده‌ترین عامل عدم احداث خطوط ویژه طی 2سال گذشته به عنوان یکی از برنامه‌های به‌تعویق‌افتاده معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران کمبود بودجه بوده. البته در حال حاضر 32کیلومتر خط ویژه دوطرفه برای تردد اتوبوس‌ها در نقاط مختلف شهر تهران وجود دارد که 25کیلومتر آن یکطرفه است و قرار است برخی از این خطوط در طرح جدید، دوطرفه شود.
متوسط سرعت حرکت اتوبوس‌ها در خطوط ویژه با احتساب کلیه توقف‌ها در ایستگاه‌ها، چراغ‌های قرمز و تقاطع‌ها 12کیلومتر‌ بر ساعت است.

اما اینکه آیا احداث خطوط جدید باعث تنگ‌شدن عرض معابر و افزایش ترافیک در خیابان‌هایی که این خطوط احداث می‌شوند، سوالی است که بارها مطرح شده‌‌است اما نباید از خاطر برد اولویت حرکت با حمل‌ونقل عمومی به دلیل تاثیرات مثبت آن است و خودروهای شخصی می‌توانند از خیابان‌های موازی حرکت کنند؛ ضمن آنکه اجرای این طرح در کاهش عرض پیاده‌روها تاثیری نخواهد داشت.

پیش از این، اعلام شده بود برای کاهش معضل آلودگی هوای تهران تا پایان برنامه چهارم توسعه، 8500دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل عمومی این شهر افزوده خواهد شد.
در سال جاری با اختصاص اعتبار ویژه توسط دولت، تاکنون 700 دستگاه اتوبوس وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر تهران شده اما این تعداد نمی‌تواند مشکل آلودگی هوای تهران را کاهش دهد.

در عین حال در صورت انجام تعهدات دولت و مجلس شورای‌اسلامی و نیز تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی توسط شهرداری تهران تا پایان برنامه چهارم توسعه تا حد زیادی از آلودگی هوای پایتخت کاسته می‌شود.

از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد با ورود اولین شبکه حمل‌ونقل تعاونی به ناوگان اتوبوس‌رانی تهران، استفاده از ناوگان حمل‌ونقل عمومی روند سریع‌تری به خود بگیرد.

اولین شبکه حمل‌ونقل مسافر که توسط یک شرکت تعاونی شروع به کار کرده است، وارد ناوگان اتوبوسرانی تهران شد تا گامی باشد به سوی پیشرفت در استفاده از حمل‌ونقل عمومی.

در حال حاضر تعدادی از اتوبوس‌های این شبکه کار حمل‌ونقل مسافر در برخی از خطوط اتوبوسرانی تهران را انجام می‌دهند. هزینه این اتوبوس‌ها ریالی است و بر اساس طول مسیر محاسبه می‌شود. این برای اولین بار است که یک شرکت تعاونی در خصوص حمل‌ونقل شهری تهران فعالیت می‌کند.

البته پیش از این در شهر کرج نیز استفاده اتوبوس بخش خصوصی تجربه شده که نتایج مثبتی به دنبال داشته است .
در مهرماه نیز شهردار تهران از ورود 700 دستگاه اتوبوس به ناوگان حمل‌ونقل عمومی خبر داد تا علاوه بر کاهش بار ترافیکی شهر به خاطر شرایط ایستادگی و پایداری هوا امسال آلودگی هوایی که بیشتراز سال گذشته است مقابله شود.


ترافیک مهمترین معضل شهروندان تهرانی است و تنها با احداث اتوبان، پل و جاده نمی‌توان مشکل ترافیک را در تهران برطرف کرد و برای رفع این مشکل علاوه بر همکاری سازمان‌های مربوط در این زمینه باید فرهنگ استفاده از اتوبوس افزایش یابد.

اگر به عنصر انسان به عنوان مهمترین رکن در برنامه‌ریزی‌های شهری توجه شود بسیاری از مشکلات شهر و شهروندان تهرانی برطرف می‌شود.
شهر تهران در عرصه فرهنگ ترافیک و انتظامات ترافیک دچار مشکلات فراوانی است که با توجه به عنصر انسانی و بالابردن فرهنگ آنها می‌توان این مشکل را حل کرد.

از سوی دیگر گسترش خطوط مترو نیز مانند خطوط ویژه اتوبوسرانی بدون اضافه‌کردن واگن و فراهم‌نیاوردن زمینه‌های آرامش خاطر مسافران، باری از دوش ترافیک شهر بر نخواهد داشت و باید تراکم جمعیتی این خطوط طوری تنظیم شود که رغبت استفاده از آن، چند برابر وضع فعلی شود.